In Control, de Gasunie
Al deze transportbuizen worden doorlopend in de gaten gehouden vanuit een – eveneens ondergrondse – centrale commando post (CCP) van de Gasunie. Vroeger zorgde de Gasunie voor zowel het winnen als het transport van de brandstof, maar dat is gestaag aan het veranderen. Er is al een splitsing tussen de handelsmaatschappij en het deel van de onderneming dat zorgt voor het transport van het gas. Volgend jaar zal deze splitsing volledig zijn beslag krijgen. De centrale commandopost wordt het hele etmaal rond in ploegendienst bemand door twee mensen die in de wandeling dispatchers worden genoemd. Zij zijn te vergelijken met de begeleiders van het luchtvaartverkeer. Voor hun neus hebben ze vijf schermen, waarop alle essentiële gegevens van het gastransportnet zichtbaar worden gemaakt. Met de computer kunnen de bedienaars van de commandopost inzoomen op velerlei details, zoals de druk in alle segmenten van het leidingennet, de hoeveelheden gas die per tijdseenheid passeren – de vakman spreekt hier van ‘flow’ – en de actuele stand van de vele afsluiters die in het leidingennet zijn opgenomen. Die afsluiters kunnen vanaf het bedieningspaneel op afstand worden bediend, wat van levensbelang kan zijn als er ergens een storing optreedt. Mocht een dragline een gasbuis beschadigen, dan kan het getroffen segment aan beide kanten worden afgeblokt. Er ontsnapt dan niet meer gas dan noodzakelijk is. Mocht een lek in een leiding optreden, dan zien de dispatchers dat vrijwel me- teen aan de indicatoren op hun beeldscherm. Zij zien de druk wegvallen, terwijl ook de flow van het gas onregelmatig wordt. Via communicatiemiddelen is dan meestal ook al een melding binnengekomen van het type storing en de plaats waar deze is opgetreden. De dispatchers werken geheel ondergronds, een keuze die men ooit heeft gemaakt vanwege het strategische karakter van ‘s lands gasvoorziening. Om het personeel toch niet het idee te geven dat men de hele dag in een mijngang zit, wordt het daglicht gesimuleerd door een batterij speciale lampen. De levering van gas is een activiteit die sterk seizoengebonden is. In de winter wordt veel meer gas gebruikt dan op een warme zomerdag. Op een absolute topdag, dat wil zeggen in de winter met stevige vorst, wordt per etmaal bijna 580 miljoen kubieke meter gas geleverd. Op een zomerdag middenin de vakantie kan de hoeveelheid geleverd gas minder bedragen dan 100 miljoen kuub. Om voorbereid te zijn op de vraag naar gas maken de dispatchers elke dag een leveringsplan voor de komende 24 uur. Aan de hand van dat plan wordt voldoende gas ingekocht bij de leveranciers.