Scheepbouwer bestelde de verkeerde opties

Eerst slaagt hij er in de bonden te doen ‘inzien’ dat 4800 werknemers overbodig zijn geworden. Niet doordat het afzetvolume inzakt, maar door een aanzienlijke miskoop in het buitenland. Kort nadat de bonden, conform de zouteloze mores van het poldermodel, nagenoeg zonder morren hun fiat gaven aan deze regeling, haalt Scheepbouwer een oud plan uit de kast om ook de beleggers hun steentje bij te laten dragen. Anders dan de vakbonden morren de aandeelhouders wel: hun belang in het bedrijf zou ‘verwateren’. Een hardnekkig kulargument, want weliswaar delen zij na de emissie ‘de KPN-koek’ met misschien wel tweemaal zoveel mede-‘dividenttrekkers’, maar daar staat tegenover dat die koek beter gevuld is:de hele opbrengst van de emissie komt henzelf rechtstreeks toe in de vorm van een evenredige verhoging van de balanswaarde van het concern. Het vreemdvermogen kan worden afgelost en er is weer enig zicht op dividend op termijn. Niet zo klagen dus, heren beleggers. Bovendien, die aankoop van E-plus is uw eigen strop: u heeft – anders dan de werknemers – alle gelegenheid gehad om er uit te stappen in de weken na het bekend worden van de aankoop. Maar dat deed u niet, dus u accepteerde het ondernemersrisico. En zo hoort het ook. Tot zover speelt Ad Scheepbouwer de rol die van hem wordt verwacht, maar dan komt de eerste aap uit de mouw. Op een bijeenkomst in het buitenland probeert hij aspirant kopers van de bij te drukken aandelen te enthousiasmeren, door hen te verklappen dat er behalve de zojuist met de bonden beklonken banenreductie, in de direct daarop volgende jaren ook nog eens dertienhonderd banen verdwijnen bij KPN. Het is tot op heden niet duidelijk welke nieuw ontdekte ‘lijken’ aanleiding waren tot deze plotsklapse extra reductie. Zou deze beslissing misschien niet door een tegenvaller, maar door een meevaller zijn ingegeven? De meevaller dat de bonden zonder slag of stoot 4800 banen inleverden en dus ook tegen verdere reductie niet al te veel bezwaar meer zouden kunnen maken? We weten het niet, maar de timing is vreemd. Nog vreemder is de timing van het bekend worden van de optieregeling die Scheepbouwer in de wacht wist te slepen. Als ‘tekenpremie’, bij het aanvaarden van de klus, nog voor enige prestatie is geleverd, ontvangt hij het recht op koop van 1,6 miljoen aandelen tegen de vooraf vastgestelde prijs van 3,99 euro. Zo’n recht is, bij de huidige stand van zaken op de beurs, conservatief geschat 2,5 miljoen euro waard. Ofwel het equivalent van pak ’m beet 25 banen. In de ronde bedragen waarmee de bonden en KPNrekenen geen aantal dat het beeld drastisch verandert, maar toch. Jouw baan zal er tussen zitten. Een vergoeding voor het ‘reputatierisico’, zo vergoelijkt KPN-commissaris Tom Risseeuw de optieregeling die hij met collega Scheepbouwer trof. Dat is curieus. Het zijn toch call-opties? Die leveren alleen iets op als de koers van het aandeel aan het eind van de rit hoog is, dus als hij zijn werk goed heeft gedaan. Maar dan is er geen reden om schade aan de reputatie als manager te vrezen. Om zich in te dekken voor het risico dat hij als crisismanager faalt, had hij put-opties moeten vragen. Maar goed, dat probleem is pas over drie jaar aan de orde. Het beste wat Scheepbouwer op dit moment voor zijn reputatie kan doen, is afzien van zijn optierechten en de besparing die dat KPN oplevert, omzetten in 25 minder te schrappen banen. Dat kost hem nauwelijks iets. Want als het over drie jaar slecht gaat met KPN, dan zouden die call-opties toch waardeloos zijn. En als het goed gaat met zijn zorgenkind, dan ligt er – zo blijkt uit de jongste onthullingen van KPN – in aanvulling op de ‘teken-premie’ nog een nieuw stapeltje opties voor hem klaar. Als ‘prestatiebeloning’ in dit geval. Om hoeveel het deze keer gaat, kon Risseeuw nog niet zeggen. Dat zou afhangen van de winstniveau’s waartoe Scheepbouwer KPN in de komende jarenweet op te stuwen. Nee, over Scheepbouwer hoeven we ons geen zorgen te maken, maar over zijn reputatie...? Rolf Zaal is financieel-economisch redacteur bij Automatisering Gids.Bijdragen in de rubriek Opinie staan los van de redactionele opvattingen van AG. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te redigeren en in te korten. Bijdragen voor de rubriek kunnen worden gestuurd aan: ag@wkths.nl onder vermelding van ‘opinie’.