GGZ: 'impliciete toestemming' voor delen persoonsgegevens

Parnassia volgt daarmee het advies van GGZ Nederland, de brancheorganisatie van werkgevers in de geestelijke gezondheidszorg, dat lijnrecht tegenover het advies van staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid staat.

Bijzondere persoonsgegevens

De discussie gaat om de vraag of gegevens uit vragenlijsten die cliënten invullen tijdens­­ hun behandeling met informatie over hoe ze zich voelen vallen onder de wettelijk beschermde bijzondere persoonsgegevens. Deze dubbel gepseudonimiseerde Research Outcome Monitoring (Rom)-gegevens zijn 'amper' - maar niet helemaal niet - herleidbaar tot individuen en waren vorig jaar inzet van een kort geding: cliënten maakten bezwaar tegen het delen van de data met de zorgverzekeraars. De rechter kon niet vaststellen of dat mocht en schoof de zaak door naar de Autoriteit Persoonsgegevens, die er nog uitspraak over moet doen.

Impliciete toestemming

GGZ Nederland en een aantal andere organisaties waaronder Zorgverzekeraars Nederland stelden zich in oktober 2017 op het standpunt dat het aanleveren van de data aan de Stichting Benchmark GGZ, waar veel instellingen eerder dat jaar op aandringen van toenmalig minister Schippers van Volksgezondheid mee waren gestopt, hervat kon worden als die gebruikt zouden worden om de voortgang van een behandeling te monitoren. Deze organisaties zijn van mening dat het op deze manier gebruiken van de gegevens valt onder de 'impliciete toestemming' die patiënten geven aan hun behandelaar om bijvoorbeeld hun casus te bespreken met andere zorgprofessionals. Die is echter door de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst (KNMG) expliciet aan banden gelegd: "Artsen moeten de kring van ‘rechtstreeks betrokkenen’ niet te ruim opvatten."

Zorginkoop

"Het aanleveren zonder toestemming van de cliënt schaadt de vertrouwelijkheid in de relatie tussen cliënt en zorgverlener," zegt Menno Oosterhoff, die vorig jaar een inmiddels bijna 7.000 keer ondertekende petitie opstartte tegen het delen van de Rom-data. "In een juridische uitspraak heeft de rechter eerder al geoordeeld dat deze vertrouwelijkheid essentieel is bij de behandeling van psychische klachten."

Parnassia Groep deelt de Rom-gegevens met de Stichting Benchmark GGZ zonder die expliciete toestemming, terwijl dat ook volgens staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid wel moet - in afwachting van de uitspraak van de Autoriteit Persoonsgegevens - om er zeker van te zijn dat privacy niet wordt geschonden. Een en ander geeft wel aan welke grote belangen spelen rond die data. Niet uitgesloten is dat men de verkregen ROM-data in een later stadium wil laten verwerken ten bate van de zorginkoop door de verzekeraars. Dan wordt de 'impliciete toestemming' nog verder opgerekt.