Aziatische telecom trotseert crisis
Telecomaanbieders in India trekken recordaantallen nieuwe abonnees – ruim tien miljoen per maand in het laatste kwartaal van 2008. De groei lijkt zich dit jaar voort te zetten; in januari kocht een recordaantal Indiërs een mobieltje: ruim vijftien miljoen. De Chinese markt is na jaren van onstuimige ontwikkeling nog altijd goed voor ruim zeven miljoen nieuwe mobieltjes per maand. De introductie van 3G zal naar verwachting een nieuwe groeicyclus creëren. Volgens Frost & Sullivan stijgt het aantal 3G-gebruikers in Azië van de huidige 160 miljoen naar 564 miljoen in 2013.Crisis of niet, in de telecomindustrie in Azië zijn deals van miljarden dollars nog schering en inslag. Het Japanse NTT Docomo betaalt ongeveer 3 miljard dollar voor een aandeel van 26 procent in de Indiase telecomaanbieder Tata Teleservices. China Mobile gaat 8,6 miljard dollar investeren in een nieuw 3G-(TD-SCDMA)-netwerk dat uiteindelijk tachtigduizend basisstations zal omvatten. Concurrent China Unicom investeert enkele miljarden in een W-CDMA-netwerk en China Telecom legt een miljarden verslindend CDMA2000 EV-DO aan. De totale investering in mobiele diensten bedraagt volgens het Chinese ministerie van industrie en informatietechnologie ruim 41 miljard dollar.De aanhoudende groei van de mobiele markt in Azië heeft deels te maken met de nog altijd lage penetratiegraad van mobiele telefoons in de regio. Dat geldt vooral voor India, waar nog ruim zevenhonderd miljoen mensen – met name de arme agrarische bevolking – niet over telefoons beschikken. Tienduizenden dorpen zijn nog verstoken van normale telefoons. Reliance, nummer twee op de Indiase markt, lanceerde in januari een landelijk gsm-netwerk van 2 miljard dollar dat uiteindelijk zeshonderdduizend dorpen moet gaan bedienen. In de eerste maand haalde het bedrijf vijf miljoen nieuwe abonnees binnen. Op het Indiase platteland, waar het agrarische leven de laatste vijfhonderd jaar nauwelijks is veranderd, schieten gsm-torens als paddenstoelen uit de grond. Het overgrote deel van de boerenbevolking ontbeert tractoren, riolering of stromend water, maar een mobiele telefoon wordt steeds vaker als eerste levensbehoefte gezien.Zelfs Indiërs met een jaarinkomen van minder dan 1000 dollar kopen nu mobieltjes. Voor telecomaanbieders gaat het per abonnee om minimale bedragen (gesprekken kosten soms niet meer dan 1 cent per minuut), maar de enorme aantallen rechtvaardigen de investeringen. Bharti, de grootste aanbieder met 25 procent van de markt, verdiende in het laatste kwartaal van 2008 ruim 450 miljoen dollar. Volgens onderzoeksbureau Ovum hadden Indiase aanbieders vorig jaar een omzet van 23 miljard dollar. En het einde van de groei is nog lang niet in zicht. Vandaar de vele miljarden aan investeringen die op stapel staan. Reliance Communication investeert in het huidige financiële jaar 5,7 miljard, Idea Cellular 2,4 miljard in dezelfde periode, Aircel 5 miljard in de komende vier jaar en Vodafone Essar 6 miljard dollar in de komende drie jaar.De meer ontwikkelde Chinese markt is bezig met de landelijke uitrol van 3G-netwerken. De voorzitter van China Mobile, de grootste aanbieder in China, zei in februari dat de lancering van 3G in totaal driehonderdduizend nieuwe banen zal creëren. China Mobile, met 70 procent van de markt de grootste aanbieder, heeft een licentie voor TD-SCDMA, de Chinese 3G-standaard die na jaren vertraging nog altijd te maken heeft met technische problemen. TD-SCDMA werd ontwikkeld om de licentiebetalingen voor (W-)CDMA te verminderen en de Chinese technologie heeft een achterstand op de twee rivalen (volgens recente persberichten zijn er onder meer storingen met de handover van verbindingen in rijdende voertuigen), maar TD-SCDMA wordt een ‘succes’ omdat de Chinese regering dit zo heeft bepaald. China Mobile is de onbetwiste marktleider in China en zal dat na de lancering van het 3G TD-SCDMA-netwerk waarschijnlijk ook blijven. Dit verklaart waarom een aantal buitenlandse telecomleveranciers TD-SCDMA-producten hebben ontwikkeld. Ericsson heeft een end-to-end solution voor de Chinese standaard (een core network, radio network controller, NodeB en open-sourcesoftwaresysteem voor commerciële toepassingen), en Siemens heeft een soortgelijk product ontwikkeld. Nokia Siemens won vorig maand een contract ter waarde van 1,1 miljard dollar voor de aanleg van G-netwerken, waaronder een TD-SCDMA-netwerk. Maar het leeuwendeel van de TD-SCDMA wordt geleverd door de twee Chinese leveranciers ZTE en Huawei.ZTE, Motorola, Samsung en LG produceren al TD-SCDMA-mobieltjes, maar andere bedrijven lijken terughoudend. Nokia lanceert in de loop van dit jaar het Symbian S60-mobieltje voor het Chinese netwerk, toch lijkt China Mobile zich ongerust te maken over het beperkte aanbod van TD-SCDMA-mobieltjes. Volgens berichten in de Chinese pers heeft China Mobile plannen om een hoge delegatie naar Finland te sturen om Nokia te bewegen het onderzoek naar en de productie van TD-SCDMA-mobieltjes op te voeren. Het ontbreken van goede TD-SCDMA-mobieltjes kan rivalen China Telecom en China Unicom in de kaart spelen, en uiteindelijk ook de kansen voor TD-SCDMA op de buitenlandse markt schaden. De industrie kijkt vooral naar India, de beste mogelijkheid voor TD-SCDMA om internationaal een rivaal te worden van W-CDMA en CDMA 2000.Jan Krikke (jankrikke@gmail.com) is publicist en Azië-correspondent voor Automatisering Gids.