‘In 2001 zijn we ruw wakker geschud’
De matige opkomst toont aan dat iedereen weer met beide benen op de grond staat en niet op elke willekeurige bijeenkomst over ondernemen met ICT afkomt. “In 1999/ 2000 werd elk ondernemingsplan met het woordje dotcom erin beloond met een grote zak geld. Investeerders liepen als kippen zonder kop achter elkaar aan”, illustreert Hans de Werd de gekte in die tijd. De Werd, die zelf ‘heel wat centjes heeft verloren’ met zijn investeringen in het failliet verklaarde Your News, is één van de sprekers op het congres die vertellen over de harde lessen die zij geleerd hebben in de praktijk. Hij werd vergezeld door onder meer Roel Pieper, Tornado Insider-analist Tim Weeks, Koen Bouwers, algemeen directeur van ConsulRisk Management, en Steve Purdham, CEO van Surfcontrol. Over een ding zijn ze het eens: ‘in 2001 zijn we grof wakker geschud’. “De dromen zijn doorgeprikt”, stelt Everts, “het magisch realisme heeft weer toegeslagen.” Rekbaar Everts stapte in april 2000 in de venture capital (VC)-wereld, nadat Pieper hem gevraagd had. “Ik merkte hoe rekbaar de waarheid was in dat wereldje”, zegt hij achteraf over die periode. Volgens hem was het moment dat hij zich met venture capital ging bemoeien ‘het meest rampzalige moment om erin te stappen’: “Roel (Pieper, red.) vond niets de moeite waard om in te investeren. Dus we hebben een jaar lang op een grote pot met geld gezeten.” Pieper ziet het iets anders: hij stopte in de zomer van 2000 met investeren nadat uit Silicon Valley de eerste signalen binnendruppelden dat het allemaal wat minder ging. “Ik heb gezegd: pas als de markt weer gekalmeerd is en weer terug is op een bepaald niveau, gaan we weer serieus naar ondernemingsplannen kijken”, vertelt de voormalige tweede man bij Compaq en Philips. In de zomer van 2001 vond hij de tijd rijp om opnieuw te investeren in ICT-bedrijven, wat volgens hem ‘aardig tegendraads’ is. “Dit is echt geen slechte tijd om erin te stappen. Over een tijdje trekt het weer aan, we zitten nu onderin de U. Al weet ik niet of we het niveau van 2000 ooit nog halen.” Pessimistischer Tornado Insider, dat failliet is gegaan maar weer ‘back in business’ is omdat het een aantal nieuwe investeerders heeft gevonden, is pessimistischer. “De VC-wereld heeft het nog steeds heel moeilijk. Ik denk dat het na de zomer wel iets beter wordt, maar ik voorzie pas echt licht aan het einde van de tunnel in 2003”, zegt Weeks. De analist zegt dat zijn werkgever alleen nog langetermijnrisico’s neemt op het gebied van biotechnologie. “ICT-bedrijven die geld van ons krijgen, moeten zwart op wit beloven binnen een paar jaar winstgevend te zijn.” Ten opzichte van 2000 werd er vorig jaar fors minder geïnvesteerd inEuropese e-commerce-, internet- en technologiebedrijven. Alleen in biotechnologie, telecommunicatie en wireless breidden de investeringen zich in 2001 uit. Weeks verwacht dat de internet- en e-commercebedrijven ook in 2002 nauwelijks geld zullen zien van investeerders. Hij ziet wel kansen voor bedrijven die actief zijn op het gebied van software, wireless, bio- en nanotechnologie. Die laatste twee zijn volgens hem nog steeds een ‘big hype’. Handicap In 2001 is in Europa 11 miljard euro aan venture capital gespendeerd in de ICT-sector. In de VS gaven VC’s dat jaar ruim 2,5 keer zoveel uit. “Een grote, homogene Europese markt ontbreekt. Vergeleken met de Verenigde Staten is dat de grote handicap voor Europese bedrijven”, stelt Pieper. Volgens Pieper wordt het vak risicokapitaal verstrekken in Nederland nog vaak verkeerd begrepen. “Het woord risico zegt het al: je waagt een gok door ergens wel of niet geld in te stoppen. Daar horen ook missers bij: zonder mislukkingen geen successen”, vindt hij. Ook hij heeft fouten gemaakt. “Iedereen maakt fouten, dus waarom ik niet? En ik zal ze blijven maken ook, dat hoort er nou eenmaal bij.” Achteraf gezien vindt hij dat gebrek aan goed management de reden is dat het een aantal bedrijven waarin hij heeft geïnvesteerd slecht is vergaan. “Ik heb onderschat hoe moeilijk het is om een club met geld door de verschillende groeifases te loodsen. Daar is goed management voor nodig.” Op aandringen van de dagvoorzitter trok Pieper ook zelf het boetekleed aan. “Ik heb ook achter fantasieën aangelopen. Ik had gedacht dat veel meer pure internetbedrijven mogelijk zouden zijn.” De Werd, die met Your News een doorstart maakte – het bedrijf heeft nu MoMac – benadrukt dat de congresbezoekers zich moeten verplaatsen in de tijdgeest. “Ik vind nog steeds dat de directie en de commissarissen in die tijdgeest de juiste beslissingen hebben genomen. Wij hadden misschien eerder in moeten grijpen, maar achteraf praten is altijd makkelijk. Maar als deze gekte nog een keer terug zou komen – dat gebeurt overigens niet – zou ik gewoon weer meedoen.” Het geld ging vooral naar salarissen en dure headhunters. Er werd een CIO, een COO, een CFO en een aantal VP’s aangesteld, omdat toen nog het plan was het bedrijf te laten groeien naar vijfhonderd medewerkers. “Er werd destijds nauwelijks op de kosten gelet omdat alles in het kader stond van snel een groot bedrijf opbouwen”, herinnert De Werd zich. Hij werd uiteindelijk gevraagd de ‘turnaround’ te leiden. Het aantal medewerkers werd teruggeschroefd van ruim honderd naar zeventien. “Er wordt nu vreselijk op de kosten gelet en zo hoort het ook.” De Werd merkt wel dat de markt nog heel terughoudend is, ook al draait het bedrijf inmiddels bijna weer break-even. Ter vergelijking: er is een periode geweest dat het bedrijf 1,1 miljoen euro verlies per maand leed. Koen Bouwers, directeur van Consul Risk Management, liet zien dat in ‘rampjaar 2001’ wel degelijk geld kon worden opgehaald. Nog geen twee weken voor 11 september sleepte hij ‘op de valreep’ 11 miljoen euro aan risicokapitaal binnen. Daarvan stond eind december overigens nog 10,9 miljoen euro op de bank. “We hebben niet voor niets de naam zuinige Hollanders te zijn”, lacht Bouwers. Te lang wilden de goeroes overigens niet stil blijven staan bij de fouten uit het verleden. “De artikelen in de krant van ‘oh, oh, oh, wat is er veel fout gegaan’ heb ik nu al zo vaak gelezen. Laten we ophouden met die papegaaienpraat dat alles zo slecht is”, zei Pieper. Daar is Everts het mee eens. “Iedereen doet net of dit iets nieuws is. Zo’n golfbeweging hebben we al vijftien keer gehad in ons land. En elke keer stabiliseerde de markt zich na door een diep dal te zijn gegaan. Dat gaat ook nu gebeuren. Geloof me: ICT is niet dood!”, preekt de internet-evangelist.