‘Voor Nictiz is het erop of eronder’
Met het mislukken van het Zorgpasproject heeft de ICTZorgsector de zoveelste deuk opgelopen. Komt er op ICTgebied ooit nog iets van de grond in deze sector? Van Loosbroek heeft voorlopig veel vertrouwen in Nictiz, het Nationale Instituut voor ICT in de Zorg: "Het is een broedkipje dat we moeten koesteren. Nictiz is de enige redding voor deze sector. Geef Nictiz één jaar de tijd om vanuit kracht te opereren. Nictiz is tien maanden bezig, er moest veel puin worden geruimd. Het duizenddagenplan van Nictiz was behoorlijk déjà vu. Veel ervan kenden we. Maar de laatste architectuurschets is al concreter. Nictiz lijkt nu klaar om vaart te maken. Zonder Nictiz is er voor de ICTindustrie geen toekomst. Nictiz mag geen fiasco worden. Als dat gebeurt, zijn we terug bij af. En zelfs nog erger." Cowboys De ICTindustrie, die tot voor kort werd beschouwd als een wereld met commerciële cowboys die hun beloften niet waarmaakten, zal actief meewerken aan elke standaard die Nictiz oplevert, meent Van Loosbroek. "De zorg moet naar open standaarden, zowel technisch als medischinhoudelijk. Als gevolg daarvan wordt de concurrentie tussen ICTbedrijven groter. De zorgsector zelf plukt de vruchten. Zonder standaarden, zonder een open landelijke infrastructuur, kun je het schudden." Loosbroek ziet Nictiz als enige kans om dat voor elkaar te brengen. "Zonder Nictiz lukt het de industrie nooit om producten te bouwen met een acceptabele prijs/prestatieverhouding. Met Nictiz is alle zorgICT geconcentreerd in één club. Alle leden van Nictiz zullen opgeleverde standaarden promoten bij hun achterban. Zo goed heeft het er nog nooit uitgezien. Veel zal afhangen of Nictiz de autoriteit zal krijgen, en zaken kan afdwingen." Toch willen sommige ICTbedrijven niets weten van Nictiz, OIZ of andere regieclubs. Teleurgesteld is men door eerdere initiatieven die als eilandjes opereerden. Men vindt alles te langzaam gaan. Loosbroek: "Dat klopt. Neem de EPDstandaard van CEN. Die is nog niet uitgekristalliseerd. De diverse normcommissies zitten nog niet op één lijn. NEN biedt nog geen duidelijke normen en standaarden. Vaak wil zo’n ziekenhuisdirectie daar niet op wachten. Men wil vooruit. Men heeft eindelijk ICTbudget, maar zonder heldere richtlijnen van boven. Hun ongeduld is te begrijpen. Toch moet men plannen afstemmen met de Nictizstrategie. De balans is moeilijk: voortgang maken met eigen ICTplannen en tegelijk kiezen voor een gezamenlijke ICTtoekomst". De bouw van een landelijk EPD is tijdrovend, erkent de OIZvoorzitter. Hij vindt het prima dat Nictiz op EPDgebied eerst gegevens over geneesmiddelen wil uitwisselen. "Als een Amsterdammer in Groningen tegen een boom rijdt, moet men daar weten welke medicatie je slikt. Binnenkort komt Nictiz met een voorstel over zo’n landelijk medicatiedossier." Ondanks zijn optimisme erkent Van Loosbroek dat binnen OIZ en Nictiz juist de belangrijke automatiseerders op dat specifieke gebied, ontbreken. "Voor een landelijk medicatiedossier is hun medewerking een must. Maar ik verwacht dat ‘ontbrekende’ ICTbedrijven zich binnen zes maanden aansluiten. Mede omdat Nictiz zich de laatste maanden ontwikkelt tot een bindende factor. Dat was nooit eerder het geval." Teloorgang De OIZvoorzitter is laconiek over de teloorgang van de Zorgpas, die moest leiden tot een landelijke infrastructuur. "Als het profijt voor deelnemende partijen te laag is, houdt het op. De Zorgpas moest een concreet product opleveren, dus bedenken én uitvoeren. Nictiz heeft meer tijd om zaken te overdenken, om met internationale standaarden af te stemmen. Een landelijk Elektronisch Patiëntendossier acht hij op afzienbare termijn zeker haalbaar: "Niet in 2004, zoals minister Borst stelde, maar wel in 2007 of 2008. Dat is een reëel perspectief. Denk niet aan centraal geleide systemen in de kelders van de overheid. Bestaande regionale en lokale systemen moeten virtueel aan elkaar gekoppeld worden". Fuzzy Van Loosbroeks eigen ICTbedrijf is vooral actief in de staalsector. "Vergeleken daarbij is de zorgsector erg fuzzy. Je mist duidelijke beleidslijnen en besluitstructuren. Iedereen moet altijd meepraten. Soms maak je een tijdrovende offerte voor een afdelingssysteem. Na goedkeuring op managementniveau laat de automatiseringsafdeling weten dat het project twee jaar in de ijskast gaat. In andere sectoren is dat ondenkbaar." "Een ziekenhuis is een verzamelgebouw van bedrijven, zonder heldere hiërarchie. De wonderlijke budgettering zorgt ervoor dat ziekenhuizen niet nuchter naar software kijken. De hele wereld investeert op basis van verwachte besparingen of betere bedrijfsprocessen. Ziekenhuizen hebben nauwelijks inzicht in wat automatisering of EPDplannen opleveren." Onrealistische ICTeisen kenmerken de zorgsector, meent de OIZvoorzitter: "Medisch specialisten verwachten maatwerk in het kwadraat, 100 procent toegespitst op de eigen specialisme en werkwijze. Overal elders wordt goedkope standaardsoftware gebruikt, waarbij je je eigen processen moet aanpassen. Maar in de zorg wil men alles gerealiseerd conform de werkwijze van de individuele arts. Tegelijk ontbreekt de bereidheid om voor dat maatwerk te betalen. Op ICTgebied zijn die 15 duizend medisch specialisten moeilijk aanstuurbaar. Men heeft eigen tokootjes. De ICTindustrie moet misschien wel totaal nieuwe flexibele programmatuur ontwikkelen, die vergaand parametriseerbaar is. Dan is dat probleem opgelost."