Vrouwen in de ICT: bitch and bytes?

Volgens Gerdalies van Diggelen van het ministerie van Economische Zaken, zijn er op dit moment 55 duizend mensen per jaar die hun carrière in de IT starten. “Er zijn hierbij steeds meer vrouwen, dus het gaat de goede kant op. Maar het kan veel beter”, zegt zij. Comfortabel Niet alleen directe deelname aan het arbeidsproces is kenmerkend, ook het gebruik van internet is verhoudingsgewijs mannenwerk. Inmiddels is 46 procent van de internetgebruikers vrouw. Hoekstra: “Tot de grootgebruikers zullen de vrouwen nooit behoren, daar zijn ze veel te efficiënt voor. Ze kunnen in minder tijd meer bereiken dan mannen en zijn bekend om hun doelmatige surfgedrag. Bijvoorbeeld bij het doen van online inkopen zijn mannen snel afgeleid en blijven doelloos rondsurfen op het net terwijl vrouwen ondertussen allang klaar zijn met hun transacties. Zij zijn rationele surfers die bewuste keuzes maken over waar zij naartoe gaan.” De Nederlandse regering noch het Nederlandse bedrijfsleven heeft zich ooit bekommerd om het kleine aantal vrouwen in de IT. En nu is het opeens een onderwerp van gesprek. Ondanks de dreiging van de recessie in de VS is er nog steeds een groot tekort aan mensen in de Nederlandse IT-industrie. Aangezien de bevolking voor 50 procent uit vrouwen bestaat en die tot nu toe nog maar heel weinig in de IT rondlopen, moeten vrouwen worden beschouwd als een hele interessante bron van nieuw personeel. Bekend maakt bemind. Mannen zullen zich bij het benoemen van collega’s voor nieuwe functies dus eerder comfortabel voelen bij het benoemen van een man dan een vrouw. En aangezien er op dit moment meer mannen zijn die benoemingen doen houdt het systeem zichzelf in stand en zullen er dus altijd meer mannen blijven. Mannen hebben bovendien meer affiniteit met IT. Het is ook mogelijk dat vrouwen zich laten weerhouden om te werken in de IT door de starheid van het pensioensysteem dat heel ongunstig uitpakt voor mensen die flexibel met hun arbeidstijden willen omgaan. Misschien is de vrouw zelf debet aan het glazen plafond door onnodig bescheiden te zijn. 70 Procent van de vrouwen weigert een bestuursfunctie wanneer haar die aangeboden wordt ten opzichte van 58 procent van de mannen. Komt het door de bescheidenheid van de Nederlandse vrouw dat slechts 1 procent van de leden van raden van bestuur bestaat uit vrouwen terwijl dat percentage op 11 ligt in de VS? Van Diggelen adviseert vrouwen de kansen die zij krijgen te benutten: “Pak je kans! Heb meer lef.” Hoewel veel vrouwen in Nederland niet deelnemen aan betaalde arbeid is de sterke economische groei van de laatste tijd wel degelijk te danken aan vrouwen. Volgens Van Diggelen konden de Nederlandse mannen er op uit gaan om Nederland op te stoten tot de zevende plaats in de Europese IT-ranglijst doordat hun vrouwen voor de kinderen zorgden. Succesvoller Uit onderzoek blijkt dat er in de praktijk een verschil bestaat in de aandachtsgebieden van man en vrouw. De typisch vrouwelijke krachten zijn: empathisch vermogen, luisteren en relaties bouwen. Terwijl de omgeving, waaronder de IT-branche, steeds grilliger, mondiger en ontrouwer wordt, wordt het belangrijker om goede relaties te leggen en onderhouden. Klanten vasthouden is moeilijker en daarom heeft er nog nooit zoveel nadruk gelegen op de relatie met de klant als nu. ‘Customer Value’ is in en Michael Porter is uit. IT was altijd naar binnen gericht. De administratie automatiseren, de logistiek en dergelijke. Maar met de CRM-systemen die nu in opmars zijn wordt er veel meer naar buiten toe geautomatiseerd; naar de klant toe. Vrouwen zijn daarin sterker dan mannen. Zij zullen dus succesvoller zijn in deze nieuwe economie. Daarom is het overigens wel vreemd dat juist die sterk naar buiten toe en op de relatie gerichte functies zoals IT-accountmanager, vooral worden uitgeoefend door mannen. Feminiene eigenschappen zoals luisteren en empathisch vermogen zijn noodzakelijk om te komen tot hechte relaties. En als die hechte relatie tussen klant en IT’er eindelijk bestaat, zullen successcores van IT-projecten stijgen. Op dit moment mislukt bijvoorbeeld nog steeds 71 procent van de CRM-projecten, doordat de IT’er zich niet goed inleeft in de problematiek van de klant. Ook op het gebied van ‘netwerken’ is er een verschil tussen mannen en vrouwen dat in het voordeel van vrouwen kan werken. Vrouwen nemen van oudsher vaker deel aan netwerken buiten de directe werkkring om dan mannen (82 procent van de vrouwen ten opzichte van 76 procent van de mannen). De netwerken waartoe mannen behoren zijn vaak formeel van aard, zoals bijvoorbeeld een brancheorganisatie. Die van vrouwen daarentegen hebben typisch een losse en flexibele structuur, net zoals de moderne bedrijfsorganisaties die zullen hebben. Daardoor zijn zij dus beter voorbereid dan mannen op de komst van die nieuwe organisatie. Vrouwen worden betere sociale en communicatieve vaardigheden toegedicht. Econoom Heertje zei hierover in het NRC van enkele weken geleden: “Bij de NS was alles allang op rolletjes gelopen als de top door vrouwen werd bemand.” Bitch Jitske Kingma van Gopher: “De vrouwen die bij ons werken hebben een beter uithoudingsvermogen dan onze mannen en ook een betere teamgeest. Vannacht zijn we bijvoorbeeld met drie vrouwen tot 3 uur doorgegaan om het boek over Alexander en Máxima af te krijgen. Onze mannelijke collega’s waren toen allang afgehaakt.” Vrouwen zijn bereid om meer offers te brengen. Deborah Lohry van Fujitsu Siemens Duitsland is wat cynisch: “Bij ons heerst een ontzettende machocultuur op het werk. De vrouwen die omhoog komen zijn vreselijke ‘bitches’ en hebben geen kinderen. Dat is heel gunstig voor de werkgever, want dan kunnen ze alle aandacht aan het werk besteden.” Cecilia van den Hoorn van Novib: “Vrouwen zijn beter geschikt als IT-manager omdat vrouwen IT zien als middel en niet als doel zoals mannen.” En geschikte vrouwelijke IT-managers, die hebben ze bij Novib. Haar vrouwelijke IT-chef is immers verkozen tot IT-manager van het jaar 2001. Nederland is na Albanië het minst geëmancipeerde land van Europa. Ook in India, bijvoorbeeld, is IT veel verder bij de dames doorgedrongen dan in Nederland; daar werkt 25 procent van de vrouwen in de IT. De dames zitten daar traditioneel gekleed, inclusief stip op het voorhoofd, achter het beeldscherm om internettelefoontjes te plegen. In de 20e eeuw was de economie van de man. Zijn machokwaliteiten bleken nodig voor de ‘oorlogsvoering’ in handel en wandel. Nu echter zijn meer ‘menselijke’ kwaliteiten bepalend. In de 21e eeuw zou de economie dus best wel eens van de vrouw kunnen worden. Hoofd IT Robeco, Marjo Smulders: “Vrouwen zijn goede organisatoren en ‘relators’, ze zouden alleen nog wat meer lef moeten hebben.” Janny Hoekstra: “Tot de grootgebruikers zullen de vrouwen nooit behoren, daar zijn ze veel te efficiënt voor.”