Eerste scan op 'vervuilde data' overheid bijna klaar

Deze maand nog verwacht het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) de resultaten te kunnen publiceren. Daarmee is SZW veruit de eerste Rijksdienst die de inventarisatie heeft afgerond. Dat is vooral te danken aan een vroege start, vorig jaar al. Het ministerie lag extra onder vuur vanwege de Toeslagenaffaire. Maar de Tweede Kamer vroeg in april om een Rijksbrede scan, dus van alle departementen en overheidsinstellingen. Vorige week zei staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) dat de inventarisatie is gestart.

Op vragen van AG Connect over hoe die inventarisatie wordt uitgevoerd, antwoordt de BZK-woordvoerder dat alle departementen zelf verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van zo'n scan. Ze nemen de werkwijze van SZW als voorbeeld.

Complicerende factor is dat niet zonder meer alle verwijzingen naar nationaliteit, etniciteit en geboorteplaats uit de registraties kunnen worden verwijderd, omdat het stoppen met het bijhouden van nationaliteit zou veel andere taken "ernstig bemoeilijken" en soms zelfs "nagenoeg onmogelijk" maken, aldus Knops in zijn Kamerbrief van 8 april. Per geval moet dus worden bekeken of een aangetroffen verwijzing naar nationaliteit, etniciteit en geboorteplaats volgens de geldende wet- en regelgeving is toegestaan en of het gebruik in risicomodellen objectief gerechtvaardigd is.

Steeds stapsgewijs te werk

Hoewel SZW dus voor eind juni al de eerste scan heeft gedaan, gaat het vermoedelijk nog jaren duren voordat de Rijksbrede scan is afgerond. Er wordt steeds stapsgewijs te werk gegaan waarbij de volgende stap wordt gebaseerd op de aangetroffen bevindingen.

Na de eerste scan vindt pas de toetsing plaats. Is er sprake van onrechtmatig of oneigenlijk gebruik, dan wordt vervolgens het gebruik ervan beëindigd en doet het betreffende departement of overheidsdienst een melding bij de Autoriteit Persoonsgegevens of het College voor de Rechten van de Mens. In dat geval wordt ook nagegaan of het oneigenlijk gebruik van deze gegevens invloed heeft gehad bij het resultaten van het gebruik van de risicomodellen en worden betrokkenen op de hoogte gebracht. Hoe dit proces precies vormgegeven gaat worden, is nog niet duidelijk. Daar buigt SZW zich als coördinerend ministerie nog over.