Bosch & Keuning bereidt zich voor op elektronisch uitgeven
Snelle communicatie Bosch & Keuning is de holding van in totaal acht uitgeversbedrijven. Educatieve uitgevers zijn Nijgh-Versluys, Bekadidact en HB Uitgevers. Zij produceren boeken en lesmaterialen voor basis-, voortgezet- en beroepsonderwijs. Aan de literaire kant zijn vier uitgevers actief: De Fontein, Kok, Ambo-Anthos en Tirion. Sinds vorig jaar heeft de nieuwe uitgever eduMall.nl het achttal gecompleteerd. De naamgeving ‘eduMall.nl’ geeft al aan dat dit bedrijf zich sterk richt op de nieuwe media en het toepassen van nieuwe technologieën. In die hoedanigheid speelt het ook een coördinerende rol bij Internet-activiteiten van de overige werkmaatschappijen. Nijgh-Versluys, uitgever voor het beroeps- en voortgezet onderwijs, was drie jaar geleden de eerste werkmaatschappij die naar Internet trok en de mogelijkheden van Kennisnet ging verkennen. „Zij ontdekte de informatieve en ondersteunende betekenis van Internet voor leerkrachten en projectleiders van cursussen”, zegt Ted Jonker, directeur van eduMall.nl. De sterke behoefte was er om snel te kunnen reageren op vragen over de lesprogramma’s waarover het ministerie van O&W weinig duidelijkheid verschafte." De website die Nijgh-Versluys daarop naar buiten bracht, was aanvankelijk informatief van opzet maar begon zich al spoedig tot een snel communicatiemiddel te ontwikkelen. Schoolboeken kunnen al bij het verschijnen door de snel veranderende werkelijkheid worden ingehaald. De website van Nijgh-Versluys bood de mogelijkheid om daar even snel met de vereiste aanpassingen op te reageren. Dreigende wildgroei Het voorbeeld van kwartiermaker Nijgh-Versluys werd gevolgd door andere uitgeverijen binnen de holding. Ook zij wilden met informatieve en meer of minder interactieve websites naar hun doelgroepen. Gevolg: versnippering, dubbel werk, onnodige kosten, het gebruik van verschillende engines, eigenzinnige presentaties, geen logistieke koppeling tussen de sites en de bedrijfsprocessen, kortom: een onbeheersbare wildgroei. „Dit gevaar is pas vorig jaar herkend en wordt nu bezworen”, aldus Jonker. De fase die nu aan het publiceren van de websites vooraf gaat, is het aanpassen van de generieke processenbinnen het uitgeversbedrijf." „Een vergaande omslag”, volgens Jonker. „Niet alleen voor wat de ERP-koppelingen betreft maar ook voor het denken en handelen binnen het totale uitgeversbedrijf.” "Uitgevers, redacteuren en didactici hebben eeuwenlang vanuit het starre boek geredeneerd. Uitgeven en overleven in een dynamische en snel terugkoppelende wereld via Internet is een nieuw en heel ander verhaal.”" Inmiddels heeft eduMall.nl een centrale beheersorganisatie opgezet waarin de verschillende websites van de uitgeverijen op één punt samen komen en met Tridion’s Dialogserver 4.0 worden beheerd. Volgens Jonker brengt deze aanpak eenduidigheid in het webdesign, merkbare kostenbesparingen, een bevredigende procesintegratie en spin-off van technologie naar de andere werkmaatschappijen. Omdat de nadruk steeds sterker komt te liggen op de snelle en efficiënte communicatie met de doelgroepen, werkt eduMall.nl in partnerverband samen met Tridion bij het ontwikkelen van nieuwe webapplicaties. Jonker: „De content van de sites wordt door de uitgeverijen zelf verzorgd, gebruik makend van DialogServer. Het technisch beheer is voorlopig bij de educatieve uitgevers ondergebracht. In de beginfase willen we dat bewust zelf doen om know-how op te bouwen over de processen. Uitbesteden kan altijd later nog als wij de lessen hebben geleerd en we de beste SLA’s voor opdrachtnemers kunnen afsluiten.”" Nieuw spanningsveld Zo op ’t oog lijkt eduMall.nl af te stevenen op het openen van nieuwe en directe verkoopkanalen voor boeken en elektronische content via Internet. Jonker laat zich daar uiterst omzichtig over uit. „Voor B2C is ons type bedrijf absoluut niet ingericht”, benadrukt hij. „Voor de educatieve uitgeverij zijn scholen en cursusleiders de gesprekspartners die tevens de aankoopbeslissingen nemen, maar de boekhandel fungeert als doorgeefluik. Bij de literaire uitgeverijen zien we op Internet ontwikkelingen rond schrijvers en lezers. In mijn mening moet de uitgever hier niet te hard van stapel lopen en moet de rol van de boekwinkel worden gerespecteerd. De uitgever heeft hierin hooguit tot taak de boekenverkoop in de boekhandel te ondersteunen door het verstrekken van kwaliteits-content en dienstverlening op Internet. De groothandelsrol van de uitgeverij is daarmee bevestigd.”" Jonker geeft toe dat hier een nieuw spanningsveld aan het ontstaan is waarin ook de boekverkopers zich niet onbetuigd laten. De positie die Bosch & Keuning daarin uiteindelijk zal innemen, zal sterk afhangen van de commerciële initiatieven en de technologische ontwikkelingen. Jonker: „Als literaire uitgever zou je niets liever willen dan een gemeenschappelijke site over schrijvers en boeken met online bestelmogelijkheden. Aan de andere kant zijn de boekhandels altijd de trouwe kameraden van de schrijvers geweest. Voor alle partijen zal hier naar een goede oplossing moeten worden gezocht.”" E-books Na de recente introductie van Microsoft Reader doen nieuwe (elektronische) uitgeverijen hun intrede op Internet. Zij ‘doen’ in e-books: complete boeken of delen van manuscripten kunnen gratis worden gedownload en de papieren versie kan online worden besteld en betaald. Een vruchtbaar concept? Jonker: „Wie weet? Wij zijn in elk geval al aan het verkennen hoe we onze educatieve content kunnen uitventen via meer kanalen als elektronische leeromgevingen, web tablets voor bedrijfsopleidingen, hand-held e-book readers voor thuisstudeerders, enzovoorts. We zijn nu bezig een zoekmachine op te zetten om de onderwijswereld met de goede metastructuren naar content te laten zoeken zodat ze hun eigen cursusmateriaal kunnen samenstellen." Die samengestelde producten kunnen elke gewenste vorm aannemen: bedrukt papier, interactiev e-books op cd-rom of DVD in combinatie met Internet, online leeromgevingen op de dial-up server of combinaties van dat alles. Meer wil Jonker daar niet over kwijt maar hij signaleert wel dat de standaarden in de maak zijn en dat het in de uitgeverswereld sneller gaat veranderen dan menigeen denkt.