De BMW van de neanderthaler
Tilbert Schulte vindt de muis niet handig. Hij heeft uitgerekend dat zijn tijdwinst zo’n 40 procent bedraagt door toetsenbordaansturing. Het lijkt moeilijk, geeft Schulte toe, maar in de praktijk blijkt het uitermate makkelijk. De lezer zal zich bij dit boek noodgedwongen als een leerling moeten gedragen. Daar komt bij dat, alhoewel dit boek heel recent naar de markt is gebracht, de volledige inhoud ontleend is aan gebruik van Windows XP.
Dat neemt overigens niet weg dat een aantal toetsenbordfuncties wel degelijk ook onder Vista werkt zoals onder XP. Te hopen valt dat uitgever en auteur van dit zeer nuttige boek binnenkort ook een Vista-versie op de markt brengen.
Tilbert Schulte, Sneller met het toetsenbord (slimmer werken met de computer), 96 pagina’s, Uitgeverij Pearson Education, ISBN (10) 90 430 1406 0, € 14,95
How-to-boek minder dan ooit tevoren overbodig
Over toetsenbordaanslagen gesproken. Waarom het vertrouwde Office zo drastisch veranderd is, zal menig gebruiker een raadsel zijn. Een how-to-boek is minder dan ooit een overbodigheid. In de aantrekkelijke dummies-reeks verschenen recent nieuwe titels over Vista en Office 2007. Aantrekkelijk omdat de Nederlandse uitgever van deze oorspronkelijk Amerikaanse reeks in het Nederlands heeft omgezet. Dat wil zeggen dat alle screen shots vernederlandst zijn en dat ook elders in de tekst voldoende ingegrepen is om de Nederlandse gebruiker van een Nederlandstalige Vista en of Office aan zijn trekken te laten komen. Dat neemt overigens niet weg dat deze boeken voor de doorgewinterde gebruiker net iets te oppervlakkig zijn.
Wallace Wang, Microsoft Office 2007 voor dummies, 386 pagina’s, Uitgeverij Pearson Education, ISBN (13) 978 90 430 1366 6, € 27,95
Andy Rathbone, Windows Vista voor dummies, 410 pagina’s, Uitgbeverij Pearson Education, ISBN (13) 978 90 430 0978 4, € 27,95
Documenten maken
Stephanie Krieger, auteur van Advanced Microsoft Office Documents 2007 Edition Inside Out, gaat ervan uit dat de lezer van haar boek een ervaren gebruiker is die op een zo hoog mogelijk niveau aan documentcreatie wil doen. Dat is de specifieke hulp die Krieger haar lezers te bieden heeft. Haar boek gaat in wezen over de essentie van het creëren van documenten in Word, Excel en PowerPoint. Geen woord over Outlook, Publisher en of Access, programma’s die wel degelijk deel kunnen uitmaken van het volledige Office .
Stephanie Krieger, Advanced Microsoft Office Documents 2007 Edition Inside Out, 672 pagina’s (inclusief e-book op cd-rom), Uitgeverij Microsoft Press, ISBN (13) 978 0 7356 2285 2, ISBN (10) 0 7356 2285 X, € 45,90De ‘intelligentie’ van elektronische systemen overstijgt nu reeds de ‘intelligentie’ van het menselijke brein voor wat bij voorbeeld betreft geheugencapaciteit en -opslag, maar ook als het gaat om schaken of het veilig besturen van vliegtuigen. Algemeen bekend is ook, op grond van de veel geciteerde wet van Moore, dat computers de komende tien à twintig jaar rekenkracht zullen blijven bijwinnen. Daardoor nemen de zonder meer gegronde speculaties toe over de mogelijkheid dat dergelijke intelligente computersystemen ooit de menselijke hersencapaciteit zullen evenaren of zelfs voorbijstreven. In ‘Zelfdenkende Pillen’ verzucht Bert Kappen, hoogleraar neurale netwerken en machine-intelligentie van de Radboud Universiteit te Nijmegen, dat we vooralsnog evenwel ‘erg aan het begin staan’. Kappen: ‘Het is alsof je aan een neanderthaler vraagt of het in principe mogelijk is om een BMW te maken. Daar is eigenlijk niets op tegen, maar je moet wel eerst het wiel nog uitvinden.’ Het is één van de opmerkelijkste uitspraken uit Zelfdenkende Pillen. De conclusie van Kappen mag duidelijk zijn: ‘Wat we nu weten is onvoldoende om ook maar een deel van onze hersenfunctie te kunnen kopiëren.’
Dat neemt niet weg dat Kappen met zijn onderzoeksteam voor De Telegraaf een neuraal netwerk wist te construeren dat in de praktijk geschikt is om de losse verkoop van de wakkerste krant van Nederland te analyseren en waar nodig bij te sturen. ‘De uitkomst is een paar procent beter dan wat mensen kunnen doen. Dat is belangrijk, want die paar procent vertegenwoordigt veel geld.’ Maar Kappen, wetenschapper in hart en nieren, blijft toch vooral ontnuchterend sceptisch: ‘De neurale netwerken die we met de computer maken, zijn nog erg primitief.’ De uitspraken van Kappen illustreren een belangrijke dichotomie die de teneur en de portee van Zelfdenkende Pillen kenmerkt. Aan de ene kant wordt wat op dit moment technologisch mogelijk is ervaren als zeer, zeer beperkt, zij het bepaald niet zin- of nutteloos. Aan de andere kant is er dat niet te temmen verlangen naar de resultaten van de verdere ontwikkeling van het bestaande areaal aan technologieën, want dat zal leiden tot bijzonder spannende nieuwe toepassingen waarvan we op dit moment slechts kunnen dromen.
Initiatief
Zelfdenkende Pillen gaat basaal gesproken uit van het idee dat het op dit moment heel goed mogelijk is om hardop te speculeren welke wetenschappelijke verworvenheden over twintig jaar realiteit zouden kunnen zijn. Uiteraard gaat het boek ook uit van het idee dat het heel interessant en uitdagend is om de nerven van de toekomst in kaart te brengen. Zelfdenkende Pillen verscheen eind vorig jaar op initiatief van de Technische Universiteit Eindhoven naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van de TU/e. Dat betekent overigens niet dat de wetenschappelijke input zich beperkt tot de campus van Eindhoven. Zo hebben de auteurs gelukkig genoeg de kans niet laten liggen ombijvoorbeeld ook Craig Venter te interviewen. Zelfdenkende Pillen is overigens het tweede boek dat naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van TU/e van de persen rolde. De eerste titel, ‘Gedreven door nieuwsgierigheid’, werd vorig jaar besproken in deze rubriek. De boeken vormen elkaars antipode. Daar waar Zelfdenkende Pillen een blik vooruit werpt op de toekomst, recapituleert Gedreven door nieuwsgierigheid vooral de innovatieve bravoure die de TU/e de afgelopen vijftig jaar te bieden had.
Ordenend principe
Het ordenend principe van Zelfdenkende Pillen draait rond de technologische perspectief van communicatie, duurzaamheid en de mens. Die drie boekdelen getuigen elk van een grote maatschappelijke betrokkenheid en ecologisch bewustzijn bij de auteurs. De toon van het boek is down to earth. Het is overduidelijk de bedoeling geweest van de auteurs om populariserende wetenschap te bedrijven. Dat is in principe natuurlijk prima. Al valt het zeer te betreuren dat dit kennelijk gepaard moest gaan met het achterwege blijven van een notenapparaat, een register van personen en begrippen en een bibliografie. Zonde eigenlijk. Maar laat dat de enige detailkritiek zijn, want dit uitermate interessant boek is in zijn soort één van de allerbeste titels van eigen bodem die we de afgelopen jaren de revue zagen passeren.
Rutger van Santen, Djan Khoe & Bram Vermeer, Zelfdenkende Pillen, Intelligent Medicine en andere technologie die ons leven zal veranderen, 238 pagina’s, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 90 468 0187 X, € 15,95.
Harry Lintsen, Hans Schippers, Eric Berkers & Hans Buiter, Gedreven door nieuwsgierigheid, een selectie uit 50 jaar TU/e-onderzoek, 399 pagina’s, Uitgeverij Stichting Historie der Techniek & Technische Universiteit Eindhoven, ISBN 90 73192 28 5, € 24,50, besproken in de krant van vrijdag 13 oktober 2006.