IT-systeem fiscus kan groei ondernemers niet aan

De toedracht achter deze recente ICT-storing bij de Belastingdienst wordt uit de doeken gedaan door Hans Vijlbrief, demissionair staatssecretaris van Financiën - Fiscaliteit en Belastingdienst. Hij geeft antwoord op Kamervragen van CDA-Kamerleden Inge van Dijk en Mustafa Amhaouch. Hieruit blijkt niet alleen een menselijke fout maar ook dat de fiscus de groei van het aantal ondernemers in Nederland niet kan bijbenen.

Soort DDoS-'aanval'

"Op 4 en 5 augustus is een storing geweest in het computersysteem dat btw-aangiftes verwerkt. Het hoge aantal tegelijk aangeboden aangiften kon niet verwerkt worden", schrijft Vijlbrief in zijn antwoorden op de Kamervragen. Door deze overspoeling is de geautomatiseerde verwerking van btw-aangiftes onderbroken, vervolgt de demissionaire bewindsman. "Het oude computersysteem staat onder druk, mede door de groei van het aantal ondernemers."

"Nadat dit is geconstateerd, werd er direct gestart met het herstel door medewerkers van de Belastingdienst. Bij deze vorm van herstel worden de bestanden handmatig nagelopen. Hierbij is echter een menselijke fout gemaakt, waardoor aangiften nog niet konden worden verwerkt." En dat had weer het gevolg dat ondernemers eind augustus heeft geraakt.

Geautomatiseerd beboeten

"Als gevolg hiervan heeft het systeem geautomatiseerd 37.700 naheffingsaanslagen opgelegd aan ondernemers met dagtekening 28 augustus 2021. Hierbij is de ondernemers een betaalverzuimboete en een aangifteverzuimboete opgelegd." In sommige gevallen kwam dit neer op duizenden euro's, wist dagblad De Limburger begin september al te melden.

Een bijkomende fout was dat er óók naheffingen en boetes zijn opgelegd als ondernemers geen omzet hebben gedraaid, bijvoorbeeld door de coronacrisis. Vijlbrief legt uit dat daar medewerkers van de Belastingdienst de mist in zijn gegaan. "Hier ligt een menselijke fout aan ten grondslag die is gemaakt tijdens het herstellen van een technische verstoring n.a.v. een limietoverschrijding. Er is geen verband tussen de hoogte van de foutief opgelegde naheffing en de hoogte van de omzet."

Getroffen ondernemers zijn in de loop van de maand september geïnformeerd. Eerst is er eind augustus nog een 'generieke foutmelding' geplaatst in het verstoringenoverzicht op Belastingdienst.nl, schrijft de demissionaire staatssecretaris. "Bij een verstoring als deze heeft de Belastingdienst tijd nodig om zorgvuldig te analyseren wie hiervoor te informeren. Nu er een compleet beeld is opgemaakt van de omvang van het probleem en welke ondernemers het betrof, zijn zij alsnog per brief geïnformeerd."

Vervanging ICT-systeem

Vijlbrief zegt dat er voortaan extra controles op handwerk worden uitgevoerd. "Om deze verstoringen te voorkomen worden extra controles op handmatige taken ingericht en op het overschrijden van de limieten. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar een structurele oplossing." Laatstgenoemde komt neer op een ICT-operatie: "De Belastingdienst heeft voor de omzetbelasting een verouderd ICT-systeem, waar op termijn een vernieuwd systeem de huidige kwetsbaarheden moet wegnemen. De Belastingdienst is inmiddels gestart met de voorbereiding van de vervanging van het bestaande systeem."