Kan robotica iets betekenen voor het personeelstekort in Nederland?

In de afgelopen jaren is de problematiek omtrent personeelstekort in Nederland alsmaar ernstiger geworden. In verschillende branches is te weinig goed personeel beschikbaar.

Je zou denken dat met de komst van kunstmatige intelligentie en de daarbij horende robots het personeelstekort binnen no time moet kunnen worden opgelost. Zijn robots het antwoord op deze problematiek? Experts denken dat ze zeker iets kunnen bijdragen in de toekomst, maar dat mensenwerk van groot belang blijft.

Groot aantal vacatures te vinden in Nederland
Sinds de coronacrisis is het crisis op de arbeidsmarkt. Dat ligt niet zozeer aan werkzoekenden. Sterker nog: er is juist veel werk beschikbaar. Er zijn echter te weinig mensen voor al die openstaande vacatures. Alleen in de IT hebben we al jaren te maken met personeelstekort; dat tekort reikt zelfs tot ver voor de coronacrisis. Inmiddels hebben meer branches zich mogen toevoegen aan deze problematiek, zoals de zorg, de retail en de horeca. Ook binnen het onderwijs is er een schrijnend tekort aan goede juffen en meesters.

Hoewel personeelstekort an sich van alle tijden is, valt het grote gapende gat nu des te meer op. Steeds meer mensen beginnen voor zichzelf of zitten al jaren goed op een bepaalde plek. Daarbij zorgt vergrijzing en de komst van nieuwe online banen ervoor dat sommige functies niet meer eenvoudig kunnen worden vervuld. De inzet van technologie, zoals robotica, zou hierbij een heel interessante rol kunnen spelen. We zien dit bijvoorbeeld al in een beperkt aantal restaurants waar robots de maaltijden serveren. Of met online programma’s die zonder bemoeienis van een persoon bezig kunnen met een offerte maken of automatisch een factuur kunnen versturen. Maar: hoe zit dit met de toekomst?

Robot die alle menselijke taken overneemt is onwaarschijnlijk
Feit is dat er vandaag de dag al allerlei slimme robots te vinden zijn die zowel het dagelijks leven als het bedrijfsleven gemakkelijker maken. Neem bijvoorbeeld de slimme thermostaat op de werkvloer of de slimme verlichting waar je op kantoor gebruik van maakt. Ook deze technologische ontwikkelingen vallen onder apparaten met kunstmatige intelligentie. Om het personeelstekort deels op te kunnen lossen, moeten we kijken naar andere soort robots. Denk aan apparaten die de taak van de mens volledig over kunnen nemen. Hoe bizar zou het zijn als er een robot voor de klas staat of als je in de supermarkt wordt geholpen door een robot?

Toch lijkt dat voor nu vooral nog toekomstmuziek te zijn. En met toekomstmuziek bedoelen we echt de verre toekomst. Momenteel wordt er veel geëxperimenteerd met technologische ontwikkelingen en kunstmatige intelligentie om het dagelijks leven eenvoudiger te maken. Van een robot die alle menselijke taken overneemt bij een bedrijf is echter nog geen sprake. Dat is niet alleen het geval omdat zulke robots jarenlange productietijd en testtijd nodig hebben voordat ze überhaupt kunnen doen wat een bedrijf wil, maar ook omdat het gebruik van zo’n robot naar alle waarschijnlijkheid veel duurder is dan het inhuren van een arbeidskracht. En dat laatste is juist iets wat een bedrijf met (of zonder) personeelstekort zich vaak niet kan permitteren; anders hadden ze de hoofdprijs wel aan nieuw personeel kunnen aanbieden.

Mens blijft van groot belang in bedrijfsleven
Wat daarbij ook interessant is om over te discussiëren, is in hoeverre het ethisch is om bijvoorbeeld robots in te zetten in de zorg of het onderwijs. In dit soort werkvelden is toch echt een menselijke arbeidskracht nodig om de menselijkheid van de functie te behouden. Natuurlijk zijn er taken die met gemak door een robot kunnen worden overgenomen waardoor het werk makkelijker en sneller kan worden uitgevoerd. Daar zal de focus voor tech en toekomst dan ook de komende jaren vooral op liggen.

Een robot kan bijvoorbeeld helpen bij het nakijken van schoolwerk in het onderwijs. Ook kan zo’n slim apparaat worden ingezet in de zorg, bijvoorbeeld bij het rondbrengen van medicijnen en maaltijden of bij het voorbereiden van een kar vol benodigdheden. In de retail en horeca is robotica goed inzetbaar bij voorraadbeheer en het automatiseren van facturen of een offerte maken. Dat laatste is eveneens ideaal voor ondernemers in welke branche dan ook. Kortom: robotica is voor nu niet de oplossing om het personeelstekort volledig op te lossen. Voor nu en in de toekomst is het wel een interessante wijze om werk te verlichten en zo beter om te gaan met minder personeel.