Minister wil telecomwet aanpassen voor telecomdata in strijd tegen corona

Die wijziging wordt nu voorbereid.

"Omdat de beschikbare indicatoren met vertraging informatie geven, adviseert het OMT anonieme data van telecomproviders beschikbaar te maken", schreef De Jonge gisteravond in zijn brief aan de Tweede Kamer. "Ik heb daarvoor, na overleg met de Autoriteit Persoonsgegevens, de telecomproviders gevraagd hun data ten behoeve van de wetenschappelijke behoefte van het RIVM aan het RIVM ter beschikking te stellen." Om wat voor data het precies gaat, is niet duidelijk.

VodafoneZiggo, T-Mobile en KPN lieten echter al snel tegenover AG Connect weten geen verzoek te hebben ontvangen van de overheid. Ook de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) blijkt in een reactie aan AG Connect verrast. "Van goedkeuring van de Autoriteit Persoonsgegevens voor het delen van telecomdata is geen sprake. De AP is al langer in gesprek met verschillende ministeries over het delen van telecomdata. In die gesprekken heeft de overheid nog niet duidelijk gemaakt wat het precieze doel is van de data die de overheid wil laten opvragen. De AP heeft steeds geconcludeerd dat de tot nu geopperde voorstellen niet in lijn zijn met de huidige wetgeving."

Volgens de AP is het dus nodig om een nieuwe wet te maken, wil de overheid telecomdata gaan opvragen. "Die nieuwe wet moet dan wel passen binnen de strenge kaders die we binnen de Europese Unie hebben afgesproken. Daarnaast is democratische controle bij de totstandkoming van zo’n wet heel belangrijk. Natuurlijk zal het parlement zo’n eventuele wet beoordelen. En ook de AP zal advies uitbrengen over die wet. Daarbij houdt de AP de privacy van burgers scherp in de gaten."

Wet in de maak

De Jonge laat nu in een nieuwe brief aan de Kamer weten dat de passage over het opvragen van de data niet klopt. Wel heeft het RIVM het ministerie om meer gegevens gevraagd, om zo de bewegingen van personen beter in kaart te krijgen. Volgens De Jonge zijn daarover op ambtelijk niveau gesprekken geweest met de AP en vindt er "vanzelfsprekend" overleg plaats met ministeries. Dit betreft het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, het ministerie van Justitie en Veiligheid, en het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Ook komt er nog een tweede overleg met de AP, deze keer op bestuurlijk niveau. "Dit heeft echter nog niet plaatsgevonden. Het RIVM zal daartoe eerst nog de vraag en behoefte specificeren. Het specifieke doel, het publieke belang, de doelmatigheid en proportionaliteit moeten daarbij omschreven worden."

Bovendien bereidt het ministerie een wijziging van de Telecomwet voor. Daarmee moet er een "gedegen wettelijke basis" komen voor het delen van telecomdata tijdens een pandemie.

Om welke data gaat het?

Opvallend is dat De Jonge niet benoemt om welke data het precies gaat. Een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid geeft hier in een reactie op vragen van AG Connect ook geen antwoord op.

Het ligt echter voor de hand dat het om (geanonimiseerde) locatiegegevens gaat. In het buitenland worden dergelijke gegevens door overheden opgevraagd, om zo de verspreiding van Covid-19 beter in kaart te brengen. De locatiedata kan daarbij helpen, omdat het RIVM daarmee mogelijk de bewegingen van mensen en dus ook de verspreiding van het virus beter kan volgen.

'Nooit volledig anoniem'

De AP zei in zijn eerdere verklaring hierover al dat dergelijke gegevens nooit volledig anoniem zijn. "Wie weet waar iemand woont of werkt en die gegevens combineert met de 'geanonimiseerde' locatiegegevens van heel veel mensen, kan met die combinatie achterhalen wie bij welke locatiegegevens hoort." Omdat de data op die manier tot een persoon herleidbaar is, gaat het om persoonsgegevens. Persoonsgegevens mogen volgens de Europese privacywet AVG niet zomaar gedeeld worden.