Eerste zorgingenieurs plaveien de wegvoor volgende lichtingen

In dit proces zijn goed opgeleide mensen met een achtergrond in zowel de zorg als in de techniek onontbeerlijk”, stelt docent Hans Kurpershoek.
Dat bleek ook onlangs weer, toen OK-hoofden van Nederlandse ziekenhuizen in diverse media klaagden dat er in operatiekamers steeds vaker werknemers rondlopen van bedrijven die nauwelijks medische kennis hebben. Bovendien wordt de apparatuur in de zorg steeds ingewikkelder waardoor het personeel moeite krijgt om ermee te werken. In het Twenteborg Ziekenhuis leidde een steekvlam uit een niet goed onderhouden anesthesiezuil tot de dood van een 69-jarige vrouw. De brancheorganisatie voor medische bedrijven HHI en de vakvereniging voor managers van operatiekamers NVLO vrezen dat er meer missers door technische blunders zullen volgen. “Tijd voor de gezondheidszorgtechnoloog”, vindt Kurpershoek, die stelt dat dit tot voor kort een braakliggend terrein was. Gezondheidszorgtechnologen moeten een belangrijke verbinding tussen de belangen van de patiënt, het medisch personeel, de instelling, de fabrikant en de overheid als wetgever gaan vormen. De studie is een mix van techniek, informatica en gezondheidszorg. “De opleiding is breder dan de bachelor Medische Informatiekunde. ICT vormt ook bij ons een belangrijk onderdeel, maar dat geldt ook voor bijvoorbeeld werktuigbouwkunde en elektrotechniek. Dat zorgt ervoor dat onze afgestudeerden wel het een en ander weten over bijvoorbeeld Oracle-databases, maar geen specialist zijn op dit gebied. Ingewikkeld programmeerwerk zal meestal worden uitbesteed, maar projectleider bij de implementatie van een systeem behoort weer wel tot de competenties van de gezondheidszorgtechnoloog.”

Kennis
Gezondheidszorgtechnologen hebben kennis van de (organisatie van) de gezondheidszorg en kunnen medische apparaten beoordelen op werkwijze, gebruiksgemak, storingen, veiligheid en implementatieproblematiek. “Wij leren ze de taal van de techniek en de zorg spreken, de ‘grammatica’ is enigszins van ondergeschikt belang. Dat leren ze wel in de praktijk”, aldus Kurpershoek.

Aan de slag
Afgestudeerden kunnen aan de slag als medisch technoloog, klinisch-fysisch medewerker, productspecialist en applicatiebeheerder in zorginstellingen of de medische industrie, of als deskundige op het gebied van domotica, e-health of thuiszorgtechnologie, of als zelfstandig ondernemer. Volgens Kurpershoek zijn de arbeidsmarktperspectieven voor zijn studenten gunstig. “Ik heb natuurlijk nog geen bewijs om dit keihard te kunnen stellen, maar het vrij eenvoudig vinden van stageplaatsen wijst erop dat de behoefte aan de mensen die wij opleiden groot is.” Momenteel telt de opleiding 75 studenten. In september studeren er weer twee af, in de rest van het volgende studiejaar zullen dat er naar verwachting 15 zijn, het jaar erop nog eens ‘een stuk of 20’. Geen enorme aantallen dus, maar volgens Kurpershoek is dat ook niet nodig. “Hier bedien je de markt in eerste instantie mee. De behoefte zal pas verder toenemen zodra er meer zorgtechnologen de arbeidsmarkt op stromen en hun nut hebben bewezen. Potentiële werkgevers moeten eerst meer bekend worden met onze opleiding en de competenties van de eerste lichting afgestudeerden.” Voor het komende studiejaar hoopt hij op dertig à veertig nieuwe inschrijvingen. Derdejaars student Manuel van ’t Sant verwacht dat de eerste lichtingen afgestudeerden niet heel gemakkelijk een baan zullen vinden. “Dat is volgens mij altijd moeilijk met een nieuwe studie. Je moet als het ware een nieuwe functie creëren rondom je opleiding. Naamsbekendheid is er nog nauwelijks, dus wij zullen de weg moeten plaveien voor de lichtingen na ons.” Zijn ervaring en die van zijn klasgenoten is wel dat als werkgevers eenmaal bekend zijn met de opleiding, zij er erg over te spreken zijn. Dat gold ook voor zijn stagebedrijf Siemens Medical Solutions. “Als je eenmaal binnen bent en ze merken wat je in huis hebt, zijn de reacties positief.” De derdejaars student noemt het vakkenpakket ‘behoorlijk pittig’. Het aandachtsgebied techniek bestaat onder andere uit technisch tekenen, wis- en natuurkunde, elektrotechniek, ICT en databases en technisch Engels. Op het gebied van apparatuur staat onder meer beademingsapparatuur, de CT-scan, ECG-apparatuur en meet- en regelsystemen op het lesprogramma.

Verschillende specialismen
“Daarnaast zijn er de algemene vakken, zoals ethiek, wetgeving, bedrijfskunde en ontwikkelingen in de zorg en duiken we in verschillende specialismen waaronder Oncologie, Chirurgie, Cardiologie en Chronisch Zieken”, vertelt Van ’t Sant, die geen pure technische opleiding wilde doen, maar gezondheidszorg alleen ‘te soft’ vond. “Dit is een gulden middenweg.” Als hij klaar is met zijn opleiding wil hij graag aan de slag als adviseur op het gebied van werkprocesmanagement rondom ziekenhuisapparatuur. “Ik merk dat ziekenhuizen door de introductie van marktwerking in de zorg steeds meer openstaan voor externe adviseurs. Vroeger werd er toch nog vaak gedacht: Wie ben jij om mij te vertellen hoe ik mijn werk moet doen?, maar de laatste jaren is er een hoop veranderd op dit gebied.” Volgens Kurpershoek hebben al meerdere bijna-afgestudeerden uitzicht op een baan bij het bedrijf of de zorginstelling waar zij stage hebben gelopen of een afstudeeropdracht hebben gedaan. Overigens behoort verder studeren ook tot de mogelijkheden. Masters kunnen onder andere worden gevolgd bij de TU in Delft (biomedical engineering), Eindhoven (medical engineering) en Twente (technische geneeskunde).