Zelfstandige is vaak geen ondernemer

Volgens PvdA-kamerlid Rik Hindriks, als spreker aanwezig op de goed bezochte informatieavond, zijn veel van de clausules die intermediairs hanteren, uit den boze. “Als u echt ondernemer bent kunt u een zelfstandigheidsverklaring krijgen. Maar als u als werknemer in dienst bent van een tussenbureau, bent u geen ondernemer.” In de praktijk wordt veel misbruik gemaakt van de status van zelfstandig ondernemer. Zogenaamd zelfstandige ondernemers worden gedetacheerd bij grote ‘eindklanten’ terwijl de bemiddelaar in feite opdrachtgever is en de zelfstandige eigenlijk gewoon werknemer, waarvoor premies afgedragen moeten worden. De verwachting is dat deze praktijk aan banden zal worden gelegd door de nieuwe wet WAZ. Zelfstandigheid Sinds de invoering van de nieuwe WAZ - 1 januari 2002 - beoordeelt De Belastingdienst op aanvraag of een zelfstandig IT-ondernemer ook voor de wet zelfstandig ondernemer is of niet. IT’ers die feitelijk werknemer van een tussenbureau of intermediar zijn, krijgen geen zelfstandigheidsverklaring of VAR (Verklaring Arbeids Relatie) van De Belastingdienst. In het verleden beoordeelde De Belastingdienst alleen over de fiscale zelfstandigheid van een ondernemer. Het GAK, tegenwoordig het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen), bepaalde of een zelfstandige een werknemer of ondernemer was. Beide instituten gebruikten daar andere criteria voor, met als gevolg dat zelfstandigen niet goed wisten waar ze aan toe waren. Het kwam veel voor dat zelfstandigen premie betaalden voor hun WAZ-verzekering als ondernemer, maar tegelijk premies voor de verplichte werknemersverzekeringen moesten afdragen. Met een VAR in de hand is de zelfstandige ondernemer nu gevrijwaard van het betalen van premies voor sociale werknemersverzekeringen. Gevolg van de VAR is overigens dat de ondernemer geen aanspraak meer kan maken op uitkeringen van de werknemersverzekeringen. Slepende conflicten De nieuwe WAZ is door staatssecretaris Hoogervorst (Sociale Zaken) bedoeld om voor eens en voor altijd een einde te maken aan de slepende conflicten rondom de onduidelijkheid over, en het misbruik van de zelfstandige status in de ICT-sector. Dat is tot nu toe nog niet erg gelukt. Vandaar ook de informatieavond in de Jaarbeurs in Utrecht, waar in grote getale zelfstandige IT-ondernemers en intermediairs op afkwamen. Een groot deel van de nog bestaande onduidelijkheid komt voort uit de opstelling van het UWV/GAK. Het UWV blijkt zich in voorkomende gevallen niet te storen aan een door De Belastingdienst verstrekte VAR. Volgens het UWV sluit het hebben van een VAR het bestaan van een dienstbetrekking niet uit, zo bleek onlangs al uit een brief van het UWV/GAK aan de Andre Gillet, de voorzitter van IT-United. Als er sprake is van een dienstbetrekking moeten er volgens het UWS/GAK toch premies voor de werknemersverzekeringen worden afgedragen. Onacceptabel Volgens PvdA-kamerlid Rik Hindriks, als spreker aanwezig in Utrecht, is het gedrag van het UWV/GAK ‘onacceptabel’ en in strijd met de bedoeling van de wet. Hij omschreef het gedrag van het UWV als ‘de opstand van de vierde macht’. Hindriks stelde vier weken geleden ook al kamervragen aan staatssecretaris Hoogervorst over de opstelling van het UWV ten aanzien van de VAR. De staatssecretaris heeft nog twee weken de tijd om die vragen te beantwoorden. Hindriks profileerde zich met de nodige verkiezingsretoriek als de kampioen van de zelfstandigen die in zijn ogen ‘jarenlang zijn dwarsgezeten door de bureaucraten’. Hindriks was ontevreden over het wetsvoorstel van Hoogervorst en amendeerde de nieuwe WAZ tot de wet in zijn ogen goed genoeg was: Zekerheid over de zelfstandige status vòòraf op grond van fiscale criteria. Eén verklaring van de Belastingdienst die alleen in het geval van fraude kan worden ingetrokken. En het UWS/GAK kan geen premies innen bij ondernemers met een VAR. “Maar u krijgt alleen een VAR als u ook ècht ondernemer bent. Als u ècht aansprakelijk bent voor het geleverde. Veel clausules van intermediairs kunnen niet meer. Als u werknemer bent in dienst van een tussenbureau, bent u geen ondernemer.” Hindriks bond zijn gehoor op het hart dat als de antwoorden van staatssecretaris Hoogervorst niet klopten met wat de Kamer bij de behandeling van het wetsvoorstel voor ogen had gehad, hij zou komen met een initiatiefwet om de zaak recht te trekken.