Plan Startpakket hevig onder vuur

Diverse opmerkingen verraden vrees voor de gemeentelijke positie. Zo zouden de plannen onvoldoende rekening houden met de bestaande informatievoorziening. Als de GBA straks formeel een basisregistratie wordt, waaruit elke publieke organisatie put, moeten ook gemeenten hun persoonsgegevens daar halen. Van eigen inwoners houden ze die bij met het Startpakket Actualisering (SpA), het gemeentelijk deel van de nieuwe GBA. Maar de levering van gegevens aan afnemers gaat via het Startpakket Gegevensverstrekking (SpG), het landelijke deel, dat gemeenten vanuit hun SpA voeden. Sommigen lezen in de definitiestudie dat ook binnengemeentelijke afnemers (sociale dienst, belastingen) persoonsgegevens bij het SpG moeten halen, terwijl die dus in eigen huis beschikbaar zijn. "In kleine en middelgrote gemeenten vaak zelfs op dezelfde server", weet een lid van een denktank met gemeentedeskundigen. Het leidt tot extra belasting van het SpG en bezorgt gemeenten meer (kosten voor) berichtenverkeer. Aanpassing Veel gemeenten hebben voor eigen gebruik naast de GBA een gege-vensdistributiesysteem of een kernregistratie, waarvan applicaties gebruik maken. Koppeling met de GBA gebeurt via een standaarduitwisselingsformaat. De huidige plannen voorzien daarin niet. Vanuit genoemde denktank komt ook de kritiek dat invoering van het startpakket tot forse aanpassing van andere systemen leidt, bij gemeenten en afnemers. Software zou straks zelfs geheel onbruikbaar kunnen worden. En de geleidelijke invoering van het SpA betekent dat gedurende twee jaar meerdere datamodellen gehanteerd worden. Het SpG moet zorgen voor conversie, maar diverse commentaren voorzien gegevensverlies. Pikant is de reactie vanuit BPR zelf. Men ziet de definitiestudie als ‘één lang betoog dat (....) ook in vergaande mate de (definitieve) keuzen voor de oplossing, ontwerpeisen en zelfs de invulling van de gekozen producten en middelen voorschrijft’. Andere aspecten, zoals beheer en beveiliging, komen daarentegen maar summier aan bod. Met steun voor dit plan legt men zich enerzijds exact vast en stort zich anderzijds in onzekerheid. Als ingehuurd personeel het SpG gaat bouwen is dat onwenselijk. "Op deze manier is er geen sprake van één leverancier (....) die aangesproken kan worden op zijn verantwoordelijkheden." De definitiestudie stelt dat volgens huidig overheidsbeleid open source bij gelijke geschiktheid de voorkeur heeft, maar dat is onjuist: "Van een actief overheidsbeleid kan nog niet veel worden ontdekt. Zelfs binnen ICTU is het mogelijk dat het ene project (startpakket) voorstander is van Java en een ander project (BSN) juist een uitgesproken voorkeur heeft voor het.Net platform van Microsoft." BSN staat voor Burgerservicenummer. Begin 2006 ingevoerd, wordt het door gemeenten toegekend en in de GBA vastgelegd. Maar de studie houdt geen rekening ‘met de eisen die voortvloeien uit de architectuur voor het BSN-stelsel’. Omdat BPR zowel het BSN- als het GBA-stelsel gaat beheren, wordt het voor het agentschap ‘veel complexer’. Slecht onderbouwd De voorkeur voor open source wordt slecht onderbouwd. "In de tekst klinkt door dat met open source vooral ‘gratis’ wordt bedoeld. En software die vanaf de verschillende communities op Internet te downloaden is", aldus de experts. Ze zijn scherp in hun afwijzing: "Het is niet acceptabel dat BPR voor die producten in geval van incidenten en storingen geen beroep kan doen op de verantwoordelijke leveranciers. Evenmin is het acceptabel dat BPR door de grote hoeveelheid producten bij storingen in een situatie van finger-pointing tussen verschillende leveranciers terechtkomt." De GBA levert gegevens aan 550 afnemers, maar die blijven nogal onzichtbaar. Het bedrijf T&T Compet&t, dat een webservice aanbiedt, waarmee 124 organisaties met de GBA communiceren, wil afnemers bij de ontwikkelingen betrekken. Ze hebben geen koepelorganisatie. Wel heeft BPR ze ingedeeld in enkele sectoren en bestaat er een sectoroverleg, maar volgens T&T-directeur Henk van Hoeckel hebben de meeste afnemers daarvan geen weet. Hij ziet een ‘informatieachterstand’ die des te opmerkelijker is daar de GBA-modernisering grotendeels door de afnemers wordt betaald, via een verhoging van de berichtprijs. Van Hoeckel betwijfelt of de vorig jaar aangekondigde 25 procent wel genoeg is. Sinds vorige week mobiliseert hij op de T&T-website afnemers, die kunnen reageren op stellingen en eigen commentaar kwijt kunnen. Van 39 reacties die de eerste dagen binnenkwamen, vinden 33 dat afnemerswensen onvoldoende in kaart zijn gebracht en 26 dat de besluitvorming buiten afnemers om gaat. Voor een groot aantal diensten die de gemeentelijk overheid aan zijn burgers verleent is informatie uit de GBA (Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens) nodig. Modernisering van dit systeem stuit op veel kritiek, onder andere vanuit de verschillende stadhuizen. foto: hollandse hoogte/sake elzinga