Amerikaans Hooggerechtshof beslist over toekomst cloud

Een simpel verzoek in 2013 was aanleiding voor Microsoft om de hakken in het zand te zetten: het Openbaar Ministerie wilde inzage in de e-mail van een vermeende drugsdealer. Maar die mail staat op een server in Dublin. En, zo zegt Microsoft, als onze mensen in Ierland gevolg geven aan het verzoek, overtreden ze de Europese wet. Het Amerikaanse ministerie van Justitie ziet de bui al hangen: straks zet iedere crimineel zijn data op een buitenlandse server. Het Openbaar Ministerie vindt dan ook dat wat Microsoft vanuit de VS kan bekijken, door middel van een Amerikaans gerechtelijk bevel moet kunnen worden opgevraagd.

Mutual legal assistance treaty

Tot nu toe is Microsoft, ook in hoger beroep, in het gelijk gesteld; het argument dat 'vreemde mogendheden' dan ook op Amerikaanse servers zouden mogen snuffelen heeft de rechters afgeschrikt. Het openbaar ministerie moet maar aan de Ierse rechter vragen om de gegevens op te eisen, aldus de lagere rechtbanken, want zo is dat in het Mutual legal assistance treaty (Mlat) geregeld. De vraag wordt dan aan het Ierse strafrecht getoetst, en zo kunnen mensen en bedrijven erop vertrouwen dat hun data niet zomaar gevorderd worden op grond van wetgeving in een totaal ander land.

Er zijn een aantal mogelijke redenen waarom het Amerikaanse OM deze weg in dit geval niet bewandelt. Met een beroep op Mlat kunnen opsporingsdiensten in aangesloten landen elkaar om informatie vragen, maar in de praktijk blijkt dat een bureaucratisch en traag proces. Het heeft er alle schijn van dat dit een proefproces is om Mlat te kunnen omzeilen, met alle risico's voor de privacy van dien. Ook wordt er gespeculeerd dat het Amerikaanse OM de gevraagde gegevens allang in handen heeft gekregen via de NSA, maar juridisch gezien geen redelijk vermoeden heeft op grond waarvan het bij de Ierse rechter een verzoek kan indienen.

Cloud Act

Een nieuw wetsvoorstel van de Republikeinse senator voor Utah Orrin Hatch, de Wet 'Clarifying Lawful Overseas Use of Data' ofwel Cloud Act, moet dit soort juridisch getouwtrek in de toekomst voorkomen. President Trump en bedrijven als Facebook, Google en ook Microsoft steunen die wet, die zou voorzien in mogelijkheden tot gegevensuitwisseling op basis van een gerechtelijk bevel. Landen met als voldoende beoordeelde privacybescherming kunnen zich in een bilateraal verdrag aansluiten, zoals de Britse regering al van plan is.

Om dezelfde redenen van efficiëntie en in voorbereiding op een bilateraal verdrag met de VS overweegt de Europese Commissie volgens Reuters om vergelijkbare wetgeving in te voeren. John Frank, vicepresident van EC-zaken bij Microsoft, noemt dit plan echter "een slecht idee" omdat het inbreuk maakt op de soevereiniteit van landen. Over hoe dat te verenigen is met het standpunt van Microsoft inzake de Cloud Act liet hij zich niet uit.

Uitspraak in de zomer

Zijn data gebonden aan landsgrenzen? Tot de wetten zijn behandeld en de verdragen zijn gesloten hangt de toekomst van de cloud af van de uitspraak van het Hooggerechtshof, die eind juni wordt verwacht.