Geen onder de motorkap-recht voor automobilist

Nog los van de constatering dat een contractueel inzagerecht in de broncode van een softwarepakket in deze omstandigheid ruimschoots voldoet, bestaat er goed beschouwd al een wettelijk recht op informatie over een computerprogramma. Tijdens het legislatieve proces van de Europese richtlijn softwarebescherming, dat van eind jaren tachtig tot begin 1991 plaatsvond, leidde met name de vraag naar een wettelijk recht op decompilatie tot verhitte gemoederen binnen de industrie. Over het feit dat een computerprogramma onder de bescherming van het auteursrecht zou moeten vallen, waren vriend en vijand het eens en de rechtsvraag was al vele malen door rechters positief beantwoord. Gebruikersorganisaties, zoals opmerkelijk vaker het geval is, hoorde je niet of nauwelijks. Het was dus een intersectorale strijd, met de volgende uitkomst. Interoperabiliteit Iedere licentienemer op een computerprogramma heeft volgens de Europese wet een wettelijk recht op interoperabiliteit, dat in de praktijk op decompilatie van de runcode neerkomt, wanneer de producent van andere software weigert zijn interface-gegevens ten behoeve van de beoogde koppeling en interactie te verstrekken. Anders gezegd: bezien door een juridische bril is technische interoperabiliteit een formeel recht met betrekking tot technische voorwaarden om een onafhankelijk vervaardigd computerprogramma te verbinden met andere computerprogramma’s; ook als de producent van het andere softwarepakket dat niet wenselijk acht en niet terzake meewerkt. Dit recht op technische informatie komt iedere licentienemer op een computerprogramma toe en betreft dwingend recht. Dat betekent dat een softwareproducent zijn klanten dit recht niet bij contract kan ontnemen. Softwarelicentienemers klagen soms ook over vendor lock-in situaties, omdat leveranciers hen in een wurggreep houden. Wat daarvan zij, de binding die een automobielproducent via zijn erkende dealers en reperateurs met de eindgebruiker heeft, is waarschijnlijk groter. De klant kan weliswaar gewoon de motorkap opendoen maar of hij er wat aan heeft, is een tweede. Dat geldt eveneens voor de onafhankelijke garage op de hoek. Auto’s zitten tegenwoordig vol informatie- en communicatietechnologie en meestal zijn dat embbed-systemen. Een beetje auto telt al gauw 50 ICT-systemen. De rechter zegt het zo: ‘In Peugeot-automobielen is onder meer een samengesteld geheel van elektronische eenheden ingebouwd, die door een netwerk van softwaresystemen met elkaar zijn verbonden en op die wijze een complex geheel van functies vervullen.’ Om dealers en reparateurs in staat te stellen onderhoud en reparatie uit te voeren waarbij die softwaresystemen zijn betrokken, heeft Peugeot technische informatie beschikbaar gesteld in de vorm van diagnose-apparatuur. De apparatuur geeft Peugeot in twee verschillende versies uit, te weten een volledig systeem, genaamd PPS, voor de door haar erkende dealers en reparateurs en een beperkte versie van dat systeem, genaamd PPRI, voor onafhankelijke reparateurs. Nu komt de crux. Op de overeenkomsten die Peugeot met de door haar erkende distributeurs en reparateurs heeft gesloten, is de Europese groepsvrijstellingsverordening voor de motorvoertuigensector van toepassing. Daar mag Peugeot alleen een beroep op doen wanneer haar contracten geen niet-discriminerende bepalingen bevatten. Beschikbaarstelling Nu onafhankelijke reparateurs door middel van de beschikbaarstelling van de beperkte versie van de diagnose-apparatuur de volledige toegang tot de softwaresystemen wordt ontzegd, aldus redeneerde de Utrechtse rechter in kort geding vorig jaar november, is er sprake van discriminatie. Of Peugeot moet niet langer gebruik willen maken van de groepsvrijstellingsverordening, of dezelfde informatie aan de reparateurs geven. Eindelijk wint ook de consument bij dit vonnis, maar de uitspraak doet niets af aan de constatering dat zelf sleutelen aan de gesloten technologie van moderne auto’s de facto onmogelijk is. Vreemd dat het ministerie van Economische Zaken die open software stimuleert, dit onderwerp niet oppakt, al was het maar ten behoeve van het Rijkswagenpark.