Worstelen met de wet

Trouw meldde: "Als banken risico's op witwassen en financiering van terrorisme signaleren, worden die niet vertaald in IT-systemen die transacties controleren. De indicatoren waarmee banken zoeken, worden nauwelijks onderhouden of getest op effectiviteit." Ik kan me daar van alles bij voorstellen en als het allemaal waar is, is dat niet zo best, tien jaar na invoering van de wet.

Zo moeilijk kan het toch niet zijn? Dat valt tegen. Wat precies een ongebruikelijke transactie is, daar is de wet niet helder over. De definitie is een "transactie die op grond van de indicatoren bedoeld in artikel 15, eerste lid, als ongebruikelijk is aan te merken". Dan maar het lid erbij gepakt: "Bij algemene maatregel van bestuur worden, zo nodig per daarbij te onderscheiden categorieën transacties, indicatoren vastgesteld aan de hand waarvan wordt beoordeeld of een transactie wordt aangemerkt als een ongebruikelijke transactie." Dit is het rondpompen van referenties, maar geenszins een definitie.

Wetgeving, uitvoering en handhaving: het blijft een uitdaging!

Wellicht is het antwoord te vinden bij het professioneel expertisecentrum: de Financial Intelligence Unit. Zijn missie is het voorkomen van misdaad! FIU-Nederland publiceerde in 2012 een presentatie, met daarin een bullet item: "Wat is een ongebruikelijke transactie?" Goede vraag! Nu het antwoord nog: bij objectieve indicatoren moet je een ongebruikelijke transactie melden en bij subjectieve als er een vermoeden is van witwassen of financiering van terrorisme. Huh?

De oplossing is waarschijnlijk bedacht door een medewerker van de Rabobank in Eindhoven. BN DeStem kwam met het nieuws dat een medewerker van de bank is aangehouden omdat hij mogelijk overvallers tipte als klanten een fors geldbedrag hadden opgenomen. Eerder werd in Venlo namelijk een Duitser beroofd van een hoop geld kort nadat hij het geld had opgenomen. Enige tijd later dreigde zich dit te herhalen in Zundert. Door het registreren van dit soort ongebruikelijke transacties is de mogelijkheid ontstaan voor misdaad in plaats van de voorkoming ervan! En de klant is de dupe. Als ik het zo zie, dan weten ze bij de bank wel degelijk wat ongebruikelijke transacties zijn, ze bellen alleen de verkeerde afdeling!

Ze bellen gewoon de verkeerde afdeling

Als mensen grote sommen geld cash komen brengen of halen, dan is het onduidelijk waar het vandaan komt en waar het naar toe gaat. Een subjectieve indicator wordt dan een ander woord voor verzwijgen. Een bank meldde cashstortingen van een half miljoen euro niet, omdat het om een tweedehands autohandelaar ging en dan is het schijnbaar heel normaal dat je zoveel geld cash stort. En daar zit wat in: een autohandelaar moet ook melden als er iemand een Ferrari contant afrekent, dus dan is het reeds gemeld, toch? Een andere bank deed veel transacties naar een land met een verhoogd risico, maar dat zag het systeem niet. Dat is gek, want een IBAN is heel duidelijk over waar geld naar toe gaat. Het IBAN is mede ontworpen om dat goed kunnen zien namelijk. Wetgeving, uitvoering en handhaving: het blijft een uitdaging!