Hart voor software

Achter die simpele bediening gaat echter een uiterst complex apparaat schuil dat bol staat van de geavanceerde electronica en dito software.
En alhoewel deze technologie niet voor niets zo populair is omdat het levens kan redden, valt er toch iets af te dingen op hetgeen onze branche eraan bijdraagt: de embedded software plus bijbehorende electronica. Uit longitudinaal onderzoek over een periode van tien jaar (1996-2005) blijkt namelijk dat 21,2 procent van de AEDs gedurende deze periode werden teruggeroepen naar de fabrikant, met als voornaamste reden electronische- of softwareproblemen. Ter vergelijk, voor mobieltjes is dat een op de zeven, wat al hoog is. Bij defibrillatoren gaat het dan niet om gebruiksproblemen zoals bij mobieltjes vaak het geval is, maar om werkelijk falen van de apparatuur (protocolair vastgelegd).
Even een voorbeeld van zo’n falende defibrillator om de gedachte te bepalen: “While attempting to defibrillate a patient in ventricular fibrillation, an ‘internal dump overload’ message was displayed and the device failed to discharge. Another device was obtained and the patient was defibrillated. The patient died the next day.” Dus niets simpele interface: onbegrijpelijke foutmeldingen, waarna de hele zaak vastloopt en de patiënt overleed.
Geen voorbeeld van malfunctioning van een AED is dit: “The defibrillator was applied to the patient, voice instructions were heard, but then the device displayed a red X and was not responsive. [..] The patient did not survive. It was later determined that the battery had dislodged from the first defibrillator. Device check confirmed normal device function.” Ja dat is niet falen van het apparaat in pure zin, want dat werkte als de batterij was blijven zitten. De lethale gevolgen blijven even hartverscheurend.
Wat we in de softwarewereld niet gewend zijn, is algemene praktijk in de medische sector. Elke week publiceert de Federal Drug Agency zogenaamde Enforcement Reports, met een massieve hoeveelheid data over teruggeroepen apparaten en veiligheids-alerts. Gedurende de studieperiode is 2,78 miljoen apparaat-jaar aan performance van defibrillatoren geobserveerd. In totaal zijn er 52 recalls geweest in die tien jaar. Dat klinkt weinig maar vanwege de massaliteit raakte dat 385922 apparaten plus hun accesoires. Wat neerkomt op 21,1 procent recalls op het totaal, wat heel veel is voor life-critical systems.
En er is een trend: het aantal recall reports is niet zozeer aan het stijgen, maar het aantal apparaten wat terug moet wel. Was dat in 1998 nog nul, in 2005 was dat al opgelopen tot 53323. Een explosieve stijging dus. En de fatale gevolgen blijven ook niet uit: “Confirmed fatal AED-related device malfunctions occurred in 370 patients.”
Eens kijken wat de bijdrage is van onze branche aan die sterfgevallen. Uit het onderzoek blijkt dat failure to detect, failure to shock, software, electrical, en miscellanous hardware toegeschreven mogen worden aan onze branche. Batterijen en condensatoren zitten daar dus nadrukkelijk even niet bij. Van het totaal aantal Enforcement Reports was 10,8 procent voor detectie, 13,5 procent voor gebrek aan shocks, 16,2 procent aan problemen met software, 21,6 procent electronica, en 10,8 procent aan allerlei hardware. Komt samen op 72,9 procent van de rapporten. Dit percentage rapporten was verantwoordelijk voor 81,7 procent van de teruggeroepen AED’s. Dus ondanks het feit dat duizenden levens gered kunnen worden door deze wonderdoosjes, ontpopt de IT-component zich als een doos van Pandora. Onze branche is verantwoordelijk voor 302 bevestigde doden. Dat verdient geen schoonheidsprijs. Hoe sommige fabrikanten ermee omgaan verdient geen pluim: “While some offer repair or replacement at no cost, others have simply recommended discontinuing device use without offering a remedy.” Een direct daarop volgend probleem is dat er dus geen geregeld proces is om eigenaren, danwel eindgebruikers te bereiken, wat betekent dat het onmogelijk is om te weten hoeveel problematische defibrillatoren nog steeds een vals gevoel van veiligheid geven. Meestal bevinden die apparaten zich in dichtbevolkt gebied, met een zeer grote kans op connectiviteit middels mobiele netwerken. Een beetje meer IT erin om ze te kunnen localiseren en identificeren lijkt gegeven de problemen wel op zijn plek. Afgezien van ideetjes over tracking en tracing van AED’s, ware het beter om softwareconstructie werkelijk naar een hoger plan te trekken. Het hart van vrijwel alles om ons heen klopt namelijk dankzij software, en stopt ook dankzij software.

Prof. dr. Chris Verhoef is hoogleraar informatica aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij schrijft maandelijks een ­column in AG II.