Gezocht: Visfileerder met graad

Onlangs kregen we nog te horen van een paar economen dat er geen tekort aan beta’s is, want door de grote vraag en het krappe aanbod zouden de salarissen dan erg gestegen moeten zijn. Omdat dat niet het geval was, kon er ook geen tekort zijn. Als het zo gemakkelijk in elkaar zou zitten, is er ook geen tekort aan blauw op straat, verplegend personeel, aardbeienplukkers, en meer, want de salarissen zijn niet exhorbitant gestegen. Dat lijkt dus een onzinverhaal, en de actie van het ministerie bevestigt dat. We mogen dus mensen uit de nieuwe lidstaten halen om wetenschappelijk onderzoek te doen zonder de administratieve rompslomp die dat normaal met zich meebrengt. Is dat goed nieuws voor IT-Nederland? Als er genoeg middelen voor software onderzoek worden geoormerkt wel, anders heeft het voor IT-onderzoek, het fundament van vrijwel elke innovatie, weinig zin. In ieder geval is dit beter dan de eerdere poging door een salarisgrens van 45.000 euro voor immigranten te stellen. Dat zou kenniswerkers aan moeten trekken maar de vrees bestond dat vooral prostituees binnen zouden komen. Hoe liggen deze initiatieven in de nieuwe lidstaten? Men vreest daar dat de jeugd een enkeltje breintrein naar het rijke Westen neemt. En dat blijkt ook enigszins uit EU-onderzoek. Tenminste 40 procent van de jeugd tussen 15 en 24 jaar in de nieuwe lidstaten droomt wel eens over wonen in het Westen. En dat zijn niet alleen kansarmen: als je je bijvoorbeeld beperkt tot de studentenpopulatie, dan bijkt dat in de komende vijf jaar 11 tot 13 procent denkt aan vertrek uit eigen land. Als je je nog verder beperkt tot diegenen met uitgewerkte plannen, dan daalt het percentage tot 2,5 procent van de studenten, en 1 procent van de afgestudeerden. Dat soort zaken moet je uiterst serieus nemen, want als de toplaag verdwijnt betekent dat een heus risico op stokkende economische groei en negatieve consequenties voor de ontwikkeling van de nieuwe EU-lidstaten. Het lijkt er dus op dat de voordelen voor de oudere lidstaten legio kunnen zijn. Vers bloed om het tekort aan kenniswerkers aan te zuiveren. Wat doen we hier eigenlijk nog wel, vraag je je af? In het Westen lijkt welzijn boven welvaart te prevaleren. De VS zijn bijvoorbeeld van hun geloof gevallen als het gaat om overwerk. Onbetaald overwerken was goed voor lijf en leden, het bedrijfsleven, en dus het land. Da’s nu anders. Wal-Mart moet 172 miljoen dollar betalen aan 116.000 mensen wegens het stelselmatig niet uitbetalen van een halfuurtje lunchpauze. Da’s een duur rondje, maar pas het eerste want er komen nog 69 zaken tegen Wal-Mart over dit soort dingen. Maar ook Citigroup betaalde onlangs bijna 100 miljoen dollar voor achterstallig onbetaald overwerk om claims van employees te schikken. Verder pleitte een machtige Amerikaanse vakbond recentelijk voor sancties tegen China via de Wereldhandelsorganisatie omdat Peking de internationale arbeidsstandaarden aan de laars zou lappen. Daardoor zou een miljoen banen in de USA verloren zijn gegaan. "Exploitation of human beings through repression of fundamental rights for economic gain is both morally repugnant and economically dangerous" aldus Richard Trumka. Vast waar, maar de realiteit gebied dat dit geen antwoord kan zijn op offshoring van hoog-routinematig laag-probleemoplossend werk naar lagelonenlanden. Het leven is daar namelijk goedkoper. Productiviteitsgroei is een probaat middel bij dit soort zaken. Dan kun je de vergrijzing en de pensioenen blijven betalen, met eventueel een beetje langer werken. Ter vergelijk, in 1950 was de vergrijzingsratio 18:1 in de USA, en dat is vandaag zo’n drie werkenden op een pensionado. Die enorme groei in niet-werkenden ten opzicht van werkenden is zonder een centje pijn verlopen, omdat die gepareerd is door een dito productiviteitsgroei. De stap van 18:1 naar 3:1 is veel dramatischer dan die van 3:1 naar zeg 2:1. Dus dat moet ook gewoon lukken via innovatie. Prof. dr. Chris Verhoef is hoogleraar informatica aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij schrijft maandelijks een column in AG II.__