Eigen automatiseerders eerst?

Emmons werd pas woedend toen hij erachter kwam dat zijn vervangers ten onrechte een visum hadden ontvangen om tijdelijk in Amerika te werken. Hij schreef meerdere brieven aan zijn volksvertegenwoordiger, die beloofde de zaak te onderzoeken. Ondertussen stortte Siemens bijna 4000 dollar in de verkiezingskas van de politicus. Tot een onderzoek is het daarna nooit meer gekomen. Afgelopen januari heeft Emmons zich daarom verkiesbaar gesteld voor het Congres. In november zal hij het opnemen tegen de vertegenwoordiger die zich door Siemens heeft laten afkopen. In zijn campagne concentreert de gewezen programmeur zich op hervorming van het visumbeleid en de regels rond financiële bijdragen aan politici. Emmons is een van de vele slachtoffers van offshore outsourcing (ook wel aangeduid als offshoring), waarbij automatiseringsdiensten van callcentra tot programmeerwerk worden uitbesteed aan dienstverleners in het buitenland. Bovendien gaat Emmons voorop in de strijd tegen dit fenomeen, samen met organisaties met namen die voor zichzelf spreken, zoals Rescue American Jobs en The Organization for the Rights of American Workers. Zij wijzen offshoring aan als grote schuldige van de huidige periode van ‘jobless recovery’ (baanloos herstel) in Amerika: economische cijfers wijzen op groei, maar dat vertaalt zich niet in extra banen. De huidige groei zou slechts het gevolg zijn van besparingen op de loonkosten door outsourcing. Een onderzoek van IDC uit juli 2003 schildert een grimmig beeld voor IT’ers. Amerikaanse automatiseerders zullen in 2004 één op de tien banen naar het buitenland verplaatsen, bij gewone ondernemingen verdwijnt één op de twintig IT-functies. Sinds 2001 zijn er in de gehele Amerikaanse economie 2,4 miljoen banen verloren gegaan. Daarvan zouden er 300 duizend de oceaan zijn overgevlogen. Dawn Teo, initiatiefnemer van Rescue American Jobs, wijst de globalisering en het lakse Amerikaanse immigratiebeleid aan als hoofdschuldige. "Globalisering zou moeten gaan over het gelijktrekken van de lonen in de wereld naar Westerse niveaus. Maar in plaats daarvan zie je dat de lonen in Amerika juist afzakken naar het niveau van de derde wereld. We zouden wetten moeten aannemen die afdwingen dat onze handelspartners zich houden aan regels rond mensenrechten. Je kunt onmogelijk concurreren met een land waar iemand 2 dollar per dag verdient." Scoren Politici luisteren aandachtig naar groeperingen als die van Teo. Als de onrust al te zeer toeneemt, kan hun anti-outsourcingslobby stemmen kosten. Bovendien kunnen de politici eenvoudig scoren door zich achter de belangen van de arbeiders te scharen. Er circuleren dan ook diverse wetsvoorstellen in Washington die outsourcing moeten ontmoedigen. John Kerry, de gedoodverfde tegenstander van president Bush in de presidentsverkiezingen, diende vorig jaar november een eigen wetsvoorstel in. Volgens zijn plan moeten callcentra consumenten vertellen waar zij gevestigd zijn. In praktijk maakt het voorstel weinig kans, maar het is voor Kerry een makkelijke manier om goodwill te verzamelen. President Bush houdt zich afzijdig. Hij onderkent weliswaar dat er banen naar het buitenland verdwijnen, maar heeft aangegeven dat hij daar niets tegen zal doen. Het onderwerp kan de president alleen maar stemmen kosten. Of hij jaagt de vakbonden tegen zich in het harnas, of de grote bedrijven. Allebei zijn van levensbelang om de verkiezingen van november te winnen, omdat zij respectievelijk stemmen of geld voor de campagnekas opleveren. In afzonderlijke staten heeft de anti-outsourcingslobby meer succes. Op dit moment zijn er in twintig staten vergevorderde voorstellen voor wetten die offshoring ontmoedigen. Een van de meest populaire maatregelen maakt het voor de overheid onmogelijk gebruik te maken van buitenlandse partners. In New Jersey bleek echter dat aan dergelijke wetgeving ook een negatieve kant zit. In de staat is de uitbetaling van bijstandsuitkeringen uitbesteed aan eFunds, een bedrijf uit Arizona. Toen eFunds zijn klantenservice naar India wilde verplaatsen, ontstond er een publieke rel. Het was ontoelaatbaar dat eFunds gemeenschapsgeld gebruikte om werknemers in India te betalen. Onder druk van de publieke opinie en politiek, besloot eFunds zijn plannen terug te draaien en een nieuw callcentrum te bouwen in New Jersey. Dat kost de belastingbetaler echter wel 8,6 miljoen dollar extra per jaar. Sociale wetgeving In Europa is er van een anti-outsourcingsbeweging weinig te merken. Dat is het gevolg van sociale wetgeving die voorkomt dat een werkgever zijn personeel op elk moment en zonder opgaaf van reden ontslaat - in tegenstelling tot in Amerika. Dankzij de strenge Europese immigratieregels komt het ook nauwelijks voor dat bedrijven lokaal personeel vervangen door goedkope immigranten. En de taalbarrière voorkomt dat Nederlandse ondernemingen zonder meer callcentra naar India kunnen verplaatsen. De sociale regelgeving beschermd Nederlandse werknemers tegen al te rigoreuze plannen van hun werkgever om werk naar het buitenland te sluizen. Dat is in Amerika heel anders, zoals blijkt uit het relaas van Peter Buckingham. Deze programmeur werkt voor een bedrijf in Silicon Valley dat zich specialiseert in Linux- en Unix-toepassingen. Naast honderd personeelsleden in Amerika, werken er via een tussenpersoon twintig programmeurs in Moskou. Midden februari kondigde het bedrijf bovendien aan een ontwikkelingscentrum in Bangalore (India) te openen. "Anderhalf jaar geleden hebben we tijdelijk collectief salaris ingeleverd zodat mijn werkgever weer winstgevend kon worden", vertelt Buckingham. "Inmiddels maken we winst, maar er is geen teken dat de loonsverlaging wordt teruggedraaid. Het wordt nooit hardop gezegd, maar iedereen voelt dat je er maar beter niet naar kunt vragen. Personeel dat zelf ander werkt zoekt, wordt niet vervangen. Maar er worden wel programmeurs in Moskou aangenomen. De sfeer is flink verziekt door deze situatie. In Moskou wordt werk gedaan dat minder winstgevend is, en te duur om hier te doen. Maar er zijn genoeg collega’s die het graag zouden doen, omdat het gaat om de volgende generatie toepassingen. De dreiging van outsourcing geeft het management een middel om ons te controleren. Als wij het niet doen, vinden ze wel iemand in Moskou."