Uitstel NL-Alert kwam niet door update computer

De uitgestelde beantwoording op de al in juni gestelde vragen geeft een uitgebreide toelichting op het gebeuren waardoor de alarmmelding fout is gelopen. Het gaat bij NL-Alert om een opstelling met standalone-computers, die volgens demissionair minister Ferd Grapperhaus "niet altijd praktisch" is voor medewerkers in meldkamers.

Centraal aansturen

Het systeem voor het uitsturen van NL-Alert-alarmmeldingen bestaat uit een centraal systeem en een gebruikersapplicatie. Laatstgenoemde is voor medewerkers van meldkamers die daarmee een waarschuwing kunnen opstellen. Eerstgenoemde is voor het aanbieden van zo'n bericht aan de telecomaanbieders die de boodschap dan via hun zendmasten uitzenden naar mensen in het betreffende gebied waarvoor een waarschuwing bestemd is.

"Voor wat betreft de gebruikersapplicatie is bij de ontwikkeling van NL-Alert in de periode 2009-2012 gekozen voor een ‘stand alone’-opstelling", legt de demissionaire minister van Justitie en Veiligheid uit in zijn antwoorden. "Voor meldkamermedewerkers is deze ‘stand alone’-opstelling niet altijd praktisch. Sommige meldkamers hebben daarom – binnen de gestelde beveiligingsrichtlijnen – technische voorzieningen voor deze computers getroffen  om de ‘stand-alone’-computer vanuit de positie van de centralist aan te kunnen sturen."

Storing, plus foute instelling

Analyse van het incident in juni heeft uitgewezen dat er een storing was in die aansturingsvoorziening op het moment van de brand in Noardburgum. Aanvankelijk ging het wel goed: "Meldkamer Noord-Nederland heeft meteen Meldkamer Oost-Nederland verzocht het NL Alert uit te zenden in het getroffen gebied. Meldkamer Oost-Nederland heeft dit vervolgens gedaan. De centralist van deze meldkamer heeft hierbij het juiste uitzendgebied geselecteerd en het NL-Alert uitgezonden."

Maar vervolgens, ná het uitbreken van de grote brand, is het fout gegaan met het versturen van een vervolgmelding. "Later op de dag is door Meldkamer Noord-Nederland een tweede NL-Alert uitgezonden. Dit betrof een melding dat de brand in Noardburgum onder controle was (afmeldbericht). Meldkamer Noord-Nederland heeft bij dit tweede NL-Alert abusievelijk een groter gebied voor de uitzending geselecteerd dan bij het eerste bericht. Daarom hebben meer mensen het tweede NL-Alert ontvangen in vergelijking met het eerste NL Alert."

De door de demissionaire minister genoemde storing is dus gevolgd door een menselijke fout. Namelijk het verkeerd instellen van het ontvangstgebied voor het tweede bericht. Daardoor leken de ontvangers van die vervolgmelding dus het initiële NL-Alert niet te hebben ontvangen. Eigenlijk hadden die duizenden mensen dus helemaal géén berichten moeten krijgen, omdat zij zich niet in het gedefinieerde risicogebied bevonden.

Analyse binnenkort

In antwoord op de overige vragen naar dit incident geeft de demissionaire minister uitleg over de opstelling, met voor het centrale systeem dubbel uitgevoerde brokers die geo-redundant zijn. Hierbij zijn ook fallbackopties aanwezig voor de gebruikersapplicatie bij meldkamers: deze komen neer op inschakelen van een andere meldkamer. "De NL-Alert-gebruikersapplicatie is enkelvoudig uitgevoerd op de meldkamers."

Grapperhaus geeft aan dat de veiligheidsregio Fryslân en Meldkamer Noord-Nederland op korte termijn een evaluatie gaan uitvoeren naar de gebeurtenissen. Daarbij zullen ze "verkennen welke maatregelen genomen kunnen worden om dit soort situaties te voorkomen". Mogelijkheden die de demissionaire bewindsman nu alvast schetst, zijn "het (extra) opleiden, trainen en oefenen van betrokken crisisfunctionarissen en het verbeteren van de afstemming met meldkamers bij fallback".

Grote technische vernieuwing

Daarnaast noemt hij een flinke technische vernieuwing waarvoor het traject al in gang is gezet. NL-Alert is namelijk meer dan tien jaar geleden ontwikkeld, stipt Grapperhaus aan. "De wensen en eisen van veiligheidsregio’s en meldkamers zijn in deze tien jaar veranderd." Onder de op stapel staande verbeteringen bevindt zich ook het kunnen inzien van NL-Alerts van andere meldkamers en het makkelijker kunnen selecteren van het uitzendgebied. De grote technische vernieuwing van het NL-Alert-systeem wordt aanbesteed en oplevering zal naar verwachting medio komend jaar zijn.