Software houdt vraag en aanbod hoogspanning in balans

Een juiste balans op het hoogspanningsnet is van groot belang, omdat zo de pieken en dalen in de belasting zo egaal mogelijk over het hele net verdeeld worden. Zou men dit nalaten, dan bestaat de kans op een plaatselijke overbelasting met alle nare gevolgen van dien. Daarnaast moet beheerder Tennet zorgen voor een evenwichtige koppeling van het Nederlandse hoogspanningsnet met die van de ons omringende landen. Hoogspanning is een vluchtig artikel, het kan nu eenmaal niet worden opgeslagen in een soort batterij. Dat wil zeggen dat het aanbod en de afname van de energie met elkaar in balans moeten zijn. Door de koppelingen die bestaan met de netten van andere Europese landen ontstaan meer vrijheden om de zaak in evenwicht te brengen. Een eventueel surplus in Nederland kan worden geneutraliseerd door een sterke vraag in bijvoorbeeld Frankrijk. Het regelsysteem is een ontwikkeling van softwarehuis Logica, dat een nieuwe versie heeft geschreven van het Frequentie Vermogens Regelings (FVR) pakket. De verbeterde versie heeft de naam FVR 2001 gekregen en hiermee kunnen diverse energiestromen in evenwicht worden gebracht. De FVR-software is een integraal onderdeel van het Energy Management System (EMS), de belangrijkste computertoepassing van Tennet. Bij het in stand houden van de balans op het netwerk moet Tennet rekening houden met twee grote factoren. Dat zijn de aanbieders en de gebruikers van het vermogen. De aanbieders (elektriciteitscentrales) zullen hun energie op evenwichtige wijze moeten aanleveren. Zodra sprake is van onbalans, moet Tennet ingrijpen. De kosten daarvan worden doorberekend aan de aanbieder van het vermogen. Tevens wordt een zogeheten prikkelcomponent, zeg maar een boete, in rekening gebracht om de aanbieder aan te sporen tot een nettere levering. Aan de afnemerskant wordt een soortgelijk scenario gevolgd. Daar zullen het vooral de grote industrieën zijn, die zorgen voor een onevenwichtige belasting van het net. Een bedrijf dat beschikt over grote elektrische ovens, die in feite beschouwd kunnen worden als grote spoelen, zorgen voor een sterk inductieve belasting van het net. Het gaat daarbij om vermogens van ettelijke megawatts die, wanneer er niet wordt ingegrepen, aan de andere kant van het land de stroomvoorziening zouden kunnen beïnvloeden. Prijskaartje Het schakelen van de energiegeleiders in de juiste configuratie moet dynamisch en bovendien snel gebeuren. De besturingssoftware van het hele netwerk moet daarom worden gevoed met zeer veel meetgegevens, afkomstig van diverse plaatsen in de infrastructuur. Volgens Steven Vear, projectleider Energy & Utilities bij Logica, was de in gebruikname van het nieuwe regelsysteem een spannende kwestie. “Het moest in één keer goed gaan, we konden ons geen foutje veroorloven waardoor stroomuitval zou worden veroorzaak”, aldus Vear. De software zorgt niet alleen voor het regelen van de energiestromen over het netwerk, er wordt ook een prijskaartje aangehangen. Op basis van de meetgegevens van FVR 2001 wordt bepaald hoe duur een ingreep van Tennet op een bepaald moment is. De prijs is afhankelijk van de hoeveelheid extra vermogen (regelvermogen geheten) die in stelling moet worden gebracht om de aan- en afvoer van vermogen in evenwicht te brengen. Op de website van Tennet wordt de actuele prijs van de regeling steeds in beeld gebracht. Dagelijks wordt zonodig een wijziging in de prijs aangebracht. In de nieuwe situatie krijgt Tennet niet alleen te maken met reguliere aanbieders van energie, zoals gestookte elektriciteitscentrales, maar ook met meer onregelmatig werkende generatoren zoals windmolens. Al die factoren zullen in een vloeiende stroom energie ingebed moeten worden. Dit proces kan alleen worden geregeld met gebruikmaking van moderne meet- en regelapparatuur.