Japan ideale proeftuin voor nieuwe mobiele technologie

Servicemonteurs kunnen technische tekeningen raadplegen tijdens herstelwerkzaamheden bij klanten, makelaars krijgen toegang tot databases met foto’s en plattegronden van onroerend goed, en grondwerkers krijgen toegang tot ondergrondse plattegronden tijdens werkzaamheden aan riolen en bekabeling. De komst van grafische mobiele communicatie wordt vergeleken met de migratie van DOS naar Windows. Deze keer gaat de meeste aandacht niet uit naar Microsoft, maar naar WAP en i-Mode. De introductie van 2.5G-diensten zet een ontwikkeling in gang die tot voor kort ondenkbaar leek: de mobiele telefoon verdringt de PC als de meest gebruikte ’client’ voor Internet. In Japan is deze ontwikkeling al ingezet. Ruim dertig miljoen Japanners gebruiken mobiele telefoons met Internet-diensten, beduidend meer dan het aantal PC’s met Internet-aansluiting. Docomo’s i-Mode heeft ruim twintig miljoen gebruikers en is na het Amerikaanse AOL/Time-Warner de grootste Internet-provider ter wereld. Ook in Korea en andere ’kleine tijgers’ in Azië neemt het mobiel Internet een hoge vlucht. Mobiele communicatie is een belangrijke motor van de Aziatische economie, en de verwachting is dat het Verre Oosten een voorsprong neemt in de ontwikkeling van wat wordt genoemd ’de draadloze economie’. De groeicijfers van WAP-diensten in Europa zijn tot dusver minder indrukwekkend. De oorzaak is deels van technologische aard. WAP werd gelanceerd op het bestaande GSM-netwerk, een circuit-geschakeld netwerk dat minder geschikt is voor dataverkeer. GPRS is een pakket-geschakeld netwerk en zal WAP een nieuwe impuls geven. i-Mode toont aan dat mobiele Internet-diensten een perfecte afstemming vereisen tussen een aantrekkelijk aanbod van diensten, geschikte telefoons en een netwerk geoptimaliseerd voor dataverkeer. Japanse concurrenten van Docomo bewijzen dat WAP een bruikbare technologie is. Verschillende Japanse telecoms lanceerden WAP-diensten op pakketgeschakelde netwerken en hebben in totaal zeven miljoen gebruikers. Japan is daarmee het grootste WAP-land ter wereld. Routekaartjes i-Mode heeft inmiddels een omvangrijke nieuwe software-industrie in Japan gecreëerd. Talloze kleine bedrijven ontwikkelen originele vormen van m-commerce en nieuwe software voor mobiele technologie. Opvallend is vooral Access, een ambitieuze ontwikkelaar van embedded software en een van de hofleveranciers van Docomo. Access ontwikkelde cHTML, de opmaaktaal waarin i-Mode-pagina’s worden aangemaakt (zie kader). Access, de producent van de browser die in de meeste i-Mode-telefoons wordt gebruikt, ontwikkelde tevens de CompactBuilder, een programma waarmee op eenvoudige manier een i-Mode-website gemaakt kan worden. Winkels, restaurants en andere bedrijven gebruiken de CompactBuilder om eenvoudige websites te maken met informatie over openingstijden, speciale aanbiedingen en routekaartjes vanaf het dichtstbijzijnde station. Het programma vereist slechts een minimale kennis van HTML en andere Internet-protocollen. De gebruiker selecteert het gewenste sjabloon en kan vervolgens kiezen uit kant-en-klare scroll bars, keuzelijsten, password-kaders en verstuurknoppen. De CompactBuilder biedt ook meer geavanceerde functies, zoals bulletinboards, tellers voor het aantal bezoekers, het wisselen van illustraties na elke bezoeker en zelfs een zoekmachine voor de eigen homepage. De CompactBuilder heeft tevens een beeldbewerkingsprogramma voor GIF-plaatjes, eventueel geanimeerd. Japanse jongeren gebruiken het programma om geanimeerde plaatjes te maken (een knipogende kat of een Santa Claus glijdend door een winters landschap). Het kleurenpalet van de beeldbewerker is op typisch Japanse manier vereenvoudigd. Het is onderverdeeld in acht kleurenthema’s, waaronder helder, rouge, zee en bos. Elk thema biedt zestien tonen met verschillende kleurverzadiging. Het pallet van i-Mode is momenteel beperkt tot 256 (RGB) kleuren, maar wordt binnenkort uitgebreid naar 64 duizend kleuren. Mobiele telefoons met fullcolour displays zijn reeds beschikbaar. De capaciteit van Docomo’s netwerk is momenteel een bescheiden 9,6 kbs, maar de omvang van de meeste GIF-plaatjes op i-Mode-websites is ongeveer 3 kb tot 5 kb, en staan binnen een seconde op het scherm. Het display van een gemiddelde i-Mode- telefoon bestaat uit ongeveer tienduizend pixels en is dus snel gevuld. Talloze Japanse bedrijven maken inmiddels gebruik van de grafische mogelijkheden van mobiel Internet voor het aanbieden van nieuwe diensten. Er wordt geëxperimenteerd met elektronische toegangsbewijzen die naar mobiele telefoons worden gestuurd en toegang geven tot theaters en bioscopen. Ook worden er elektronische voordeelbonnen verstuurd voor korting op artikelen bij winkeliers. Verder wordt de markt overspoeld met mobiele Internet-spelletjes. De Gameboy (een kleine spelletjescomputer waarmee kinderen zich vermaken op de achterbank van de auto) heeft een draadloze variant waarmee vijftigduizend abonnees gelijktijdig aan hetzelfde spel kunnen deelnemen. Internet-spelletjes op mobiele telefoons wordt een grote toekomst voorspeld. Sony and Docomo hebben een overeenkomst om het PlayStation-platform te koppelen aan i-Mode en een wereldwijd netwerk voor games te ontwikkelen. Onderdeel van het project is om i-Mode-informatie op PlayStation-spelcomputers toegankelijk te maken. Mobiele atlas In Japan is de ontwikkeling van grafische toepassing voor het mobiele Internet een twee fase ingegaan. Behalve simpele GIF-plaatjes worden nu ook illustraties in gecompliceerde ’vector graphics’ aangeboden. Met vector graphics, ook gebruikt in CAD-applicaties, worden lijnen en vlakken zeer compact opgeslagen (pixels 12 tot 25 zijn blauw, pixels 25 tot 40 zijn geel). Deze beknopte beschijvingsmethode is ideaal voor de beperkte bandbreedte van mobiele netwerken en het kleine geheugen van mobiele telefoons. De meest geavanceerde toepassing van vector graphics is een mobiele atlas van de Japanse bedrijven Zenrin en Cybird, waarmee i-Mode-gebruikers plattegronden kunnen oproepen van elke locatie in Japan. Deze elektronische atlas bestaat uit honderduizend verschillende kaarten en bevat zeer gedetailleerde gegevens over straten, openbare gebouwen, restaurants, bioscopen, golfbanen, zwembaden et cetera. Data voor de plattegronden worden verstuurd in segmenten van 300 m2 en kunnen op een schaal van maximaal 1:250 worden weergegeven. De gebruiker kan inzoomen op specifieke gebouwen zonder verlies aan beeldkwaliteit. Met Zenrins plattegronden worden tekstelementen (namen van wijken, straten en gebouwen) apart van de vector graphics meegestuurd. Als de gebruiker de kaart vergroot of verkleint, wordt de tekst automatisch aangepast zodat deze leesbaar blijft. De detaillering van de kaarten is opmerkelijk. Zelfs de vorm van individuele gebouwen wordt nauwkeurig weergegeven op het kleine scherm van de i-Mode-telefoon. Japan werkt momenteel als een magneet op buitenlandse softwareontwikkelaars. De hoogwaardige technologie en omvang van de markt maakt Japan een ideale proeftuin voor nieuwe mobiele technologie. Het Amerikaanse bedrijf Funmail heeft onlangs een bètatest van een nieuwe multimedia-e-maildienst afgesloten op Docomo’s i-Mode-netwerk. Abonnees van de service kunnen een e-mail versturen die automatisch voorzien wordt van een geanimeerde illustratie en geluid. Funmails gepatenteerde ’text-to-animation engine’-software analyseert de inhoud van de e-mail met behulp van een natuurlijke-taalverwerker (’natural language processor’) en genereert vervolgens een passende fullcolour animatie en soundtrack ’on the fly’ (een animatie van wuivende palmbomen op een wit strand wanneer bijvoorbeeld de woorden ’vakantie’ en ’Guam’ in de e-mail gebruikt worden). Funmail kan verstuurd worden van en naar mobiele telefoons en PC’s en wordt automatisch aangepast aan het systeem van de ontvanger. Geen vervanging Met de komst van geavanceerde, IP-gebaseerde mobiele diensten is Internet in een nieuwe fase terecht gekomen. Japan is het eerste land ter wereld waar het aantal mobiele Internetters groter is dan het aantal PC-Internetters, en de verwachting is dat deze trend zich zal doorzetten, vooral in Azië. De PC blijft de belangrijkste producent van informatie, maar mobiele telefoons en andere draadloze apparatuur worden steeds vaker de afnemers. Mobiel Internet is geen vervanging voor de PC, maar een nieuw medium, waarmee bovendien micro-betalingen geïnt kunnen worden. Voor telecoms is mobiel Internet van levensbelang. Volgens analisten zullen het dataverkeer en andere mobiele diensten spraak vervangen als de meest belangrijkste inkomstenbron voor telecombedrijven. Inmiddels hebben ook de grote Amerikaanse spelers zich op de mobiele markt gestort. IBM introduceerde vorig jaar een PalmOS-versie van WorkPad in Japan, en Palm lanceert binnenkort een i-Mode-compatibele versie van de Palm VII. Nokia en Ericsson introduceerden i- Mode-telefoons, maar zijn tot dusver geen grote spelers op de Japanse markt. Microsoft lanceerde een smart phone met een groot (208 x 240 pixels) display dat geschikt is voor zowel WAP als cHTML. Het Amerikaanse bedrijf is begonnen aan een inhaalslag op de mobiele markt met PocketPC en het Stinger-platform voor smart phones (mobiele telefoons met PDA-functies). Stinger, onderdeel van Microsofts.Net-strategie, wordt als bedreiging gezien voor ondermeer Palm en Symbian (Epoc), het platform van Psion, Ericsson, Nokia and Motorola. Ontwikkelaars van mobiele diensten kregen onlangs goed nieuws van het Amerikaanse bedrijf Macromedia. De vooraanstaande producent van de traditionele desktop PC-software lanceerde onlangs een mobiele versie van Flash, een toepassing die gebruikt wordt voor animaties op Internet. Flash is gebaseerd op vector graphics en kan gebruikt worden voor het ontwerpen van grafische user interfaces, spelletjes en het ontwikkelen van multimedia voor mobiele diensten. Flash is momenteel alleen beschikbaar voor PocketPC-bestuurde smart phones. Een Epoc-versie is in ontwikkeling en een i-Mode-versie zal ongetwijfeld volgen dan wel beschikbaar komen met de migratie van cHTML naar XML. Met de komst van GPRS belooft de mobiele telefoon een ware toverdoos te worden. Jan Krikke is publicist te Amsterdam.Verschillen i-Mode en WAP WAP wordt veelal vergeleken met i-Mode, maar het betreft in feite twee verschillende fenomenen. WAP is een protocol voor draadloze communicatie, i-Mode is een merknaam van een mobiele Internet-dienst. De technische verschillende tussen i-Mode en WAP hebben voornamelijk betrekking op transmissieprotocols. Bij WAP zijn de transmissieprotocollen geoptimaliseerd voor draadloze communicatie, bij i-Mode is het netwerk zelf geoptimaliseerd. Het aanbieden van mobiele IP-diensten vereist speciale ’gateways’ (toegangspoorten) naar Internet-servers. De gateways maken de vertaalslag van Internet naar de mobiele telefoon. Als de gebruiker een pagina opvraagt, stuurt de telefoon een verzoek naar de betreffende gateway, die het verzoek doorstuurt naar de betreffende site. Wanneer de gateway de gevraagde pagina ontvangt, wordt deze naar de mobiele telefoon gestuurd. WAP is ontworpen om dit gegevensverkeer zo kort mogelijk te houden. Het transmissieprotocol van het normale Internet is HTTP, WAP maakt gebruikt het het Wireless Device Protocol (WDP) in plaats van het normale HTTP-Internet-protocol. Met WDP worden communicatieprotocollen in gecomprimeerde vorm verstuurd (’compressed binary’ in plaats van de tekstbestanden), waardoor de uitwisseling van data tussen de gateway en client versneld wordt. i-Mode daarentegen gebruikt HTTP, maar maakt vanaf het begin gebruik van een meer efficiënt pakketgeschakeld netwerk, PDC-P, een Japanse variant van GPRS. Een tweede belangrijk onderscheid tussen i-Mode en WAP betreft de opmaaktaal (markup language). WAP maakt gebruik van Wireless Markup Language (WML), een opmaaktaal speciaal ontwikkeld voor de mobiele telefoons. WML is de opvolger van HDML (Handheld Device Markup Language) van het Amerikaanse bedrijf Phone.com, de drijvende kracht achter WAP. WML is een nieuwe taal en vereist speciale gereedschappen. i-Mode gebruikt cHTML, een uitgeklede versie van de normale Internet-taal HTML. cHTML-pagina’s kunnen met normale HTML-programma’s aangemaakt worden en met een normale Internet-browser op de PC bekeken worden. cHTML werd ontwikkeld door Access, een Japanse producent van embedded software. cHTML is geratificeerd door het World Wide Web Consortium (W3C) en wordt ondersteund door onder meer Nec, Sony en Fujitsu. De nieuwe standaard, gebaseerd op HTML 2.0, houdt rekening met de specifieke beperkingen van mobiele clients (beperkt geheugen, trage processor, klein scherm, geen horizontale scrolling et cetera). Relatief complexe HTML-functies zoals tabellen, frames en style sheets worden niet ondersteund door cHTML. Wel zijn er enkele cHTML-’tags’ die geen deel uitmaken van de HTML-specificaties. cHTML heeft onder meer een speciale ’phoneto’-tag, waarmee direct naar het telefoonnummer van bijvoorbeeld een adverteerder gebeld kan worden. Verder heeft i-Mode speciale symbolen voor het uitdrukken van een groot aantal begrippen. Er zijn symbolen voor openbare faciliteiten, (taxi, Shinkansen), astrologie (weegschaal, kreeft et cetera), het weer (regen, sneeuw, tyfoon) en symbolen om gemoedstoestanden over te brengen (blijdschap, gebroken hart, twijfel). Deze kunnen op een homepage geplaatst worden of per e-mail verstuurd worden. XML en mobiele communicatie De nieuwe metataal Extended Markup Language (XML) moet een brug slaan tussen vast en mobiel Internet. XML, twee jaar geleden geratificeerd door het World Wide Web Consortium (W3C), is een herformulering van HTML, waardoor HTML in feite een applicatie wordt van XML. HTML koppelt websites aan elkaar, XML gaat een stap verder en koppelt XML-gestructureerde databases en applicaties aan elkaar. XML is gedefineerd als een applicatieprofiel van SGML (Standard Generalized Markup Language), dat reeds tien jaar gebruikt wordt voor het opslaan van gestructureerde gegevens. SGML is echter minder geschikt voor het versturen van een document over Internet. Andere W3C-specificaties die onder XML vallen zijn onder meer Resource Description Language, Synchronized Multimedia Integration Language, Scalable Vector Graphics en Platform for Privacy Preferences. Met de migratie naar XML wordt een tot dusver ongekende standaardisatie van Internet gecreëerd. WAP’s Wireless Markup Language is reeds XML-compatible en de verwachting is dat i-Mode zal migreren naar XHTML (Extended Hypertexts Markup Language), wat tevens compatible is met XML. De industrie loopt reeds vooruit op deze ontwikkeling. Nokia introduceert dit jaar een mobiele telefoon voor XML-compatible XHTML en het Japanse Access werkt aan Compact Netfront Plus, een nieuwe browser die zowel cHTML, XHTML als WML (1.3) ondersteunt. Ondertussen groeien WAP en i-Mode verder naar elkaar toe. WAP 2.0 ondersteunt kleurenschermen, graphics, animaties, schuifmenu’s en de mogelijkheid voor het downloaden van MP3 (muziek) en MPEG (video). Uiteindelijk zullen WAP-gebruikers i-Mode-sites kunnen bezoeken, en WAP-sites worden toegankelijk voor i-Mode-gebruikers. NTT Docomo, ook lid van het WAP Forum, heeft aangekondigd dat zijn i-Mode-netwerk begin 2003 opgesteld wordt voor concurrerende aanbieders. i-Mode- en WAP-sites http://www/nttdocomo/i/index.html: de officiële website van NTT Docomo. http://www.worldimode.com: de uitgebreide Engelstalige i-Mode-info-site. http://kousei-inc.co.jp/mode/index.shtml: een typische i-Mode-site. http://www.joern.de/imode.htm: de eerste buitenlandse i-Mode-site, van een Duitse journalist. http://www.asahi-net.or.jp/tz2s-nsmr/: een Japanse i-Mode simulator. http://wap.colorline.no/wap-faq/: een onafhankelijke WAP-info-site. www.dowap.com: i-Mode/Wap tools. www.wapproffit.com: i-Mode/Wap tools. http://www.logica.com: de producent van m-WorldGate, de eerste commercieel verkrijgbare cHTML gateway. Het Amerikaanse softwarebedrijf Firepad produceerde een vector graphics- programma voor mobiele clients. Firepads speciaal ontworpen browser, de FireViewer, is in staat duizend vectors per seconde in te lezen. Het systeem kan maximaal 250 duizend vectors verwerken. Firepad ondersteunt zogenaamde ’larger-than-screen graphics’ tot een maximale afmeting van 10 x 10 voet (8000 x 8000 pixels). Het beeld kan met behulp van een stylus 360 graden worden gedraaid. Animatie op i-Mode-telefoon van FunMail. De bedrijven Zenrin en Cybird hebben Japan in kaart gebracht voor i-Mode: de plattegrond van 94 procent van Japan kan via de telefoon worden geraadpleegd. De kaarten bevatten gedetailleerde informatie over straten, gebouwen, bedrijven en openbare voorzieningen.