‘We gaan door. Absoluut’
Wat is er misgegaan? "Ik weet het ook niet. Er zou iets met de prijs zijn en met onze expertise, en ook zou het niet goed zijn geborgd. We hadden er een senior accountmanager met tweeëntwintig jaar ervaring op gezet. Men had echter een directielid verwacht. We hebben geleverd aan Utrecht, Den Haag en Rotterdam, maar het invoeren van een bevolkingspakketje bij een gemeente was niet hetzelfde als zo’n grootschalig Startpakketproject van BPR. Men wist ook dat we 199 gemeenten als klant hebben en het al twintig jaar doen. Maar men kon niet uit de offerte halen of we genoeg expertise in huis hadden." Het vonnis vermeldt dat de aanbieding slordig is uitgevoerd en zeer laag is gescoord bij de cases en bij methoden en technieken. Heeft de directie er wel genoeg energie in gestoken? "Ik meen dat we de cases goed hebben gedaan. Alles is zorgvuldig beschreven. We hebben niet alles tot in de laatste details uitgewerkt, er moet ook nog wat overblijven voor als de opdracht binnen is. Je kunt er natuurlijk over discussiëren of het voldoende is. BPR vond van niet, maar heeft mij niet kunnen overtuigen. Ik vind dat we het netjes hebben gedaan. Wat die slordigheid betreft, er stond één fout in. In het stuk over de ontwikkelmethodieken is de naam van een andere klant blijven staan. Je put ook uit eerdere aanbiedingen en daarbij is iets over het hoofd gezien. Eén ding in een vijf centimeter dikke stapel papier." Centric verlangde ook de hoogste tarieven. "Dat verbaasde me zeer. Vorige zomer hebben we meegedaan aan een aanbesteding door het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) van mantelcontracten voor ICT-diensten. Men wilde ons toen in enkele percelen opnemen, maar alvast een nadere overeenkomst sluiten voor BPR, met het oog op de GBA-modernisering. Die is in juli getekend door BPR-directeur Rutgers. Toen waren de tarieven geen probleem. De bedragen in de offerte voor de BPR-aanbesteding zijn daarop gebaseerd. Nu zijn ze ineens te hoog. Ik heb dat niet begrepen, ook omdat we signalen hadden gekregen dat men de expertise van PinkRoccade en Centric graag aan boord wilde hebben. Van zowel BZK als BPR." Het ministerie en het agentschap hebben ook het Startkwartet gestimuleerd, vier GBA-leveranciers die een basisontwerp zouden maken voor het centrale Startpakket Gegevensverstrekking (SpG) en het decentrale Startpakket Actualisering (SpA). Begin oktober was het SpG-ontwerp af en eind december zou het SpA volgen. BPR stelde nooit iets te hebben gezien. Wat ging dáár mis? "Het SpG is tot in de details uitgewerkt. Op basis van alle rapporten die sinds het advies van de commissie-Snellen in 2001 zijn verschenen (Henkens houdt zijn hand veertig centimeter boven tafel), is bekeken wat daar in zou moeten. Gegevensset, functionaliteit, technische uitwerking, alles is beschreven. We hebben GBA-experts van gemeenten laten meelezen. Iedereen heeft er zijn zegje over kunnen doen en het is een prachtig rapport geworden. Als je wist wat in het SpG zit, kon je aan het SpA beginnen. Daarvan hebben we enige varianten bekeken en tot zekere hoogte uitgewerkt. Maar toen konden we niet verder zonder dat BPR over enkele zaken een uitspraak deed. Dat is niet gebeurd. Het was inmiddels december, die gunning kwam ertussendoor. En Rutgers had april vorig jaar wel gezegd: ‘Kunnen jullie niet eens wat samen doen?’, maar de discussie was steeds of BPR juridisch gezien wel kon samenwerken met bedrijven." De Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken stelt dat de modernisering zonder de leveranciers niet lukt. En onlangs maakte BPR bekend dat het met Pink, Centric en Procura samenwerkt in de ‘proof of concept (PoC) SpA’. Er worden intentieovereenkomsten getekend. Waarom kan het nu ineens wel? "We hadden in december een aantal suggesties gedaan, maar tot eind februari nauwelijks contact gehad met BPR. In een gesprek met Leon van Halder (Directeur-Generaal Koninkrijksrelaties en Bestuur van BZK - red.) heb ik gevraagd of dat door dat kort geding kwam. Volgens hem niet. Men wilde graag met de leveranciers in contact blijven. Kort daarop kwam van BPR een uitnodiging. Men wilde wel samenwerken, maar dat moest heel zorgvuldig worden aangepakt." Op wat voor titel vindt die samenwerking plaats nu Centric achter het net viste en Procura helemaal niet aan de procedure heeft meegedaan? Werkt Centric soms onder de BZK-mantel van vorig jaar? "Nu moet ik me niet op glad ijs begeven. De overeenkomst met BPR verbiedt me daarover iets te zeggen. Men werkt aan een voorlopige constructie en aan een definitieve. Maar hoe men dat precies ziet, moet BPR maar vertellen." Gezien de BZK-mantel en de daarop gebaseerde nadere overeenkomst met BPR van vorige zomer is het opmerkelijk dat BPR zelf nog een keer ging aanbesteden. Waarom was dat nodig? "Met die vraag loop ik ook al ruim een half jaar. Het is jammer dat het zo lang geduurd heeft. Toen we eind februari met BPR spraken, zei men dat men op het punt zat, waar men in oktober had willen zitten. Maar de evaluatie van de PoC SpA is niet mee verschoven. Die moet 1 juli klaar zijn. De tests 1 juni." Dat het SpA in de praktijk werkt en met aanvullende modulen een Burgerzakensysteem kan vormen, moet dus in vijf weken worden vastgesteld. Kan dat wel? "Ik heb zorgen over de doorlooptijd. De praktijktest gebeurt bij enkele EGEM-voorhoedegemeenten. BPR had gezegd dat die in overleg met de gebruikersverenigingen waren geselecteerd, maar de GV’s en de gemeenten zelf wisten van niks. Wij weten nog steeds niet waar we moeten testen. Er zouden vijf Burgerzakenfuncties worden bekeken. Misschien kun je met minder toe. Maar ik weet niet of je dan een goed gefundeerd besluit kunt nemen. Het wordt heel moeilijk. Ik moet BPR wel nageven dat de samenwerking prima verloopt. De communicatie is zeer open. Maar het wordt erg krap. Het valt ook precies in de tijd dat gemeenten het razend druk hebben met het Europees referendum." De directeur van Public Sector Solutions van Centric zei in een reactie op de kortgedinguitspraak dat als het bedrijf geen rol in de modernisering kan spelen, een vertrek uit de GBA-markt niet ondenkbaar is. De commissie-Snellen zag de marktwerking groeien op het gebied van aanvullende modules, nodig om een compleet Burgerzakensysteem te verkrijgen. Is dat voor Centric interessant genoeg? "Wij willen zonder meer in de automatisering van Burgerzaken actief blijven. Er zal altijd een loket zijn waar paspoorten, rijbewijzen, uittreksels worden verstrekt. Er zullen altijd processen geautomatiseerd moeten worden, brondocumenten en akten ingescand en verder verwerkt. Het startpakket zal vanuit andere applicaties aangeroepen moeten worden. De GBA is maar een deel van Burgerzaken. Hoe dat in het geheel gaat passen, is afwachten. Maar we gaan door. Absoluut. Snellen repte van een ‘vendor lock-in’ en gebrek aan innovatie. Ik heb dat altijd bestreden. Veel gemeenten zijn van aanbieder gewisseld. Hoezo geen marktwerking? En wat innovatie betreft, ons bevolkingssysteem is van 2000. Bij een productcyclus van zes jaar zouden we nu met iets nieuws moeten komen. Maar de woorden van Snellen zijn een self fullfilling prophecy geworden. Doordat de modernisering zo traag op gang komt, blijven leverancierswisselingen en innovatie achterwege." Hoe gaat Centric dat dan doen? "We zijn bezig onze producten fors te moderniseren. Ze worden web enabled, de user interface kun je inrichten naar gebruiker en naar device. Applicaties komen op pda of mobiele telefoon beschikbaar, bijvoorbeeld voor taxaties en parkeercontroles, dan wel op de desktop. Delen van het nieuwe belastingen- en vastgoedsysteem draait al in pilot. We werken aan basisregistraties. Gebouwen en adressen zijn bijna klaar. In 2008 moet de hele productsuite vernieuwd zijn, dan volgen vier jaar van migratie. We steken daar veertig manjaren in. Natuurlijk in de verwachting dat we straks ook verkopen, maar je kunt toch niet volhouden dat we niet innoveren." "Ook met Burgerzaken willen we aan de slag. Maar zo dat het goed blijft werken. Een geïntegreerde Burgerzakenoplossing dus. In de technische uitwerking van de GBA-modernisering mogen geen losse eilandjes zitten. Niet dat je een kindje in de Burgerlijke Stand inschrijft en dan de GBA moet opstarten omdat je het kindje ook in de GBA moet aanmaken." Er gaan stemmen op om additionele modules eveneens centraal te ontwikkelen, omdat gemeenten geen deelsysteempjes van allerlei nichespelers willen. Blijft er dan voor Centric nog genoeg over? "Ik zie dat niet zo gauw gebeuren. De GBA is van BZK, de Burgerlijke Stand doet Justitie. Ik heb niet het idee dat Justitie erg bij de modernisering betrokken is. Je kunt het centraal willen, maar dan moet het rijk het onderling wel eens zijn. De Burgerlijke Stand hoeft wettelijk niet geautomatiseerd. Dat kan met de typemachine. Maar het is leuk als het geïntegreerd kan. Interdepartementale werkgroepen zijn daar jaren druk mee geweest. Maar in 1992, toen we nog Ciob waren, werd een geboorteaangifte bij de Burgerlijke Stand al automatisch op het mainframe in de GBA verwerkt. Gemeenten werken al sinds jaar en dag geïntegreerd en willen op dat niveau verder. Daarom ben ik het eens met de Vereniging voor Burgerzaken. Als je het wilt laten slagen, kan het niet zonder de leveranciers."