‘Werkgever selecteert ICT’er niet op goede conditie’

Sollicitanten die klachten hebben over medische vragen of onderzoeken tijdens de sollicitatieprocedure kunnen zich wenden tot de commissie klachtenbehandeling aanstellingskeuringen. De commissie vloeit voort uit de Wet op de medische keuringen, die sinds 1 januari 1998 van kracht is. Deze wet moet voorkomen dat mensen te uitgebreide keuringen moeten ondergaan en door de keuringen op zuiver medische gronden worden uitgesloten van arbeid. Volgens de wet mogen werkgevers alleen aanstellingskeuringen verrichten als aan de functie ‘bijzondere eisen van medische geschiktheid worden gesteld’. Zo moet een verkeersvlieger goede ogen hebben en moeten voetballers beschikken over een goede conditie. Voor veel functies, zoals de meeste ICT-banen, zijn aanstellingskeuringen niet nodig en dus niet toegestaan. “Er vinden nauwelijks keuringen tijdens sollicitatieprocedures plaats in de ICT-sector”, zegt Edwin de Vos van TNO Arbeid. Hij voerde eind vorig jaar het onderzoek ten behoeve van het Evaluatierapport Wet op de Medische Keuringen in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid uit. “Het is onmogelijk met exacte cijfers te komen voor de ICT-sector, omdat die niet als aparte sector is meegenomen”, zegt De Vos. Jaarlijks komen er honderd tot honderdvijftig klachten over aanstellingskeuringen binnen bij de Klachtenlijn Breed Platform Verzekerden & Werk en daar zitten volgens een medewerker ‘ook zeker cases uit de ICT-wereld bij’. Om hoeveel klachten het gaat, kan hij niet aangeven. FNV-bestuurder Ans van Uffelen denkt dat ICT-bedrijven minder beducht zijn op het aannemen van ‘zieke’ medewerkers dan bedrijven uit andere sectoren, omdat de gemiddelde leeftijd in de ICT laag is. Fors gedaald Uit het evaluatierapport van de Wet op de medische keuringen blijkt dat het aantal aanstellingskeuringen fors is gedaald sinds de invoering van de wet. In 1999 heeft circa 5 procent van de Nederlandse bedrijven een keuring laten uitvoeren door een arts van de Arbo-dienst waarbij de werkgever is aangesloten. Een aanstellingskeuring mag overigens pas plaatsvinden aan het einde van de sollicitatieprocedure, wanneer de werkgever van plan is de kandidaat aan te nemen. De Arbo-dienst mag alleen vragen stellen over de gezondheid van de sollicitant die relevant zijn voor het vooraf schriftelijk vastgelegde doel van de keuring. Tegenover de afname van het aantal keuringen bij aanstellingen staat dat de keuringsactiviteit zich verplaatst naar het sollicitatiegesprek. Bij 46 procent van de bedrijven krijgen sollicitanten vragen gesteld over hun eerdere verzuim en hun gezondheid. In 1998 was dit nog 36 procent. “Als er bijvoorbeeld op het CV een gat in het arbeidsverleden van een sollicitant wordt geconstateerd, kun je er vergif op innemen dat er door de selecteur wordt gevraagd hoe dat zit en of dat een medische reden heeft. Ook wordt er vaak bij vorige werkgevers geïnformeerd naar het ziekteverzuim van de sollicitant”, zegt De Vos. Aantonen ”Werkgevers proberen zo het naar hen toegeschoven ziekte- en arbeidsongeschiktheidsrisico vooraf in te perken. Het kost hen sinds de privatisering van de ziektewet namelijk bakken met geld als een werknemer ziek wordt”, zegt hij. Dat neemt niet weg dat het stellen van vragen over de gezondheid tijdens een sollicitatie ook gezien wordt als een keuring en dus in strijd kan zijn met de wet. “Bedrijven weten dondersgoed dat dit niet mag, maar een onterechte aanstellingskeuring is veel gemakkelijker aan te tonen dan gezondheidsvragen stellen tijdens de selectieprocedure”, licht de TNO Arbeid-onderzoeker toe.