De ambitie van EZ

En inderdaad, in Canada wordt de overheid flink omgebouwd naar een op burgers en bedrijven ingerichte dienstverlening (omslag van Canada Online naar Service Canada) en in Zweden, vooral Stockholm, is er een prachtige breedbandinfrastructuur en in Japan rollen er in hoog tempo multimediale diensten van de band. Ja zelfs met België konden we worden gepest, omdat ze het daar beter deden, met mooie oplossingen als de Kruispuntbank.
En ‘aan de andere kant van de heuvel’ vallen niet alleen de mooie nieuwe ICT-oplossingen op, zoals het digitaliseren van de medische zorg in de USA of de uniformering van overheidsformulieren in Denemarken. Wat vooral ook opvalt is de aanpak en de stijl. In Japan kost het net als in Nederland ook tijd voordat er consensus is over de gewenste richting, maar zodra daarover het besluit is genomen houdt iedereen zich eraan en wordt het niet, zo het uitkomt, ter discussie gesteld. In België wordt niet te lang gesproken over wat het integrale model moet zijn, maar starten ze gewoon met verbeteringen. Niet praten maar doen. In de USA zet de overheid gewoon standaarden. Daar zie je doorzettingsmacht, zoals je dat ook in het Verenigd Koninkrijk ziet. In Canada was het, door de grote afstanden en het gelaagde overheidssysteem (landelijk-provinciaal-lokaal), noodzaak om met ICT de overheid te verbouwen.

Wereldtop
Gelukkig is ook de belangstelling uit andere landen voor wat in Nederland gebeurt op ICT-gebied de laatste tijd aan het groeien. Het is opgevallen dat Nederland in de wereldtop zit op breedbandgebied. Toppers als Gigaport en Lofar en de Amsterdam Internet Exchange zijn van wereldallure. Nieuwe antwoorden als cell broadcasting (alarmering met de mobiele telefoon), de intelligente lantaarnpaal, Kenniswijk, mammapoli’s, digiD, hightech crime-aanpak, digitale trombosedienst en spam-veroordelingen hebben elders het nieuws gehaald. Nederland is interessanter geworden. Om die reden wordt Nederland ook de plek voor grote internationale bijeenkomsten als de E-challenge-conference in 2007 en het ICT-wereldcongres in 2010.
Het is ook niet verkeerd wat er in Nederland gebeurt op ICT-gebied. Als je bijvoorbeeld naar de Elektronische Overheid kijkt, dan zie je dat in hoog tempo wordt gewerkt aan zaken als digitale identiteit (digiD), elektronisch bedrijvenloket, burgerservicenummer, afspraken over standaarden in het standaardisatiecollege, basisregistraties, gemeenschappelijke infrastructuur en overheidsbrede architectuur. Daarbij is niet meer de energie gestopt in een ultieme nota met een samenhangend concept, maar in het realiseren van oplossingen die met elkaar worden verbonden. Er is geen energie gestopt in wie nu de baas is over wat, maar er is een overheidsbrede coalitie gesmeed van samenwerking en samenhang.
En stap voor stap kunnen we toewerken naar een vorm van ketenomkering, waarbij de overheid niet meer de vragende en gebiedende partij is, maar burgers en bedrijven gaan beschikken over hun eigen gegevens, met een persoonlijke internetpagina of een digitale kluis, waaruit de overheid gegevens kan krijgen. Gelijkwaardige posities van burgers/bedrijven en overheid én een veel meer op service gerichte houding bij de overheid. Daarbij hebben we dankbaar gebruik gemaakt van ervaringen over de grens.
Zo kun je ook naar de breedbandontwikkeling kijken in Nederland. We zaten vast in een soort beginselenstrijd over: moet het nu wel of geen glasvezel zijn op de laatste kilometer? En moet het nu wel of geen taak zijn van de overheid om dat te doen of te regelen. Die tegenstelling hebben we overbrugd door een nationale coalitie te sluiten in Nederland Breedbandland. Een privaat-publieke coalitie, met als doel het bevorderen van het gebruik. Want wat het ook wordt op het gebied van infrastructuur, we hebben met z’n allen belang bij het stimuleren van slimme oplossingen met breedband. Het gaat vooral om het gebruik, bijvoorbeeld in ziekenhuizen of op scholen of in het verkeer. Intussen kan de markt zijn werk doen, want Nederland heeft het grote voordeel van stevig concurrerende bedrijven die willen groeien. En de gemeenten en provincies kunnen zich bezighouden met het bundelen van de vraag en met het stimuleren van het gebruik van ICT-oplossingen in maatschappelijke functies als veiligheid en zorg. Ook hier hebben we goed over de grens gekeken.

Trots
We hebben ook van andere landen geleerd dat je ambitieus en trots mag en moet zijn. Maar het moet niet te zelfgenoegzaam zijn. We hebben nog lang niet een toppositie in de wereld. En dat zou wel kunnen en moeten. ‘Kunnen’ omdat Nederland een geweldig goede positie heeft. Wij hebben een sterke markt, met stevige concurrentie tussen bijvoorbeeld KPN en de kabelaars, met in Nederland gevestigde bedrijven als bijvoorbeeld Getronics, Logica/CMG en Ordina, en met internationale companies die in Nederland voet aan de grond hebben gezocht zoals bijvoorbeeld Cisco, IBM, Microsoft, HP, Ericsson en Huwaei.
Niet alleen komen de kabels uit de oceaan in Nederland omhoog, ook bedrijven nemen Nederland als uitvalsbasis voor Europa. Die kabelpositie van Nederland is uniek. Nederland is de breedbandrotonde in Europa met goede verbindingen naar de rest van de wereld, en in Nederland zelf is sprake van de bijzondere omstandigheid dat er in bijna elk huis twee kabels binnenkomen. Als je daarbij het bereik van de mobiele infra en de satelliet optelt, hebben wij een goede infrastructuur met flinke concurrentie. En dat in een compacte markt van afnemers van diensten: dichtbevolkt en op zoek naar betere diensten en oplossingen, zowel thuis als op het werk. De vraag is groot.
Toch is er een grote noodzaak om het beter te doen. In economisch opzicht doen we het nog slecht. Er is een sterke relatie tussen economische groei en ICT. Tussen de 40 en 50 procent van de groei is ICT-gerelateerd. In de USA is het zichtbaar dat er met ICT veel meer groei wordt gerealiseerd. In de afgelopen jaren is het verschil in groei tussen de USA en Europa ook in belangrijke mate verklaarbaar door meer/minder ICT-gebruik. Want het draait vooral om veel beter gebruik van ICT in bedrijven en in de publieke sector. We moeten slimmer gebruik maken van ICT-oplossingen. Dat geldt zeker voor de publieke sector. Wachtlijsten in zorginstellingen, doden door het niet goed uitwisselen van medische gegevens, files door gebrekkige verkeersinformatie, inefficiency in het onderwijs. Het kan allemaal beter door slimmer en beter gebruik te maken van ICT.

Ambitie
Het vraagt om een duidelijke ICT-ambitie van Nederland. De ICT-strategiegroep heeft recentelijk het belang van een stevige ICT-ambitie daarom bovenaan de agenda gezet. Onder de kop ‘Nederland in verbinding’ (Holland Connected) moet niet geaarzeld worden met het hebben van flinke ambities. Het kabinet heeft vervolgens onder deze titel ook een beleidskader vastgesteld, om te zorgen dat de ambitie en doelstellingen goed verbonden worden met acties. Want acties zonder samenhang is niets en een mooi kader zonder acties is ook niets. Het gaat om de combinatie: een duidelijk kader, dat nu met het beleidskader Elektronische Communicatie (BEC) ‘Nederland in verbinding’ wordt geleverd, gecombineerd met een actie-agenda ‘de rijksbrede ICT-agenda’.
De ICT-strategiegroep heeft ook duidelijk gemaakt dat een flinke ambitie gevolgd moet worden door een aantal doorbraken. Want Nederland zit op een aantal punten op slot. Mooie ICT-oplossingen in de medische sector in Twente worden niet gebruikt in bijvoorbeeld Noord-Holland (wat we zelf niet hebben bedacht deugt niet?!), het midden- en kleinbedrijf vindt het lastig om nieuwe ICT toe te passen, efficiënter opsporingsbeleid vraagt om samenwerking in de politieketen, e-overheidsoplossingen kunnen niet gebruikt worden door de private sector, we hebben gebrek aan voldoende competente ICT’ers en effectief opereren van ICT-bedrijven in de medische sector vraagt om afspraken over standaarden.
Wij zijn er dus nog niet. Maar de ambitie wordt inmiddels door velen gedeeld, de coalities om het te realiseren zijn er, zowel publiek-privaat in bijvoorbeeld ECP.Nl en Nederland Breedbandland als in het publieke domein met de Cedi (coördinatiegroep elektronische dienstverlening), en de enthousiaste mensen die het willen trekken lopen gelukkig rond. En vooral die zijn belangrijk. Met de initiatiefgroep ‘de Belgen doen het beter’ hebben wij eerder een vervolg gemaakt met de titel ‘Hollandse helden’: mensen die ondernemend zijn en voor doorbraken zorgen. Dat hoort bij ambitie: nieuwe Hollandse helden!

Mark Frequin is directeur-generaal Energie en Telecom van het ministerie van Economische Zaken.

Standaardi­satie­college
Om voor doorbraken te zorgen op het ­gebied van interconnectie heeft het kabinet een Standaardi­satie College opgericht. Hierin ­zitten alle overheids­partijen (departementen). Doel van dit College is afspraken te maken over de standaarden die gebruikt zullen worden. Hierbij gaat het om technische en begrippenstandaarden. Dit College staat onder voorzitterschap van Mark Frequin. De voorbereidingen worden gedaan in het Stanaardisatie Forum, onder leiding van Nico West Palm van Hoorn. Het standaardisatie ­Forum heeft ‘onderdak’bij de GBO (Gemeen-schappelijke Beheer Organisatie)

ICT-doorbraken
Het strategisch ICT-beraad noemt zeven gewenste door­braken:
* precompetatieve samenwerking bedrijven en overheid;
* privaat gebruik van e-overheidsoplossingen;
* afspraken over standaarden;
* aanpak van cybercrime;
* slim gebruik van breedband;
* meer ICT-professionals opleiden;
* e-overheid stevig uitbouwen.

ICT & groei
* 40 tot 50 procent van de economische groei is ICT-gerelateerd.
* In de afgelopen jaren was in ­Nederland de ICT verantwoor­delijk voor 0.5 ­procent van de groei.
* In de USA was dat 0.8 ­procent.
* Verklaring: in Nederland maken wij, ondanks de goede ICT-voor­zieningen, onvoldoende gebruik van ICT in bedrijven en maatschappelijke instellingen.

Breedband­rotonde van ­Europa
Nederland is een uniek breedbandknooppunt:
* Alle grote breedbandkabels landen (vanuit de zee) in ­Nederland.
* Amsterdam Internet ­exchange (ams-ix) is het internet­knoop­punt: 16000 terabytes aan data elke maand; met een ­stijging van 9 ­procent per maand.
* Glaskabelverbinding naar Rusland/China/de wereld rond.
* Gigaport/Surfnet.
* Meeste breedbandaansluitingen van Europa; topdrie van de ­wereld.