BSA: ‘Pot verwijt de ketel’

Ook zijn opvolger Leo Roobol (WordPerfect) hield voet bij stuk, zelfs toen de Amerikaanse BSA al een folder had laten drukken. “In tegenstelling tot wat er in de folder staat, gaan wij niemand oproepen om softwarepiraterij bij ons te melden. Amerika kan wel informatiemateriaal laten drukken, maar wij hebben hier ter plaatse het laatste woord. Een dergelijke telefoonlijn past absoluut niet in de Nederlandse cultuur”, zei Roobol toen. Toch is de kliklijn er een paar jaar later gekomen. In liefde en oorlog is immers veel geoorloofd en de strijd tegen softwarepiraten die de Amerikanen vanuit hun hoofdkwartier in Washington DC wereldwijd voeren, betreft een totale oorlog. Op alle fronten en niveaus wordt fel gestreden voor de belangen van de software- industrie: lobbyen bij wetgevers en politieke partijen, aangifte doen bij Justitie, civielrechtelijk vervolgen van piraten. Voor de juridische leads gebruikt men de informatie die deels anoniem via de telefoon, brief of internet een BSA-vestiging bereikt. Naast informanten zijn er privédetectives die op onderzoek uitgaan, under cover-agenten in donkere parkeergarages doen zich als pseudo-koper voor en er wordt mogelijk ook geïnfiltreerd. ‘The War on Software Piracy’ toont opvallende gelijkenissen met ‘the War on Drugs’. Nieuwe website Nu werpt de Stichting BSA Nederland een nieuwe website in de strijd tegen illegaal softwaregebruik. Op softwarepiraterij.nl kunnen bezoekers via een invulscherm onder meer melding maken van illegaal gebruikte software bij bedrijven en (overheids)instellingen. En let op: in voorkomende gevallen keert BSA bij bruikbare tips een beloning uit van 10 procent van de door de BSA geïncasseerde schadevergoeding, met een maximum van 20.000 gulden per tip. Een vergelijkbare aanpak van BSA in Zweden was naar eigen zeggen buitengewoon succesvol. In Nederland zou voor 40 procent van de software in het bedrijfsleven geen geldige licentie worden getoond, aldus de BSA. Maar wat legitimeert rechtmatig softwaregebruik? Zeker niet uitsluitend een licentiecertificaat. Bezit geldt als volkomen titel, zo staat in ons burgelijk wetboek. Upgrades, trade-ins en dergelijke worden niet altijd even overzichtelijk bijgehouden, terwijl deze manieren van aankoop van softwarepakketten wel tot rechtmatig gebruik leidt. Vaak sluiten partijen allerlei multi-license-deals, te beginnen vanaf vijf licenties. Soms is er sprake van concurrent use (gebruik van de software per seat licenties tegelijkertijd) en in andere gevallen niet. Ook zijn er verschillende regels omtrent gratis notebook- of thuisgebruik indien er een licentie ligt voor de desktop-pc op de zaak, die ook nog weer ineens kunnen worden ingetrokken, zoals Microsoft heeft gedaan. Het is dus niet gemakkelijk om snel en zorgvuldig aan te wijzen wat nu legaal en illegaal gebruik is. En laten wij niet vergeten dat in een juridische procedure degene die iets stelt dat ook moet bewijzen. Anders gezegd: de bewijslast ligt altijd bij de softwareleverancier. Afschrikking De Amerikaanse BSA wilde al eerder dat in Europa de straffen voor misbruik van computerprogramma’s flink omhoog gaan. Bovendien doen de nationale overheden er in navolging van de VS goed aan softwarepiraterij op de eigen departementen aan te pakken. Afschrikking werkt, maar controle blijft noodzakelijk, weet BSA’s CEO Robert Holleyman. Als het aan hem ligt betaalt iedereen voor een illegale kopie van bepaald computerprogramma het equivalent van 250.000 dollar aan strafsancties en 100.000 dollar aan civielrechtelijke boetes. De kans dat dat in Europa gebeurt is echter klein. Bovendien heeft de Nederlandse minister van Justitie Korthals Altes vorig jaar duidelijk gesteld dat wij niet naar een Amerikaanse claimcultuur moeten. Ook ten aanzien van parallelimport heeft de BSA haar doel in Europa niet bereikt. Zo maakte de BSA zich een aantal jaren geleden sterk voor een absoluut verbod op parallelimport, terwijl de Europese wetgeving juist deze vorm van import – in de markt ook wel als ‘grijs’ geclassificeerd – binnen de EU uitdrukkelijk toestaat. Maar wellicht helpen marktontwikkelingen softwarepiraterij uiteindelijk tegen te gaan. De komst van het ASP-business model dat computerprogramma’s tot dienst maakt, gooit hoge ogen. Immers, de facto wordt softwarepiraterij aan de zijde van gebruikers onmogelijk wanneer maandelijks moet worden betaald voor de afgenomen functionaliteit. ASP-dienstverleners zullen, met behulp van speciale metering- en audit-software er nauwlettend op toe zien dat de klant inderdaad voor gebruik betaalt. Hier daagt wellicht het gevaar aan de andere kant. De ASP-dienstverlener moet op zijn beurt het spel wel netjes richting softwareproducenten spelen. En speciaal voor Microsoft geldt de stelling dat wanneer een softwarebedrijf zelf, zoals tevens door de Amerikaanse rechter in hoger beroep definitief is vastgesteld, op onrechtmatige wijze in de markt heeft gehandeld, zij vooralsnog minder agressief tegen gebruikers moet optreden die mogelijk hun licenties niet helemaal op orde hebben. Hier verwijt de pot de ketel dat hij zwart ziet.