IT-branche bloeit niet zonder zorgen
De Nederlandse IT-sector groeide in 2007 met 7,6 procent, terwijl 4,3 procent verwacht was en voor 2008 voorspelt ICT~Office een groei van 5,1 procent. Bent u verrast?
“De groei ligt boven de verwachtingen en daardoor ben ik zeker aangenaam verrast. De economie groeit uiteraard, dus dat heeft een grote rol gespeeld, maar het is ook nog steeds gewoon zo dat de behoefte aan ICT groeit.
Daarnaast hebben we te maken met een investeringscyclus die ook het komende jaar de groei bestendigt. Veel apparatuur die rond 2000 is aangeschaft, wordt in 2008 afgeschreven.”
De uitgaven aan IT-hardware groeiden in 2007 met 6,4 procent, maar die voor kantoorhardware groeiden slechts met 0,7 procent. Is dat niet vreemd?
“Dat heeft weinig te maken met het slecht presteren van die markt maar meer met de verschuiving van de definities in de ICT-markt. Het onderscheid vervaagt. Er is steeds meer apparatuur die niet specifiek een kantoorfunctie heeft, of versmelt met IT-middelen. De kopieermachine is steeds vaker dezelfde machine als de printer en de scanner. Dus het is vooral een definitiekwestie. Ik zie binnen enkele jaren het onderscheid ook gewoon verdwijnen.”
Een gezonde markt is één ding, maar de arbeidsmarkt is iets anders. Er zijn daarover gesprekken tussen ICT~Office en de bonden geweest. Heeft dat wat opgeleverd?
“Het bestaan van een gezonde arbeidsmarkt is inderdaad een gezamenlijk belang van de branche en de bonden. We zijn aan het kijken welke verdere invulling we daaraan kunnen geven. Tot dusver heeft het overleg nog geen concrete dingen opgeleverd. Maar aan beide kanten wordt onderkend dat we aan arrangementen moeten werken die zorgen voor enerzijds zekerheid, maar aan de andere kant voor flexibiliteit in het vakgebied.”
Ziet u het moment naderen dat er een branchebrede cao komt?
“Om eerlijk te zijn niet. De kwaliteiten en opleidingsniveaus liggen zo sterk uit elkaar en zijn zo geïndividualiseerd; daarover is nauwelijks een gedrag af te spreken. Je ziet in de ICT nu eenmaal zoveel verschillen in vaardigheden en talenten, dat het heel natuurlijk is daarvoor sterk individuele beloningen te handhaven. En er is in de branche een flink aantal zelfstandigen zonder personeel, ZZP’ers. Voor al die mensen heb je andere arrangementen nodig dan een branchebrede cao.”
Een belangrijk aspect van de arbeidsmarkt is de instroom. Ziet ICT-Office een rol?
“We proberen de arbeidsmarkt wel duidelijk te maken hoe leuk de ICT is, maar het aantrekken van voldoende arbeidskrachten in die richting is altijd een probleem geweest. Ik denk dat er momenteel sprake is van een soort varkenscyclus. De ICT is als bedrijfstak ook veel sneller gegroeid dan de rest van de economie. Daarnaast is er vooral behoefte aan de ‘zachte programmeurs’, de mensen die gebruikersbehoeften vertalen en systemen helpen implementeren. Het ‘harde programmeren’ zal steeds meer naar landen als China en India verdwijnen.”
ICT~Office heeft vorig jaar een convenant getekend met de overheid, waarin werd afgesproken dat beide partijen zich zullen inspannen om IT-aanbestedingen bij Rijk, provincies en gemeenten tot een goed einde te brengen. Zijn daar al resultaten van te melden?
“Voor directe resultaten is het denk ik nog te vroeg. Maar in de verschillende contacten en gesprekken die erover zijn geweest is wel heel duidelijk geworden dat er met wat extra communicatie veel problemen te voorkomen zijn. Het beter op elkaar afstemmen van de verwachtingen aan beide kanten kan een hoop misverstanden voorkomen. De respons op de vorig jaar in het leven geroepen ICT Haalbaarheidstoets, waarin er vroegtijdig wordt overlegd, is goed. Maar concreter kan ik het nog niet maken. Ik kan geen aanbestedingen aanwijzen die anders zouden zijn gelopen als we op dat moment dat convenant hadden gehad. Er was denk ik wel veel minder wrevel geweest. Dan is er ook nog het Senior Forum Overheid ICT-bedrijfsleven, waarin de directeuren Inkoop en directeuren Informatie & Automatisering zitting hebben vanuit de overheid en de directeuren Overheid vanuit het ICT-bedrijfsleven. Dat geeft het convenant meer body.”
De aanbestedingsregels zelf zijn ook vaak onderwerp van discussie.
“Afgezien van de communicatie blijft het aanbesteden van ICT-gerelateerde zaken een moeilijke kwestie. De procedure is vaak een bron van irritatie. Men is er volgens mij niet op uit om regels te overtreden. Iets vernieuwends is gewoon moeilijk functioneel te omschrijven. In die zin is er ook duidelijk een spanningsveld tussen de aanbestedingsregels en echte innovatie.”
Het milieu is een belangrijk onderwerp geworden voor ICT~Office. Gaat dat inmiddels verder dan het inzamelen van oude apparatuur?
“De branche heeft in 2007 20 miljoen kilo apparatuur ingezameld, waarvan 97 procent wordt hergebruikt als grondstof of brandstof. Sinds 1999 is 100 miljoen kilo verwerkt. Dat is een zeer lokale aangelegenheid. Het energieverbruik van de apparatuur daarentegen is vooral een kwestie van de internationale hardwareproducenten. Daar hebben we weinig invloed op. Wel kunnen we IT helpen inzetten voor het verhogen van de efficiency in bijvoorbeeld het transport of het thuiswerken.”
Sector groeit ook in 2008 harder dan de economie
ICT~Office, waarvan op 1 januari 513 ICT-bedrijven van allerlei pluimage lid waren, brengt eind april zijn jaarlijkse ICT Marktmonitor uit. Uit de eerste cijfers blijkt dat met een omzet van 30 miljard euro de Nederlandse IT-sector in 2007 is gegroeid met 7,6 procent, meer dan het dubbele van de totale economische groei van 3 procent. Met name de bestedingen in industriële bedrijven stimuleren de groei.
Voor dit jaar verwacht ICT~Office een iets minder sterke, maar nog steeds gezonde groei van 5,1 procent.
Software De softwaresector was het succesvolst, met een groei van maar liefst 9,5 procent. Van de honger naar – met name – applicatiesoftware profiteerde uiteraard ook het segment dienstverlening.
Hardware Het segment hardware groeide in 2007 met 6,4 procent. Daar-binnen zijn er grote verschillen. Zo groeide de verkoop van pc’s, printers, servers en opslagmedia met 7 procent, maar namen bestedingen in office-apparatuur (zoals multifunctionals) slechts toe met 0,7 procent.
Telecom De telecomsector deed het wat minder goed met een groei van 1,4 procent. Binnen deze sector zijn onder meer de bestedingen opgenomen aan data- en netwerkapparatuur (+ 4,7 procent) en bestedingen aan vaste datadiensten (+ 6,9 procent).
Belangrijkste daler in dit segment is begrijpelijkerwijs de vaste telefonie, die vorig jaar een omzetdaling liet zien van 4,5 procent. Die daling zal zich dit jaar ten minste herhalen, denkt ICT~Office.