Het verschil tussen kennen en kunnen
Die ‘klanten’ zijn een paar honderd Informatica-docenten uit alle lagen van het onderwijs waarin kennis van ICT wordt overgedragen. De Stichting Nationaal Informatica Onderwijs Congres wil immers een platform bieden aan ‘iedereen in Nederland die zich bezighoudt met Informatica-onderwijs in de breedste zin van het woord’. Daartoe organiseert zij tweejaarlijks een congres. Dit jaar voor de tweede achtereenvolgende keer in Enschede. De eerste keer was op de TU Twente. De ICT-docenten laten zich gedwee de les lezen door Tom Rodrigues, lid van de raad van bestuur van Ordina, een ICT- dienstverleningsbedrijf dat voor zijn voortbestaan afhankelijk is van goedgeschoolde informatici. “Het ICT-onderwijs is te laat en vooral verkeerd bezig”, zegt Rodrigues om de aanwezige docenten te prikkelen. Ze horen het gelaten aan. “Als u niet zorgt dat we gekwalificeerde ICT-werknemers krijgen, leiden we ze zelf op.” De zaal geeft geen krimp. “Als u niet meer doet om de kloof tussen opleiding en praktijk te dichten, doen we dat zelf en verliest het ICT-onderwijs zijn functie”, herhaalt de Ordina-topman zijn weliswaar gecharcheerde maar niet mis te verstane boodschap. De zaal neemt het voor kennisgeving aan. Rodrigues ziet de ideale Informatica-docent als een partner die de student begeleidt op zijn zoektocht naar nieuwe ICT-oplossingen. “Wat een werknemer kan in de nieuwe wereld van de ICT is veel belangrijker dan welke opleiding hij heeft gevolgd. Ordina zoekt explorerende onderzoekers”, zegt Rodrigues. Het onderwijs heeft die volgens hem maar te leveren. Niet volleerd “Onze basisopleidingen sluiten goed aan op de paktijk”, relativeert Alice van Duuren even later de woorden van de Ordina-topman. Van Duuren, docent Informatica aan de Haagse Hogeschool, hoort dat van stagelopende studenten en hun mentoren in het bedrijfsleven. “De ICT-technieken en -methoden verschillen echter per bedrijf.” Dat is volgens Van Duuren de reden dat de opleidingen geen volleerde ICT-werkers kunnen leveren. “Wij geven de basis mee. De bedrijven voltooien het bouwwerk.” De door Rodrigues geschetste ideale ICT-docent is volgens Alice van Duuren op de Haagse Hogeschool te vinden. “Wij voelen goed aan wat studenten willen en betrekken de student bij de inhoud van de les.” Als voorbeeld noemt de Haagse Informatica-docent het ‘Lounge-project’ waaraan de hogeschool werkt. Studenten kunnen daarin, analoog aan de gelijknamige uitgaanstrend, op relaxte en afwisselende wijze kennis opdoen. Volstoppen met kennis Na Tom Rodrigues spreekt Harm Weistra, senior manager bij KPMG Consulting, de verzamelde ICT-docenten toe over de rol van ICT en e-learning in het onderwijs. Op het gebied van ICT heeft het onderwijs volgens Weistra een speciale opdracht (een ‘e-mission’). De opleidingsinstituten moeten omschakelen van opleiden naar leren. Eenmalig volstoppen met kennis voldoet volgens hem niet langer. De senior manager bij KPMG Consulting pleit er, in navolging van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, voor om van het onderwijs een educatieve infrastructuur voor een leven lang leren te maken. Persoonlijke aanpak Volgens Weistra zijn de beloften van e-learning (flexibiliteit, effectiviteit, lage kosten en persoonlijke aanpak) met elkaar in tegenstrijd. Hij rekent het publiek voor dat het 25.000 tot 35.000 euro kost om een uur lesmateriaal voor een e-learning-omgeving te maken. Voor een opleiding van een week zou het bedrag tussen de 600.000 en 800.000 euro uitkomen. Bedragen die in de praktijk worden betaald. (Weistra gaf een wereldomspannend e-learning-traject bij Philips als voorbeeld.) De kosten van dergelijke projecten zijn volgens hem alleen terug te verdienen als ze grootschalig worden opgezet. Dat gaat dan weer ten koste van de persoonlijke aanpak. Die individuele aanpak lijkt nodig omdat uit cijfers uit de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zou blijken dat respectievelijk 50 en 70 procent van de studenten de eindstreep van zijn ‘cursus op afstand’ niet haalt. De deelnemende ICT-docenten vertrokken, ondanks de sombere analyse van Weistra, na zijn toespraak naar workshops over onder andere e-learning. De boekverkopers bleven eenzaam achter.