It depends ...

Hoe komt het dan wel dat degenen die je expert acht zo vaak weifelen en in problemen denken, terwijl je zelf als bestuurder veel zekerder van je zaak bent en in oplossingen denkt?

Dat is een fenomeen dat echt bestaat, en je kunt het meten. Justin Kruger en David Dunning van Cornell University onderzochten het. Het was hen opgevallen dat mensen hun eigen kunnen sterk overschatten op tal van terreinen, zowel sociaal als intellectueel. Dat zorgt voor twee problemen. 

Enerzijds trekken ze foute conclusies en nemen ze onfortuinlijke besluiten, maar hun incompetentie voorkomt ook nog eens dat ze dat zichzelf realiseren. Als je die mensen bewuster maakt van hun eigen feilen, zien zij hun eigen beperkingen heel goed in; het is te repareren.

Hoe meer je weet, hoe meer je weet wat je niet weet, hoe meer je kunt gaan weifelen, nuanceren, analyseren

Maar als je het 'te goed' repareert, met andere woorden, als je heel goed weet waarover je praat, kun je weer last krijgen van het impostor syndrome, waardoor je weifelend overkomt, omdat je je kunnen wijt aan het toeval en niet je competenties. Hoe meer je weet, hoe meer je weet wat je niet weet, hoe meer je kunt gaan weifelen, nuanceren, analyseren.

In de techniek komt dit vaak samen in een giftige mix: business en IT.  De business draaft door en heeft het beslissingsprimaat, de IT weifelt maar heeft het kennisprimaat. Zij zullen er van alles van vinden, maar op zo veel domheid valt niet te reageren en trouwens, het komt toch niet over. De geboorte van een fout besluit in een notendop. En als het fout gaat, weten we de IT te vinden.

Zo kunnen bestuurders verbaasd reageren als uit forensisch onderzoek blijkt dat zij zo'n goede technisch architect in hun midden hebben. Veelal is het commentaar dan dat diegene dan weleens wat meer leiderschap had mogen tonen, wat meestal niet samengaat met zo'n rol, maar ook niet met de persoon.

Het is zowel voor leken als experts verstandig zich te verdiepen in het Dunning-Kruger-effect en de inverse ervan: het impostor syndrome. Op die manier is het beter mogelijk om zowel het eigen als ook elkaars gedrag beter in te schatten om zo tot betere samenwerking en besluitvorming te komen.