Nationale supercomputer verslaat mens bij Go-spel

“Dit was de krachtigste computerconfiguratie die ooit is gebruikt voor een Go-programma. De rekenkracht was een factor duizend groter dan die van Deep Blue, de computer die Garry Kasparov op het schaakbord versloeg”, zegt student Guillaume Chaslot van de Universiteit Maastricht.

Eerder op de conferentie waren al enige potjes snel-Go gespeeld tussen mens en computer. De spelers krijgen daarbij maar een zeer beperkte tijd om hun zetten te doen. Bij die zogeheten blitzgames werd de software als het ware van het bord geveegd en de bezoekers van de conferentie namen voetstoots aan dat een echte match ook wel door een mens zou worden gewonnen. Het tegendeel bleek echter waar.

“Bij het schaakspel had de computer al getoond een beter spelresultaat te kunnen halen dan een mens. Dat spel viel dus af als graadmeter voor computerkracht. Die rol werd overgenomen door Go. Aan het doorgronden van Go wordt al meer dan veertig jaar gewerkt, met niet al te veel resultaat. De computer speelde hooguit op het niveau van een amateur”, zegt professor Jaap van den Herik, die bij de ontwikkeling van de software betrokken was.

Go lijkt simpeler dan schaken, omdat er maar met twee kleuren stenen wordt gespeeld, maar de achterliggende problematiek is een stuk ingewikkelder. Schaken is een aanvalsspel, terwijl het er bij Go om gaat de tegenstander te omsingelen. Go wordt gespeeld op een bord met een roosterpatroon dat bestaat uit negentien bij negentien lijnen. Op elk kruispunt mag een steen worden gelegd.

Het aantal spelposities bij Go is vele malen groter dan bij schaak. “We hebben pas echte vooruitgang geboekt door de ontwikkeling van een nieuw algoritme, dat we de Monte Carlo-boomzoektechniek hebben gedoopt. Daarbij wordt het aantal mogelijke zetten gereduceerd door een simulatie op basis van toevalsgetallen. Het algoritme werd bedacht in 2006 en sinds die tijd zijn de Go-spelende computerprogramma’s zeer veel sterker geworden”, zegt Van den Herik. Overigens had de computer in de gewonnen partij wel een voorgift van negen stenen. Toch heeft de nieuwe ontwikkeling de situatie rondom het spel Go in een stroomversnelling gebracht, zegt Van den Herik.

“De spelresultaten zijn zo goed dat we nu de voorspelling wel aandurven dat voor 2020 een computer een mens kan verslaan op een regulier Go-bord. In 2000 dachten we nog dat Go nooit door een computer gewonnen zou worden.”