‘Ingenieurs moeten marktgerichte empathie ontwikkelen’
De nieuwe vakafdeling van KIvI Niria zal rond de 4 à 5.000 leden hebben en beschikt als dusdanig over een grotere slagkracht dan de twee afzonderlijke organisaties ooit konden opbrengen. Een en ander moet de intercollegiale uitwisseling van kennis, ervaring en het streven naar kwaliteit bevorderen. Wat Henneman betreft zijn dat sleutelbegrippen voor de vereniging. ‘Dat past in het brede streven van KIvI Niria om de algemeen maatschappelijke positie van de technologie en de rol die de ingenieur daarin speelt te versterken; dat geldt natuurlijk ook voor de ingenieur met een achtergrond in informatica. Al moet dat genuanceerd worden, want er zijn momenteel meer ingenieurs in de ICT werkzaam met een andere opleiding. Wat overigens niet wegneemt dat ingenieurs met een specifieke ICT-opleiding wel steeds vaker voorkomen. Ook in Nederland lopen net zoals elders heel veel slimme mensen rond die goede ideeën hebben die in andere landen nog niet opgepakt zijn of die parallel aan andere landen opgepakt kunnen worden. Waarom zouden we die ideeën niet koppelen aan die van andere landen en proberen dat bij elkaar te brengen om een nieuwe ontwikkeling te realiseren?’ Zorg Henneman die een gedreven belangstelling aan de dag legt voor technologie in de zorgsector, zou graag zien dat de vakvereniging in de toekomst meer aandacht besteedt aan de maatschappelijke rol van ICT. "Ik verwacht ook dat dit soort onderwerpen vanuit een organisatie als KIvI Niria naar voren gebracht zal worden, anders verval je als vakvereniging toch teveel in perifere zaken, zoals het geven van korting op vakbladen aan de leden. We willen binnen het vak juist de koppeling met het maatschappelijke gebeuren bevorderen. In het verleden werd innovatie door de overheid vaak gestimuleerd door geld te doneren aan kennisinstituten. Maar dat levert wel veel wetenschappelijke, maar veel te weinig toegepaste kennis op." Zelf is Henneman, voormalig directeur Public Affairs van Atos Origin, momenteel vooral actief als consultant en coach voor jonge wetenschappers. Hij begeleidt ze in de ontwikkeling van hun "empathisch vermogen, zodat ze niet enkel wetenschap bedrijven, maar ook gevoel ontwikkelen voor de potentiële vraag van de klant. Nog heel vaak wordt innovatie heel ouderwets vanuit de aanbodkant gestimuleerd, maar je moet vanuit de markt kijken welke innovaties je kunt stimuleren zodanig dat ze succesvol kunnen worden." Bovendien meent Henneman dat het aanstormend talent moet leren om veel meer ‘vooraan in de keten te gaan zitten’, zoals hij dat noemt: "In de automatisering moet je veel meer aandacht besteden aan het ontwerp, want dan hoef je achteraf niet zoveel tijd of energie te besteden aan correcties. Een beetje zoals je misschien minder misdaad, opsporing, rechtszaken en gevangenissen krijgt als je meer blauw op straat hebt." Voor een concreet voorbeeld van wat maatschappelijk gericht denkwerk vanuit de ICT vermag te bewerkstelligen verwijst Henneman naar de zorg: "Hoe kan je vanuit ICT de maatschappelijke problematiek van de zorg oplossen? Door bij voorbeeld consult op afstand te geven, door informatie via het internet aan te bieden, door patiëntgegevens op elektronische wijze door te spelen naar de behandelende arts. Daardoor kan je ook de betaalbaarheid van de zorg in stand houden én de kwaliteit van de zorg verhogen." Innovatie en MKB Henneman: "Ik denk dat innovatie op dit moment met name in het MKB plaats vindt en dat dit in de toekomst in toenemende mate het geval zal zijn. Het zijn in hoofdzaak de kleine bedrijfjes en de offsprings van universiteiten die innoveren. Ik zie het zelf aan de universiteit van Groningen en wat daar zoal omheen zwermt qua kleine innovatieve bedrijven. Als ideeën uitontwikkeld zijn, worden ze vaak opgekocht door grote bedrijven. Die doen steeds minder zelf aan innovatie, maar ze halen de innovatie wel uit de markt. Op die manier hoeven ze de kosten voor het uitontwikkelen van de innovatie niet zelf te dragen. De afgelopen jaren zagen we de onderzoeksbudgetten van Philips afnemen. Ben Verwaayen heeft onderzoek laten doen naar de grootste handicap voor innovatie bij British Telecom. Uit het onderzoek kwam naar voren dat hij zelf het grootste obstakel was, want hij rekent af op budgetten en op fouten, met weinig ruimte voor experimenten." Innovaties waar zijn vakgenoten in de toekomst steeds vaker mee te maken zullen krijgen, zijn in de visie van Henneman in willekeurige volgorde zonnecellen, nanotechnologie, open source software, duurzame energie, beveiliging, kennismanagement en business intelligence. "Hoe kan je bedrijfsgegevens gebruiken om je strategie te sturen? Business intelligence is ook informatietechnologie, dat groeit vanuit de kennis die in databanken wordt opgeslagen. Ik denk dat er met name op het vlak van nanotechnologie en duurzame energie veel gaat gebeuren. Misschien ook de zorgtechnologie. Iemand heeft laatst gezegd dat de zorg veel meer gebaat is bij de technologie dan bij farmacie. Ik vind dat een heel ongenuanceerde uitspraak, want farmacie kan je ook als een vorm of onderdeel van technologie zien. Ook zijn daar veel ontwikkelingen in relatie met andere vakgebieden. Je ziet dat ICT steeds vaker onderdeel gaat uitmaken van andere terreinen. Ik zou haast zeggen: er blijft een deel van de branche bestaan, maar ICT kom je in zoveel verschillende sectoren tegen dat het eigenlijk bijna overal raak is. ICT kun je straks niet meer als een aparte sector beschouwen." Ko Henneman, vice voorzitter van de vakafdeling Informatica, begeleidt in zijn dagelijks werk bij jonge wetenschappers bij de ontwikkeling van hun empathisch vermogen. Dat moet hen in staat stellen gevoel te ontwikkelen voor de vraag van de klant. foto: de beeldredactie