ITB-conferentie roept doemscenario’s op
"De vakbonden zien nog steeds geen bedreiging in offshoring, die zeggen ‘onze lonen zijn hoger, maar onze kwaliteit ook. China haalt ons pas over tien jaar in’. Pardon? Dat gebeurt nu al! In China studeren jaarlijks 600.000 ingenieurs af en 24.000 bio-technologen. Dat aantal is in Nederland heel laag, bij biotechnologie zelfs nihil. Terwijl we hard roepen dat biotechnologie een van de peilers van onze kenniseconomie is." De Nederlandse kenniseconomie is een farce, want de kennis verdwijnt rap naar landen als China en de Verenigde Staten. "Akzo en DSM zetten al onderzoekscentra op in China. Want als daar een groot deel van de markt en de kennis is, waarom zou je je onderzoek dan hier doen?" Of toch 1800 banen? Offshoring is een bedrijfsmodel geworden. Dat is een conclusie die door bijna alle sprekers op de conferentie wordt getrokken. Je ertegen verzetten heeft geen zin, het is een realiteit waarmee je om moet gaan. "Productie vindt daar plaats waar het het beste en goedkoopste kan," zegt Cees Derksen, directeur Offshore bij LogicaCMG. En zoals uit het verhaal van De Jager blijkt: het gaat niet meer alleen om eenvoudig werk. Vanuit de zaal wordt de opmerking gemaakt dat Nederlandse banken hun best doen om op CMM niveau 2 te komen, terwijl de grote Indiase dienstverleners al veelal werken volgens CMM niveau 5. Kortom: zowel programmeurs als analisten moeten zich zorgen maken over hun baan. Maar is dat wel zo? De cijfers die De Jager noemt zijn deprimerend hoog, Peter Vermeulen van IDC laat een tegengeluid horen. Hij onderzocht de trend in het kader van een Europees IDC-onderzoek naar offshoring. "Dit jaar verdwijnen er in Nederland in totaal 1.800 banen naar andere landen, vooral werk in systeembeheer en softwareontwikkeling. In 2010 zullen dat 27.000 banen zijn. Tegelijkertijd kan je er vanuit gaan dat de werkgelegenheid in ons land met twee procent per jaar zal groeien. Als je in acht neemt dat de uitstroom van de universiteiten en hogescholen laag is omdat het aantal informaticastudenten afneemt, dan hoeven we ons dus niet echt zorgen te maken," zegt Vermeulen. Overigens spreekt hij tegen dat de vakbonden blind zijn voor de gevolgen van offshore en outsourcing. "Bij de loononderhandelingen bij ABN Amro raadde de FNV af om veel loonsverhoging te vragen, omdat het werk dan misschien zou verdwijnen." Gewone bedrijfstak Global sourcing, zoals de IDC analist het noemt, is een natuurlijk economisch verschijnsel. De industrie doet het al jaren: zo bevat de nieuwe BMW 1 Serie niet één onderdeel dat door BMW zelf is gemaakt en laten bedrijven als Nike alles, op de marketing na, over aan andere partijen. Nu de IT-dienstverlening steeds meer op een gewone industrie gaat lijken, is deze ontwikkeling ook daar een feit. Vermeulen: "In 2002 gingen IT-bedrijven bedenken hoe ze hun producten en diensten goedkoper konden maken, want dat vroeg de klant. In 2003 deed men pilotprojecten om te zien of offshoring een optie was. De resultaten waren positief, dus in 2004 zijn offshore strategiën gevormd en gaat men massaal naar het buitenland. ABN Amro, ING en Philips: het zijn maar een paar voorbeelden." De ontwikkelingen in het land waar 95 procent van de offshoring naartoe gaat, India, staan niet stil. Overigens hadden de Indiase dienstverleners al vroeg door dat ze wat voor de Europese markt konden betekenen. TCS, een grote Indiase partij, opende in 1982 al een kantoor in Nederland, vertelt de regionaal directeur voor Noordwest Europa, Girish Ramachandran. Michiel Boreel, directeur strategie bij Sogeti, biedt ook een aardig inkijkje in het IT-landschap in India. "Kirin Karnak van Nasscom, de verenigde IT-beroepsgroepen in India, zegt dat het aantal IT’ers in zijn land van 800.000 zal groeien naar 2,1 miljoen in 2009. Dit jaar bedraagt de omzet van ICT, offshore en BPO samen, 14 miljard dollar, in 2009 zal dat 50 miljard zijn. Hun belangrijkste concurrent is China. Oost-Europa doet ook aardig mee, maar met de toetreding tot de EU zullen daar de loonkosten stijgen en dan zijn ze hun voordeel kwijt, zegt Karnak." Niet te stoppen De kleding die we dragen komt uit Roemenië of Thailand, de auto waarin we rijden is deels Japans en de software waarmee we werken zal in toenemende mate uit India en China komen. Bij vragen bellen we een helpdesk in Mexico of op de Fillipijnen. Is dat erg? Voor de aanwezigen op het ITB congres niet, daar waren nauwelijks programmeurs en systeembeheerders die hun baan wellicht gaan verliezen. Het is voor hen te hopen dat de voorspellingen van IDC uitkomen, en niet die van De Jager. Eén ding is zeker: offshoring is een feit. Loonmatiging, langer werken, het verminderen van de administratieve lasten en allerlei andere maatregelen helpen niet, concludeert Peter Vermeulen. "De ontwikkeling is niet te stoppen. Kijk naar de Verenigde Staten, die hebben zo’n tweehonderd wetten gemaakt om offshoring tegen te gaan. En het groeit daar tegen de klippen op."