Braindrain AI-talent voor het eerst gestaafd met harde cijfers

Uit grootschalig onderzoek naar de wereldwijde stand van kunstmatige intelligentie dat informatie- en data-analysebedrijf Elsevier vandaag publiceert en waarover de Volkskrant vanochtend al berichtte, blijkt dat academisch geschoold AI-talent uit Europa vaak vertrekt naar het bedrijfsleven buiten Europa. In de periode 1998 tot 2017 gebeurde dit 1.053 keer.

Uitstroom in stroomversnelling

In het rapport staat verder dat de uitstroom in een stroomversnelling komt, want alleen al de laatste vijf jaar was dit 410 keer het geval. Er is ook een stroom de andere kant op, van bijvoorbeeld Google naar de Vrije Universiteit, of van een Amerikaanse universiteit naar Philips Healthcare, maar die aantallen kunnen de uitstroom niet compenseren.

Nu nog is vooral het bedrijfsleven in de Verenigde Staten een aantrekkelijke nieuwe plek, zeggen de onderzoekers. Gemeten naar het aantal wetenschappelijke publicaties zitten Microsoft en IBM in de topvijf en Google stijgt heel hard. Maar ook China kent een positieve instroom van AI-talent. Over vier jaar zal China meer AI-onderzoek publiceren dan heel Europa, voorspellen de onderzoekers. Ook de kwaliteit van al die publicaties is de afgelopen tijd sterk gestegen, constateert Elsevier.

Nederland op nr 21 AI-publicaties

In Nederland is het beeld heel anders, zegt Maria de Kleijn van Elsevier vanochtend in de Volkskrant. In ons land komt het eerste bedrijf (Philips Healthcare) pas op plek twaalf, achter elf universiteiten. De Nederlandse wetenschap staat wereldwijd op een 21ste plek in het aantal publicaties. De onderzoekers keken ook naar de kwaliteit van het onderzoek en hieruit blijkt dat ons land met de top meedoet. Een van de indicatoren is hoe vaak een onderzoek door collega-wetenschappers wordt geciteerd. Daar staat Nederland op plek zeven. Gemeten naar het aantal keren dat een onderzoek werd gedownload is dat zelfs een derde plek.

De goede prestaties zorgen er wel voor dat ook Nederlandse onderzoekers naar het Amerikaanse bedrijfsleven vertrekken, ziet ook Cees Snoek, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. “Ons onderzoekstalent gaat weg en dat is een groeiend probleem. Gepromoveerde AI-specialisten die achterblijven, moeten steeds meer les geven, omdat hun collega’s vertrekken en de hoeveelheid nieuwe studenten tegelijk in zeer rap tempo stijgt. Er blijft dus heel weinig tijd over voor onderzoek”, zegt hij in het artikel van de Volkskrant. Eerder uitte hoogleraar Jaap van den Herik van de Universiteit Leiden hier ook al zijn zorgen over in AG Connect.

Volgens de hoogleraren zitten bedrijven als Microsoft, Google en IBM bovenop een gigantische databerg, wat essentieel is voor AI-onderzoek. “Terwijl de onderzoekers aan de Nederlandse kennisinstellingen onderwijs geven, scoren hun collega’s bij Google aan de lopende band”, vertelt Snoek. Bovendien zijn de salarissen in het bedrijfsleven vele malen hoger.

Europees Actieplan

De Europese Commissie heeft inmiddels in overleg met de lidstaten een actieplan opgesteld om de race met China en de VS niet definitief te verliezen. De komende twee jaar moet minstens 20 miljard euro worden geïnvesteerd, waarvan 1,5 miljard door Brussel. Ook na 2020 is volgens de Europese Commissie jaarlijks 20 miljard euro nodig. Er komen Europese datacentra en kennis- en testcentra om de samenwerking tussen universiteiten en bedrijfsleven te stimuleren. Alle EU-landen moeten medio volgend jaar met een strategie te komen.

Nederlandse plannen

In Nederland werd eerder deze maand door onder andere TNO een ‘eerste aanzet’ voor een nationale AI-strategie gepresenteerd. Ook zijn er al plannen om talent te behouden, maar dit heeft tijd nodig. Zo is er sinds dit jaar het Innovation Center for Artificial Intelligence (ICAI), een samenwerking tussen bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen. Daarnaast worden in de hoofdstad in Amsterdam Data Science talent en kennis gebundeld.