E-scepticisme ontbrak aan dotcom-universiteit

Masters of nothing, vol obsolete kennis. Letterlijk in vol ornaat spot professor Cor Molenaar, zelf onder meer e-marketinggoeroe, met de eveneens in toga gehulde 34 kersverse bijna gelauwerde dotcom-managers in de aula van de Erasmus Universiteit. De spot van Molenaar komt alleen aan bij de studenten. Zij lachen grommend, afwerend bijna. Hun in grote getale aanwezige familie kan Molenaars woorden niet relativeren en blijft angstvallig stil. Het zal toch niet waar zijn, hoor je ze denken. Het is ook mogelijk dat zij hem niet verstaan hebben. Want de hele academische poppenkast van zo’n ‘graduation ceremony’ gaat tegenwoordig in het Engels, de wetenschappelijke voertaal en al helemaal de voertaal in de e-commerce en ICT. Uniek De 34 mogen zich nu Master of Science in Global eCommerce noemen. Zij begonnen in augustus 2000 aan het Global eCommerce Masters (GeM)-programma van de Erasmus, dat op zichzelf uniek is vanwege de internationale opzet in samenwerking met andere Europese en Amerikaanse universiteiten. De masters-opleiding kost per student ongeveer 30.000 euro. Deelnemers komen onder meer uit de consultancy, de bankwereld, de techniek en de telecom. Enkele zelfstandige ondernemers hebben eveneens een plaatsje gevonden bij deze indertijd zeer gewilde cursus. Bijna duizend mensen dienden zich aan toen de inschrijving in 1999 open werd gesteld. Het geloof in de nieuwe economie kende vele aanhangers en een officiële, academische masterstitel in e-commerce leek een vrijbrief voor blanco cheques van venture capitalists. Tijgers zijn het daarom, bijtertjes, fanatici, de 25 mannen en negen vrouwen van deze eerste ring (jargon voor groep) met een gemiddelde leeftijd van pakweg 33/34 jaar. Sjoerd van der Zee (36): “Als het niet meteen lukte, zou ik naar de selectie voor de tweede of de derde ring kunnen. Maar dat was voor mij onacceptabel. Ik wist gewoon zeker dat ik met de allereerste cursus mee zou doen.” Die uitstraling hebben alle class-genoten. Ze zijn graag aan het woord, spreken hun talen, maken een energieke zo niet een licht vermoeiende indruk en lijken zonder enige twijfel af te stevenen op een succesvolle carrière als ondernemer of manager. De ineenstorting van de Nasdaq, de deconfiture van de nieuwe economie en de rokende puinhopen van Silicon Valley schrikken hen niet af. Van der Zee: “Uiteindelijk gaat het mij om de kennis van nieuwe business-modellen waarin ICT-technologie essentieel is. Met die kennis kan ik strategische beslissingen over de koers van bedrijven beïnvloeden.” Hij is programma/interim manager bij Molenaar&Lok. Ook Leo Hörnig (41), ondernemer en eigenaar van Hörnig Consultancy BV, heeft zijn doelstellingen gehaald: “Ik was helemaal niet van plan om zelf een internet-startup te beginnen, maar ik wilde wel in staat zijn om klanten in die richting goed te kunnen adviseren. Met deze training achter de rug, kan ik dat beter dan voor die tijd.” De investering van 30.000 euro was voor Hörnig nog maar het begin. “Ik heb 1400 uur in deze opleiding gestoken, terwijl het bedrijf draait op het verkopen van mijn tijd. Het heeft me dus echt enkele veelvouden van dat bedrag gekost.” Maar zijn netwerk is sterk in waarde gestegen door mee te doen aan deze mastersopleiding en dat doet de balans toch positief doorslaan. “De hype van snel veel geld verdienen met een ideetje en een beursgang is weg. Maar het principe van een netwerk-economie blijft bestaan.” En dan doelt hij op virtuele ondernemingen die bestaan uit een netwerk van wisselend samengestelde groepen van kleine bedrijven, vaak zelfs eenmansbedrijven. De opleiding bestond uit enkele Minimesters van twee maanden, waarin verschillende modules werden aangeboden onder titels als e-finance, e-marketing, e-technology, e-change, e-applications, e-security, e-entrepeneurship en e-law. Met een prettige dosis zelfspot voegden de laureaten Daan Kerstens (ondernemer) en Annemarie Straathof (Rabobank) tijdens hun presentatie daaraan de term e-scepticisme toe. Teloorgang Professor dr. ir. Hans Oppelland is programmadirecteur en verantwoordelijk voor de opzet van deze masters. Hij ziet in de teloorgang van de nieuwe economie geen aanleiding om het Global eCommerce Masters-programma te wijzigen. “Officieel mogen we de titel MBA nog niet voeren, maar dat is het natuurlijk wel. We leiden deze mensen primair op tot managers die toevallig veel verstand hebben van ICT-toepassingen en dat blijven we gewoon doen.” Internationaal is men in de academische wereld, die kennelijk steeds meer oog krijgt voor marktwerking, er wel van doordrongen dat de term e-commerce niet meer verkoopt. Oppelland: “We gaan het programma eManagement noemen.” De derde ring start in augustus 2002, nadat de tweede ring tussentijds is begonnen in januari van dit jaar. Oppelland: “Je ziet wel dat in de tweede cursus andere type mensen deelnemen, minder de snelle, energieke voorlopers. Het zijn mensen die desondanks voor deze opleiding hebben gekozen.” Hij overweegt het voorvoegsel e- bij alle modules weg te halen. Dat zou jammer zijn, want dan heeft rector magnificus prof. dr. ir. Van Bemmel minder aanleiding om zijn woordgrapje e-Rasmus Universiteit bij de volgende ‘graduation ceremony’ van stal te halen. Behalve goeroe Cor Molenaar mocht ook erkend trendwatcher Hans van Grieken (Cap Gemini Ernst & Young) optreden tijdens de inleiding op de diploma-uitreiking. Beide heren, die het tot voor kort niet aan zelfbewustzijn ontbrak, zijn de weg kwijt. Zij weten net zomin als wie dan ook, waar ICT de toekomst werkelijk zal vestigen. Wordt het P2P, UMTS, m-commerce, e-payments, semantic web of ASP? Molenaar en Van Grieken verdienden een stevige boterham aan het voorspellen van de toekomst in de kermistenten van de congrespodia. Maar nu vestigen zij hun hoop op de academische wereld. Daar moet het verlossende woord over hype of trend vandaan komen. Aan de branie van de verse Masters of Science zal het in ieder geval niet liggen.