Meer afstemming nodig voor de informatiesamenleving

Dat is jammer, want in onze snelle hedendaagse informatiemaatschappij moeten we alle zeilen bijzetten. Snelle invoering van eGovernment bijvoorbeeld is van het grootste belang. Zo leiden ‘intelligente’ ICT-toepassingen bij de overheid onder andere tot lagere productiekosten en dus lagere belastingen. ICT helpt ook fraude, criminaliteit en regelontduiking terug te dringen zonder dat er meteen een blik blauw moet worden opengetrokken. Met ICT kan ook de naleving van wet- en regelgeving verbeteren, waardoor rampen als in Enschede en Volendam misschien voorkomen kunnen worden. Verder houdt de overheid op dit moment vele honderden basisadministraties bij. Die blijken bijna niet aan elkaar te koppelen en als dat wel lukt, blijken ze doorgaans zwaar vervuild. Voor ons, de klanten van de overheid, leidt dat tot ellenlange wachttijden bij de overheids-‘loketten’. Bovendien, een gestroomlijnde elektronische overheid kan de administratieve lastendruk voor bedrijven verminderen met meer dan 8 miljard euro. Maar de rest van de samenleving heeft ook zo z’n problemen met ICT. Veel bedrijven moeten nog leren omgaan met internet. Zo is er bijvoorbeeld nog steeds geen betrouwbaar en simpel betalingssysteem ontwikkeld voor aankopen via internet. En al werd vorige week de laatste Nederlandse school aangesloten op Kennisnet, echt vernieuwend educatief gebruik van internet is er nog nauwelijks. Artsen bijvoorbeeld moeten nog leren omgaan met patiënten die goed geïnformeerd met een computeruitdraai in de hand de wachtkamer binnenkomen. En wat gaat er gebeuren met tussenpersonen zoals reisbureaus en verzekeringsagenten? Wanneer komt er elektronisch stemmen via internet? Maar het is nog erger. Tien jaar geleden begon de internetrevolutie en de samenleving moet zich daar nu nog aan conformeren. Intussen zitten we echter al weer midden in een tweede revolutie. Steeds meer apparaten worden draadloos en mobiel. Denk aan i-mode en UMTS. Dat betekent dat mensen op alle plekken en tijdstippen informatie kunnen oproepen. En de derde revolutie komt er ook al aan: de embedded systems. In allerlei apparatuur komen nu chips die met elkaar communiceren en zaken ‘autonoom’ reguleren en controleren. In duurdere auto’s, brommers, zelfs in veel paarden zitten chips. De ‘denkende’ apparaten (wasmachines, printers, auto’s) rukken op. Deze drie innovatiegolven hebben grote gevolgen voor de hele samenleving. Voor de manier waarop wij met elkaar omgaan, zakendoen en onze vrije tijd besteden. De samenleving zal beter gebruik moeten maken van de drie ICT-revoluties. Want een samenleving die de problemen in de gezondheidszorg niet kan oplossen, die niet kan zorgen voor goed en betaalbaar onderwijs, voor veiligheid, het oplossen van het fileprobleem en de problemen in het openbaar vervoer, zo’n samenleving verliest zijn democratische legitimiteit. En de burger verliest het vertrouwen in zo’n samenleving. Het gaat er dus om hoe we de noodzakelijke aanpassingen van de samenleving kunnen versnellen. En daarom is het nodig dat we de ICT-ontwikkelingen binnen de diverse sectoren in de samenleving niet langer los van elkaar zien. Want in alle sectoren lopen we tegen dezelfde problemen aan, rond privacy, elektronische identificatie, veiligheid en betrouwbaarheid, voldoende bandbreedte. Er zijn de afgelopen jaren al verschillende voorstellen gedaan. Bijvoorbeeld een aparte nieuwe minister voor ICT. Of de aanstelling van een – tijdelijke – ICT- regeringscommissaris. Al die voorstellen lijken op dit moment een brug te ver. Hiervoor moet eerst voldoende maatschappelijk en politiek draagvlak aanwezig zijn. De meest haalbare kaart op dit moment lijkt daarom de instelling van een ICT-adviesraad. Deze raad zou zich moeten richten op strategische sturing van de ICT-processen bij de overheid in samenhang met de ICT-processen in de rest van de samenleving. De naam van deze raad moet dit duidelijk maken: Raad voor de Informatiesamenleving. Peter van der Wel is directeur van EPN – Platform voor de InformatiesamenlevingBijdragen in de rubriek Opinie staan los van de redactionele opvattingen van AG. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te redigeren en in te korten. Bijdragen voor de rubriek kunnen worden gestuurd aan: ag@wkths.nl onder vermelding van ‘opinie’.