Digitale snelweg Zeeland is succes

De straten van de Zeeuwse hoofdstad zijn blauwgekleurd. Voor de ramen van ontelbare woningen hangen affiches met het verkeersbord dat de snelweg aanduidt: ‘Hier begint de Zeeuwse digitale snelweg’, staat eronder. Internetprovider Zeelandnet voert een actie om nog meer Zeeuwen via de kabel op internet te krijgen. Deelnemers die een affiche voor de ramen hangen, maken kans op een gratis pc. Het enthousiasme is groot, beaamt Zeelandnet-directeur Jeroen Bakker. “Op dit moment, halverwege de actie, staat de teller op 37.000 abonnee’s. Ik verwacht dat we op 31 december 50.000 internetters via de kabel hebben. Dat is ruim 25 procent van de bijna 200.000 huishoudens die Zeeland telt.Om de kwaliteit te kunnen garanderen hebben we op voorhand al dertig head-ends bij geplaats. De capaciteit van het netwerk is al ruim voldoende.” De actie haalt zelfs de grootste twijfelaars over de streep. Een kabelabonnement met een snelheidslimiet van 256 Kb per seconde en een downloadlimiet van 100 MB kost maandelijks tien euro. Aansluitkosten en modemhuur zijn voor rekening van het moederbedrijf, de provinciale energieleverancier Delta Nuts-bedrijf. Bestaande abonnee’s kunnen kiezen voor een verdubbeling van hun downloadsnelheid zonder prijsverhoging. Een abonnement van 256 Kb met een limiet van 2500 MB bijvoorbeeld komt daarmee op 28,10 euro. Delta Nuts betaalt de modemhuur. Volgens herhaald Consumentenbond-onderzoek staat de performance van het Zeeuws kabelnetwerk in Nederland op eenzame hoogte. Voor de actie telde Zeelandnet ook al 28.000 kabelabonnee’s, 14 procent van de huishoudens. Belangrijkste voorwaarde voor de succesvolle uitrol was het feit dat Delta Nuts-bedrijf, als eigenaar van de kabel, al in 1997 begon met het tweeweg maken van het hele netwerk, volgens Bakker. “De aandeelhouders van Delta Nuts, de gemeenten en de provincie, zagen het maatschappelijk belang van snelle internettoegang voor alle inwoners. Zonder zekerheid over de terugverdientijd besloten ze 70 miljoen gulden neer te leggen voor het verglazen en retourgeschikt maken van het hele netwerk. Dat is inmiddels voltooid. Alleen die woningen die echt geïsoleerd liggen, zo’n vijf procent van het totaal, moet wachten totdat bijvoorbeeld riolering of elektriciteitsleidingen worden vernieuwd.” Ondernemer Bakker heeft zijn twijfels over de liberalisering van de markt. “Op dit moment worden alle industriegebieden in de provincie verglaasd. De provincie en de gemeenten hebben daartoe dertig miljoen uit de reserves van Delta vrijgemaakt. Met de korte terugverdientijd die investeerders en aandeelhouders in de sector tegenwoordig eisen, zou dat niet mogelijk zijn. De overheden die in het verleden hun netwerken hebben verkocht, zullen zich nog achter de oren krabben. Liberalisering leidt tot tweedeling van de samenleving: gebieden waar investeringen niet rendabel zijn, blijven achter.” Joop de Back, algemeen directeur van Delta Nuts, wijst erop dat de investeringen in kabel- en internetactiviteiten wel degelijk rendabel zijn. “We halen daarop een rendement van 8 a 9 procent. Wij durven dat soort investeringen aan omdat het bedrijf wel een stootje kan hebben. Delta heeft een ijzersterke balans, een winst van 148 miljoen bij een jaaromzet van 1,5 miljard gulden en ongeveer 800 miljoen gulden vrije reserves. Voor bedrijven als UPC en KPN die dat geld tegen 9 procent rente moeten lenen, geldt natuurlijk een ander verhaal.” Zeeuwen zijn chauvinistisch, ze doen het liefst zaken met elkaar, weet Jeroen Bakker. Zeelandnet, dat al langer analoge diensten aanbiedt, is van meet af aan de grootste provider in de provincie. De banden werden verder aangehaald door Zeeuwse verenigingen, scholen en clubs gratis faciliteiten te bieden op internet, het eigen tv-kanaal en de eigen teletext-pagina’s. Toch is het de vrees dat de Zeeuwen weleens voor aanbieders ‘van buiten’ zouden kiezen, die Delta er toe heeft gebracht om de internetactie te starten, volgens Bakker. “Voorwaarde bij de actie is dat de klant in de toekomst via internet met Delta gaat communiceren. Op die manier wil het bedrijf via een digitale life-line de banden verstevigen als de energiemarkt open gaat. Overigens verwacht ik dat binnen twee tot drie jaar bijvoorbeeld de Rabobank, of verzekeraars als ZLM en de CZ-groep voor dezelfde strategie kiezen en bijvoorbeeld de abonnementsgelden voor hun rekening nemen. Dan is internet via de kabel gratis.” Volgens De Back is communicatie via internet geen verplichting voor de ‘actie-abonnees’. “Wij gaan wel iedereen een briefje sturen dat we het op prijs stellen wanneer de meterstanden via de kabel worden doorgegeven. In de eerste plaats gaat het erom dat ze klant blijven. Op 1 januari 2003 of 2004 wordt de markt voor energie vrijgegeven. Dat betekent dat de mensen voor hun stroom ook bij andere leveranciers terecht kunnen. Wanneer we met 50.000 klanten een band hebben via internet en daar bovendien loyaliteitspunten voor geven, houden we die klanten binnen.” Volgens kabeldeskundige Peter Jelgersma betekent het succesverhaal van Delta Nuts-bedrijven en Zeelandnet niet dat de Zeeuwse aanbieders zich aan de evolutionaire wetmatigheden kunnen onttrekken. Zowel de energieleverancier als de internetdochter zullen vroeg of laat worden overgenomen door grotere spelers. “Misschien zal het energiebedrijf nog wel eerder verdwijnen dan Zeelandnet. Als zelfs bedrijven als Essent en Nuon, die vele malen groter zijn dan Delta, naar manieren zoeken om schaalvergroting te bereiken, kan het nooit zo zijn dat een kleine Zeeuwse energieleverancier het alleen redt. Vlak over de grens, in Duitsland bijvoorbeeld timmert het energiebedrijf van NoordRijn-Westfalen aan de weg. Die bedienen nu al een markt die groter is dan de hele Nederlandse markt. De liberalisering van de energiemarkt moet nog in gang gezet worden. Natuurlijk ligt de provincie afgelegen en zijn de inwoners geneigd om met Zeeuwse bedrijven zaken te doen, maar als een groter, buitenlands energiebedrijf aanmerkelijk goedkoper electriciteit kan leveren, zullen zij hun aard niet verloochenen. ‘Ons zeeuwen bin zuunig’, nietwaar.” Met de Zeeuwse kabel is het volgens Jelgersma niet anders. “Dat die op korte of langere termijn een keer verkocht wordt, is onvermijdelijk. Nu is er sprake van één eigen, dienstverlener, maar als het aantal diensten via de kabel toeneemt, kan dat niet meer. Als het gaat om bijvoorbeeld het verkrijgen van filmrechten, voetbalrechten en digitale televisie, is Zeelandnet geen partij. Het zal dan andere dienstenaanbieders binnen moeten laten die grotere geldstromen gaan genereren. Daarmee halen ze het Paard van Troje in huis. Zeelandnet heeft het tot nu toe knap gedaan, zonder meer. Dat betekent veel toegevoegde waarde voor het kabelnet. Bij verkoop kan dat de aandeelhouders daarmee flink wat meer opleveren dan bij andere netwerken het geval is geweest, misschien wel 4000 of 5000 gulden per aansluiting.” De Back is niet zo somber. “Wij leveren als enig energiebedrijf zeven producten: gas, elektriciteit, water, digitale diensten voor de zakelijke markt, kabeltelevisie en -radio, internet, en we verzorgen binnenkort het ophalen van de vuilnis. Zeeland telt 200.000 huishoudens, maar wij hebben ruim een miljoen klanten-product combinaties waarover we de klantkosten kunnen afschrijven. Dat is ruim voldoende om nog lang zelfstandig te kunnen blijven.” Zeelandnet-directeur Bakker is realistischer. “Je kunt het niet uitsluiten. De aandeelhouders, de gemeenten en de provincie, krijgen een gezond rendement op hun geïnvesteerd vermogen. Maar in de politiek verwisselen elke vier jaar de stoelen en dat betekent dat er elke vier jaar een andere wind kan gaan waaien.”