Digitale trapveldjes naderen hun Waterloo
De plafonds zijn zo hoog dat er wel twee verdiepingen in passen. Metalen kasten doen dienst als provisorische muren. De open ruimte zorgt voor een onprettige akoestiek. Geld voor een verbouwing is er niet. “Het is hier zo gehorig dat we de activiteiten noodgedwongen moeten spreiden”, zegt projectleider Marco Schaap van Sparta Web Side. Die activiteiten bestaan uit het geven van computercursussen, het bieden van een plek om te kunnen internetten en een werkgelegenheidsproject. Op dit moment volgen negentig mensen een cursus bij het Rotterdamse e-centrum. Het ‘internetcafé’ wordt door veertig mensen per dag bezocht. De Sparta Web Side zou een grotere aanloop aankunnen, maar wordt daarbij gehinderd door een gebrek aan senioren in de wijk en doordat alle scholen in de buurt over voldoende computerfaciliteiten beschikken. Bezuiniging Sparta Web Side heeft niet te lijden van de bezuiniging van 764.000 euro op de digitale trapveldjes die de gemeente Rotterdam vorige week aankondigde. Die bezuiniging wordt gerealiseerd door in de Maasstad 48 in plaats van 60 e-centra in te richten. “De gemeente Rotterdam denkt meer rendement te halen met 48 e-centra en uitbreidingen op scholen, dan met meer centra en het geven van computers aan ouders”, zegt gemeentewoordvoerder Michael Sijbom. Het vorige college wilde 5,3 miljoen euro uitgeven aan pc’s voor minima. Daarop wordt 4 miljoen euro bezuinigd. De resterende 1,3 miljoen euro gaat naar e-centra die bij scholen horen. “Daar kunnen ouders ook terecht”, zegt Sijbom. “Net als bij de conventionele trapveldjes gaat het dan om eenmalige investeringssubsidies. Bij e-centra is het zo dat wij een investeringsimpuls geven voor drie jaar.” Begrotingstekort Het geld dat nu is toegewezen aan de trapveldjes ligt vast. Tenminste, dat hoopt Marco Schaap van Sparta Web Side, want een groot deel van de 250.000 (toen nog) guldens subsidie van minister Van Boxtel, de ‘matchende’ 250.000 gulden subsidie die de gemeente Rotterdam bij zou leggen en de 235.000 gulden voor een werkgelegenheidsproject, zijn nog niet overgemaakt. Het begrotingstekort van Sparta Web Side komt dit jaar uit op 80.000 euro. Een bedrag dat eenmalig door de deelgemeente Spangen wordt bijgepast. In dat eenmalig zit hem de kneep. De financiering van de trapveldjes is niet structureel en de fondsen van de meeste drogen in december volgend jaar op. Inmiddels is het politieke klimaat niet meer zo gunstig voor de Paarse idee van trapveldjes. Het nieuwe bedrijfsmatig gerichte ICT-beleid van de gemeente Rotterdam is daarvan een voorbeeld. “De gemeente blijkt niet bereid er structureel geld in te steken”, zegt Marco Schaap. “De nadruk ligt op geld voor veiligheid, veiligheid en veiligheid. Wellicht is het trapveld gedoemd te verdwijnen.” Commerciële oplossingen van het geldprobleem ziet hij niet zitten. “Dan laat je je doelstellingen vallen en wordt het veel te duur voor de mensen die je wilt bereiken.” Verlaten Ook elders in het land is het gebrek aan structurele financiering een probleem voor de plekken waar achterstandsgroepen kennis kunnen maken met pc’s en internet. Het digitale trapveldje aan de Plooschehof 88 tot 90 in Den Bosch ligt er op 3 oktober rond lunchtijd verlaten bij. Het grenst aan een kleuterschool. Binnen staat een viertal pc’s in de schemering, zo valt door een raam waar te nemen. Het trapveldje ligt in een verpaupert stukje van de Plooschehof, een redelijk lange straat, maar de nieuwbouw rukt op. In een winkelcentrum(pje), dat nog eens kan dienen als decor in een politieserie als Baantjer, bevindt zich het zenuwcentrum van het lokale buurtwerk. Een opbouwwerker vertelt dat er niet veel animo is voor het internetcentrum. Reden voor de beheerders (vrijwilligers) om de deuren van het digitale trapveldje nog maar enkele uren per dag van het slot te halen. In de folder van het buurthuiswerk staat nog dat het internetcentrum van maandag tot vrijdag van 9 uur ’s ochtends tot 9 uur ’s avonds open is en op zaterdag van 9 uur ’s ochtends tot 4 uur in de middag. “De subsidie houdt ook op”, heeft de opbouwwerker in Den Bosch gehoord. Hij vreest dat het dan gedaan is met de faciliteit aan de Plooschehof. Dat zou neerkomen op een halvering van het aantal Bosche trapveldjes. Bij het andere zelfstandige trapveldje, aan de Langendijksingel 1 in Den Bosch, is het beeld heel anders. “We hebben veel aanloop van de jeugd voor internetgebruik en van oudere mensen voor cursussen in bijvoorbeeld Windows, Excel, e-mail en internet”, zegt beheerder Toon Verbeek. Wekelijks komen er veertig bezoekers in het computercentrum dat iedere dag van 9 tot 5 geopend is. Als volgend jaar de subsidie ophoudt weet ook Verbeek nog niet hoe het verdergaat. Het internetcentrum kan zichzelf volgens de beheerder ‘nog net niet’ bedruipen. “We bekijken hoe we na 2003 de financiering rond moeten krijgen.” Daarmee is projectleider Marco Schaap in het Rotterdamse Spangen ook druk doende. “Misschien moeten we kleiner gaan wonen”, zegt hij. De huur van 50.000 euro per jaar drukt nogal op zijn budget. De Spangen Web Side zoekt ook sponsors en medehuurders voor het pand in het stadion van Sparta. Het pand is volgens hem echter niet populair bij bedrijven, en sponsors staan in deze slechte economische tijden niet in de rij. “In een goedkoper gebouw zouden we quitte kunnen draaien. Wellicht moet er dan nog wat gemeentelijke subsidie voor de salarissen komen”, hoopt Schaap. Overigens probeert hij bij de verhuurder een lagere huur te bedingen. Digitale kloof Consultant Kees Machielse van A2 stadsadviseurs was nauw betrokken bij de oprichting van de digitale trapveldjes in de Maasstad en het aanvragen van de subsidie daarvoor. “Er gaat in ieder geval geen extra geld meer naar e-centra”, weet Machielse. “Het blijft bij het geld dat op dit moment is uitgekeerd aan de 48 e-centra.” Daardoor komt de continuïteit van de trapveldjes volgens de stadsadviseur in gevaar. “Er is een startsubsidie gegeven om apparatuur aan te schaffen en lesmateriaal te ontwikkelen. Dat geld is niet van dien aard dat je er lang op kunt bouwen. Dat is spijtig en dan druk ik me zwak uit.” Hij moet Rotterdam wel nageven dat de stad als één van de weinige steden een eigen plan voor trapveldjes naast dat van Van Boxtel heeft gezet. “Van het geld van Van Boxtel zouden maar drie digitale trapveldjes en een paar satellietvelden worden gebouwd.” Ook de subsidie van Van Boxtel was bedoeld voor drie jaar. Er is volgens de adviseur nooit vastgelegd, ook niet in Rotterdam, dat er daarna vervolgfinanciering zou komen. “Wat je nu landelijk ziet is dat men zich afvraagt hoe het na die drie jaar verder moet” zegt Machielse. “Blijft het programma nog bestaan? De noodzaak blijft. Binnen drie jaar heb je de digitale kloof echt niet gedicht.” Sponsoring De koek waar de centra volgens Machielse nu van eten is hun totaalbudget. Zij zullen keuzes maken en de vraag is welke keuzes zij zullen maken. E-centra proberen volgens hem met sponsoring en met aansluiting bij reguliere centra de continuïteit te garanderen. Soms zijn de e-centra onderdeel van buurthuizen en bibliotheken, soms staan zij op zichzelf. “Ik betwijfel of die laatste doorgaan.” Hij wijst op de hoge kosten die met een e-centrum zijn gemoeid. “Voor beheer is minstens 20.000 euro per arbeidsplaats per jaar nodig, dan heb je nog je netwerkonderhoud, internet, het binden van vrijwilligers, folders. Daar is allemaal geld voor nodig. ” Van het rijk zal het benodigde geld niet komen, zegt Joeri van den Steenhoven, initiatiefnemer en oprichter van de stichting Nederland Kennisland. Zijn stichting doet in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken onderzoek naar digitale trapvelden. Het geld moet volgens hem gedeeltelijk van de gemeente komen. Dat betekent volgens Van den Steenhoven dat de trapveldjes hun meerwaarde moeten aantonen. Die zit volgens de onderzoeker niet in het mensen leren omgaan met computers, maar in een ‘buurthuis plus’-functie. Die definieert hij als: met behulp van ICT de sociale cohesie verbeteren. Instellingen als woningcorporaties en politie zouden daarbij gebaat kunnen zijn en zouden dan mogelijk geld in trapveldjes willen steken.