Ongekende toeloop op gratis e-books van Internet Archive

Het Internet Archive - bekend van de Wayback Machine - heeft de regels voor het uitlenen van boeken sterk versoepeld. De organisatie doet dat onder meer om scholieren en studenten die als gevolg van de coronacrisis thuis moeten leren, in staat te stellen de benodigde boeken in te zien.

Thijs DoorenboschMeer van deze auteur

Digitale bibliotheek — © Shutterstock

Shutterstock

De soepele regels hebben een duidelijk effect. In de twee dagen na de aankondiging vorige week nam het aantal abonnementen toe met 20.000.

De nieuwe regels van het Internet Archive houden vooral in dat de beperking op het aantal exemplaren dat tegelijk digitaal wordt uitgeleend, is verdwenen. Onder normale omstandigheden kunnen abonnees een e-book downloaden en lezen voor een beperkte periode. Per titel is er een maximum aan het aantal exemplaren dat tegelijk in omloop mag zijn. Wanneer dat maximum aantal uitgeleende kopieën is bereikt, zette het Internet Archive geïnteresseerden op een wachtlijst. Die wachtlijsten zijn nu geschrapt voor een nieuw samengestelde National Emergency Library, kondigde de organisatie vorige week aan in een blog, zodat een ongelimiteerd aantal kopieën tegelijk kan worden uitgeleend. De bibliotheek bevat zo'n 1,4 miljoen titels. Die maatregel is tot 30 juni van kracht of totdat de Amerikaanse overheid de noodtoestand opheft, afhankelijk van welk moment zich het eerst voordoet.

Auteursrecht in geding

Het is nog even de vraag hoe de uitgevers hierop gaan reageren. Ook wat de Internet Archive onder normale omstandigheden doet, is niet vastgelegd in het auteursrecht, zegt James Grimmelmann, auteursrechtspecialist bij Cornell University tegen Ars Technica. Er is wel een 'fair use'-clausule waarin kleinere fragmenten van een tekst waarop auteursrecht berust, kunnen worden gedeeld. Ook is er een uitzondering voor volledige boeken die kunnen worden gedistribueerd voor een aantal vastomlijnde doelen zoals wetenschappelijk onderzoek. Maar wat de Open Library al sinds 2010 doet, valt niet onder die uitzonderingen. De uitgeverswereld heeft er tot nog toe niet een serieus punt van gemaakt, maar dat kan veranderen nu de restricties die het Internet Archive zelf had aangebracht, zijn losgelaten.

Naast de nu vrij beschikbare boeken heeft het Internet Archive nog zo'n 2,5 miljoen e-boeken waar geen auteursrecht op rust en waar dus ook geen wachtlijst voor bestaat.