'Chromebooks lijden aan kunstmatig beperkte levensduur'

Non-functionele hardwarewijzigingen en gebrekkige verkrijgbaarheid van reserveonderdelen zouden de levensduur van Chromebooks onnodig inperken. De US PIRG stelt dat fabrikanten kleine wijzigingen aanbrengen tussen verschillende uitvoeringen van hun Chromebook-modellen waardoor onderdelen niet uitwisselbaar zijn. Daarnaast is er sprake van slechte verkrijgbaarheid van benodigde onderdelen, voor dus diverse getweakte modellen. Het rapport 'Chromebook Churn' beschuldigt Google en zijn Chromebook-computerpartners ervan een aversie tegen repareerbaarheid en lange levensduur van hun hardware te hebben.

Duurder op de langere termijn?

De focus van het kritische rapport van de nonprofit voor het publieke belang ligt op Chromebooks in scholen. De verminderde noodzaak voor beheer van Chrome OS maakt computers met dat browsergebaseerde besturingssysteem aantrekkelijk voor bijvoorbeeld onderwijsinstellingen. In het begin van hun bestaan waren Chromebooks ook flink goedkoper dan Windows-laptops, wat mede te danken was aan het gebruik van langzamere processors en minder geheugen. Chrome OS kan wel met minder hardwarevermogen toe dan Windows.

De US PIRG concludeert nu dat voor Chromebook-doelgroepen zoals scholen de kostenbesparing op de korte termijn ongedaan kan worden gemaakt door kosten op de langere termijn. De mate van repareerbaarheid valt namelijk tegen, zo stelt de belangenvereniging. Hardwareverschillen tussen verschillende generaties van in wezen dezelfde Chromebook-lijn zouden lang niet altijd om duidelijke functionele redenen zijn gedaan.

Puzzelen met onderdelen

Een concreet voorbeeld is de omlijsting van het beeldscherm, waarbij de uitsparing voor de ingebouwde webcam voor een nieuwere Chromebook ineens een andere vorm had of waarbij een bezel voor een nieuwer model zomaar inkepingen kreeg. Dit maakt het vinden van onderdelen voor reparatie een moeilijke klus. Bovendien is er volgens het kritische rapport ook sprake van slechte verkrijgbaarheid van reserve-onderdelen. Dus zelfs als een beheerder of IT-dienstverlener exact weet welk type onderdeel nodig is, kan dat lang niet altijd worden aangeschaft.

Voor een gemiddelde reparatie moet de helft van een Chromebook worden vervangen, stelt de US PIRG. Anders is het apparaat slechts e-waste. Terwijl Chromebook-makers hun producten zelf ontwerpen, moeten ze daarbij wel uitgaan van een basisontwerp dat afkomstig is van Google, schrijft Ars Technica naar aanleiding van het US PIRG-rapport. De uiteindelijke producten die op de markt komen, zijn het resultaat van samenwerking tussen de laptopproducenten en Google.

Updatebeleid

Naast de hardware speelt ook de software een rol in de korter dan mogelijke levensduur. Chromebooks hebben namelijk een beperkte houdbaarheid door middel van Googles updatebeleid voor Chrome OS. Elk apparaat met dat besturingssysteem heeft een auto update expiration-datum (AUE). Google heeft de duur daarvan weliswaar opgerekt van vijf naar acht jaar, maar de kritiek nu is dat dit nog altijd kunstmatig - en bovendien onnodig - kort is. De relatief bescheiden systeemeisen van Chrome OS zouden namelijk langer functioneren op relatief oudere hardware best kunnen faciliteren, zo luidt de redenering. Onder meer het bekende reparatiebedrijf iFixit onderschrijft dit.

De gemiddelde Chromebook die nu in gebruik is, krijgt nog maximaal vier jaar updates. De US PIRG pleit voor een totale update-levensduur van zeker tien jaar, voordat dus de AUE-datum van toepassing mag zijn. Dit kan scholen en dus belastingbetalers veel geld schelen; tot wel 1,8 miljard dollar. Daarnaast valt met een langere levensduur een grote berg aan afgedankte elektronica te voorkomen.

Rekensom

Officieel is de updatekwestie een beleid van Google, maar het bedrijf heeft daarbij wel te maken met inspraak van zijn Chromebook-partners. Die hardwareverkopers moeten namelijk wel testwerk uitvoeren wanneer nieuwe updates uitkomen. Hoe langer de levensduur, hoe meer werk voor een (relatief goedkoop) apparaat dat allang verkocht is. Ondertussen lopen Amerikaanse scholen nu tegen de 'wegwerpbaarheid' van Chromebooks aan, schrijft The Verge. Miljoenen laptops met Chrome OS die in 2020 zijn aangeschaft, beginnen het nu te begeven en repareren blijkt dus moeilijk tot onmogelijk.