Informatie-infarct bijna onvermijdelijk

Toch zijn op dit moment al veel meer things aan het internet gekoppeld dan persoonlijke apparaten, zoals personal computers, tablets en smartphones.

De verwachting is dat het aantal gekoppelde dingen de komende jaren zal vertienvoudigen. Voor Nederland betekent die ontwikkeling dat er binnen afzienbare tijd minstens 500 miljoen aansluitingen zullen zijn.

Lappendekens

En die apparaten worden bovendien heel snel intelligenter en zullen daardoor steeds grotere hoeveelheden informatie veelal realtime uitwisselen met bestaande informatiesystemen, die daartoe zullen moeten worden aangepast. Dat zal niet eenvoudig zijn.

Onze informatiesystemen zijn lappendekens van deels verouderde applicaties, zonder heldere architectuur en zonder adequate afspraken over functionele en technische standaarden. Tenzij op tijd wordt ingegrepen, zal die explosief toenemende workload onvermijdelijk leiden tot een informatie-infarct – een toestand waarin het systeem vastloopt of de informatievoorziening zodanig onbetrouwbaar wordt dat we niet meer in staat zijn om de boel weer stabiel te krijgen.

Een situatie die vergelijkbaar is met black-outs van ons elektriciteitssysteem, maar met nog veel grotere maatschappelijke en in toenemende mate zelfs levensbedreigende consequenties. Denk maar eens aan het aantal medische apparaten dat straks aangesloten zal zijn, of waterkeringen die niet meer kunnen worden bediend waardoor bij springtij grote delen van ons land onder water lopen.

Te complex

Zo’n informatie-infarct is het gevolg van een uit zijn krachten gegroeid en veel te complex systeem waarover in de ontwikkelingsfase onvoldoende regie is gevoerd en de betrokken partijen vooral aan hun eigen directe belangen dachten.

Het is bijvoorbeeld zeer waarschijnlijk dat de verschillende flashcrashes het gevolg waren van onbegrepen instabiliteiten in het financiële systeem, waarbij tot nu toe gelukkig kan worden geconstateerd dat het systeem in staat was zichzelf te herstellen. Maar zo’n automatisch herstel is niet gegarandeerd.

Het ligt meer voor de hand dat ons complexe maatschappijbrede informatiesysteem op zeker moment één of meer kantelpunten bereikt en dan volledig uit de hand loopt. Herstel zal dan buitengewoon lastig zijn en waarschijnlijk gepaard gaan met een groot verlies aan gegevens, met alle rampzalige gevolgen van dien.

Minister

Naast de uit de hand lopende transactiekosten als gevolg van ondoordachte besluiten door onze overheid en een toenemende maatschappelijke ontwrichting door de grootschalige invoering van kunstmatige intelligentie, is zo’n potentieel informatie-infarct een derde reden om nu eindelijk eens haast te maken met de aanstelling van een minister voor ICT-zaken, die de regie over onze networked society krachtig ter hand neemt. Helaas moeten we constateren dat urgente problemen pas tot de Haagse werkelijkheid doordringen als het te laat is. Zouden we daar de komende weken nog verandering in kunnen brengen?