Kommaneukers

Ja natuurlijk. Zo schreef een docente Frans aan een Leids gymnasium: ‘Hoewel ik op een gymnasium werk, merk ik dat leerlingen soms door MSN niet eens meer weten hoe een woord echt gespeld moet worden. Zo kom ik in boekverslagen regelmatig afkortingen tegen als ff, terwijl ze gewoon even bedoelen. Leerlingen zijn vaak oprecht verbaasd als je ze daar op aanspreekt. In bijna iedere tekst die ik ontvang vind ik wel dit soort afkortingen.’ Deze docente constateerde ook een verandering in de manier waarop leerlingen hun naam schrijven. ‘De afgelopen vijf jaar merk ik een toename van "naamillustraties" boven proefwerken. Enkele voorbeelden daarvan zijn A3nne (Adriënne), Marl1 (Marleen) maar ook in achternamen: 3huizen, Van Boven met een pijltje naar boven, 7Bergen of 7^^^.’ Een andere docent, uit Uithuizen, bewonderde de creativiteit van de MSN-taal. ‘Eén voorbeeld: w817 voor ‘wacht eens even’. Ik maak in mijn lessen nooit negatieve opmerkingen over MSN-taal. Het verschijnsel is er en zal blijven bestaan. […] Beide schrijfvormen kunnen door kinderen heel goed gelijktijdig worden gebruikt.’ Het is de vraag of dit laatste juist is. In theorie zijn wij prima in staat om te schakelen tussen verschillende talen of stijlen. Taalkundigen noemden dat code-switching. Dit doet zich bijvoorbeeld voor bij mensen die thuis dialect spreken en op het werk Standaardnederlands. Maar ook binnen het Standaardnederlands wordt er geschakeld: in de kroeg gebruiken we andere woorden dan tijdens een sollicitatiegesprek. In dat opzicht is het interessant dat leerlingen ff gebruiken in werkstukken. Op zo’n moment vergeten zij te schakelen. Kennelijk vinden zij ff zo vanzelfsprekend dat ze niet beseffen dat dit niet echt in een proefwerk thuishoort. Ze blijken zelfs verbaasd te zijn als ze worden gecorrigeerd. Is dat erg, vroeg ik vorige keer al. Nou, als het bij ff, hoestie en w8ff blijft, vind ik de schade te overzien. Dat zijn maar ‘woorden’. Veel ingrijpender is het als de MSN-grammatica en -interpunctie in het schoolwerk gangbaar worden. Bij MSN (hetzelfde geldt natuurlijk voor SMS en de chattaal in het algemeen) is de grammatica erg basaal, en interpunctie ontbreekt soms volledig. En ja, ik zou het erg vinden als dit het Nederlands van de toekomst zou worden. Sommige mensen vinden je een kommaneuker als je over interpunctie begint. Vertel ze het verhaal van de gevangene die strafvermindering aanvroeg bij de Russische tsaar. Als reactie schreef de tsaar: ‘In geen geval, naar Siberië.’ De vrouw van de tsaar was goedhartiger. Heimelijk wiste zij de komma, waardoor er kwam te staan: ‘In geen geval naar Siberië.’ Iemand stelde voor chattaal te integreren in de schoolboeken. Dat vind ik nog niet zo’n gek idee. Niet alleen is het een creatieve taal, maar je kunt hem soms ook gebruiken om dingen over het ‘andere Nederlands’ uiteen te zetten. Reacties en aanvullingen naar e.sanders@wkths.nl