Advies aan Kroes: ontbundel
Omdat consumenten en kleine bedrijven Windows vrijwel automatisch meegeleverd krijgen op hun pc (en daarvoor zo’n 50 tot 200 euro betalen), wordt ze de optie ontnomen een ander besturingssysteem te kiezen, stelt voorzitter Alex Singleton in een advies aan de Europese Commissie. “De gewone klant die een PC City binnenloopt kan geen standaard-pc kopen zonder automatisch voor Windows te betalen.”
Ook prijsgevoelige consumenten die anders wellicht een Linux-versie zouden kiezen dragen daardoor ongewild bij aan Microsofts enorme marktaandeel, is de gedachte. Als de pc-koper bij zijn computer gewoon tegen een duidelijke prijs een besturingssysteem kan kiezen, neemt de concurrentie toe, en daardoor de innovatie. Windows zou veiliger worden (en dus goedkoper te beheren), vaker aangepast worden en compatibeler met andere besturingssystemen en applicaties. De traagheid waarmee Vista op de markt is gekomen, evenals de daarin gebundelde browser IE 7, ondersteunt die stelling. De denktank ziet volledige ontbundeling van pc en besturingssysteem als enige oplossing voor dit ‘onnatuurlijke monopolie’.
Voor de Europese Commissie ligt de materie gevoelig. Woordvoerder Jonathan Todd van eurocommissaris Neelie Kroes laat weten op dit moment nog niets te kunnen zeggen over de vraag of de concurrentieregels tot een dergelijke maatregel zouden kunnen leiden.
Europarlementslid Erik Meijer (SP) ziet wel wat in de voorgestelde ontbundeling. “Ik denk dat het zou passen in het proces dat nu gaande is. Maar de vraag is of het juridisch mogelijk is die koppelverkoop te verbieden. Microsofts argument is dat de klanten een apart besturingssysteem alleen maar lastig en onoverzichtelijk zouden vinden en die groep wordt tot standaard verheven.”
Woordvoerder Bart Jochems van Microsoft neemt het formele standpunt in dat de consument vraagt om een besturingssysteem op zijn pc en het vervolgens aan de pc-fabrikant is om dat erop te zetten. “En een pc zonder besturingsmechanisme kán al. Je mag aannemen dat bij pc-fabrikanten wordt gewezen op de mogelijkheden.” De klantwensen zijn ook het verweer van leverancier HP. “Wij bieden al jaren de mogelijkheid om bij onze resellers of rechtstreeks bij HP zelf desktop-pc’s en workstations zonder Windows te bestellen. Ook is het mogelijk in plaats van Windows Linux of FreeDos te kiezen. Alleen zie je dat er in de praktijk erg weinig gebruik van wordt gemaakt”, zegt Kees Verton, manager Marketing & Categories, HP Personal Systems Group.
Die vrijheid hebben pc-leveranciers overigens pas sinds 2001. Toen dwong het Amerikaanse ministerie van Justitie in het kader van de schikking van de antitrustzaak tegen Microsoft een generiek ‘OEM’-contract met pc-bouwers af, waarin de laatsten niet langer zwaar bestraft dreigen te worden door Microsoft, voor het meeleveren van andere besturingssystemen dan Windows. In de jaren negentig was die dreiging heel gewoon.
De onderzoekers van The Globalisation Institute hebben een paar opties onderzocht. Het bieden van een keus bij verkoop zou alleen online goed werken. Het ‘inruilen’ van een meegeleverde Windows-versie zou ook complicaties opleveren. Het simpelweg zelf installeren van het besturingssysteem na aankoop zou voor de consument niet veel verschil maken. Het enige dat hij extra zou moeten doen, is bij de eerste keer opstarten een dvd met het besturingssysteem van zijn keus plaatsen. Het activeringssysteem van Microsoft zou daarbij de piraterij afdoende tegengaan. Melkkoe
Windows-omzet van groot belang
Ontkoppeling zou Microsofts voornaamste melkkoe in het geding brengen. Aan client-software – voornamelijk Windows voor pc’s – verkocht Microsoft in boekjaar 2007 voor een kleine 15 miljard dollar; 80 procent daarvan werd gerealiseerd met voorgeïnstalleerde versies. Voor een deel van die omzet zou Microsoft veel harder moeten vechten als pc-fabrikanten hun klanten de keus moeten bieden. De gevolgen van concurrentie voor de marge worden treffend geïllustreerd door de resultaten in de divisies Servers & Tools, Online Services en Entertainment & Devices.
Microsofts inkomsten
boekjaar 2007 in miljarden dollars
Omzet Resultaat Marge
Client-software 15 11,6 78%
Business Division 16 10,8 66%
Servers & Tools 11,2 3,9 35%
Online Services 2,5 -0,7 -28%
Entertainment & devices 6 -1,9 -31%
Corporate SEmD -5,2
Totaal 51,1 18,5 36%
Het voorstel van de denktank raakt een groot deel van de client-omzet overigens niet. Bedrijven hebben vaak andere redenen om op Windows te blijven.