Nuchter opereren op de achtergrond

Internet is een medium dat onbelemmerd uitzicht biedt op de wereld. Wie bepaalde zaken niet wil zien, of binnen wil krijgen, zal zelf luiken moeten aanbrengen. Met dat uitgangspunt werd in november 1999 de Safe Internet Foundation opgericht. De stichting stelde zich ten doel oplossingen te promoten die daadwerkelijk bijdragen aan een veiliger internet. De vier hoofdaandachtsgebieden waren afscherming van ongewenste informatie, virusbescherming, tegengaan van frauduleus betalingsverkeer en bescherming van de privacy van de gebruiker. Het platform, opgericht op initiatief van de Internet Society Nederland, werd gesteund door het ministerie van OC&W en door een groot aantal bedrijven. De eerste voorzitter van de stichting was Jan Baan, oprichter van het gelijknamige softwarebedrijf. Hij was tevens medeoprichter en belangrijkste financier van de stichting. Vanwege de religieuze achtergrond van Baan kreeg de stichting al snel het stempel van moraalridder en werd er hier en daar wat lacherig over gedaan. “Dat imago heeft ons in het begin wel parten gespeeld”, zegt Carlo d’Agnolo, directeur van Enschedé/Sdu, die de voorzittershamer in september 2000 van Baan heeft overgenomen. “Aanvankelijk lag de aandacht te veel op het buiten de deur houden van ongewenste sites, het filteren van informatie. Maar inmiddels hebben we een helder maatschappelijk doel. Waar mogelijk leveren we een bijdrage aan het veilig gebruik van internet. Dat doen we door te participeren in een initiatief als ‘Surf op safe’ waarbij ook de ministeries van Verkeer en Waterstaat en Economische Zaken betrokken zijn, en door bij te dragen aan een informatieboekje als ‘Mijn kind en internet’, dat we onder andere in samenwerkingmet bibliotheken hebben ontwikkeld. Samen met onze participant de Kinderconsument geven we in het project ‘Cybersecrets’ van Kennisnet informatie over wat de ‘netiquette’ wordt genoemd. We hebben ook een nieuwsvoorziening op onze site waar we berichten over alles wat met veiligheid en onveiligheid van internet te maken heeft.” D’Agnolo benadrukt dat het daarbij in hoofdzaak om de private en klein zakelijke gebruiker gaat. “Grote bedrijven zijn zelf heel goed in staat om een beleid ten aanzien van internet te formuleren. Zij kunnen zich doorgaans ook goed beschermen tegen virussen en zaken als fraude. Wij richten ons op de particuliere consument. Dat is onze doelgroep.” Ondanks alle activiteiten staat de Safe Internet Foundation zelden in de schijnwerpers. In de media wordt er nauwelijks aandacht aan besteed. D’Agnolo betreurt dat: “Ons doel is veilig internetten onder de aandacht brengen. Op ‘Surfopsafe.nl’ hebben we bijvoorbeeld een quiz met vragen als ‘Wat gebeurt er als.....’, en vul dan verder maar in. Die quiz is inmiddels zo’n 3500 keer gedaan. Dan kun je niet zeggen dat het thema niet leeft. Overigens hoeven we als Safe Internet Foundation niet zo nodig in de schijnwerpers te staan. Het gaat ons om ons maatschappelijk doel, daar moet je gestaag aan werken.” Tegelijk erkent hij dat de reacties vanuit de doelgroep soms teleurstellend zijn. “De helpdesk van ‘Surf op Safe’ is door de doelgroep minimaal benaderd. Dan heb ik het over enkele tientallen reacties. Dat is natuurlijk niet veel. Het blijkt dat veel mensen niet op de hoogte zijn van deze actie. Wat mij betreft had de overheid dat meer mogen promoten.” Op de suggestie dat de stichting die promotie wellicht zelf had moeten verzorgen, zegt d’Agnolo: “Dat hadden we graag gewild, maar daar hadden wij de financiële middelen niet voor. Het leereffect is dat je over een fenomeen als dit portal nooit te veel communiceert en dat je die communicatieverantwoordelijkheid daar legt waar ook de verantwoordelijkheid voor de content van de portal ligt.” Ondanks de soms wat teleurstellende aandacht in eigen land is de Safe Internet Foundation in Brussel niet onopgemerkt gebleven. In een aantal landen bestaan soortgelijke organisaties en met name de actie ‘Surf op safe’ heeft in het buitenland veel aandacht getrokken. “Inmiddels is er vanuit Brussel aandacht voor onze activiteiten en ik denk dat we daar een leuke rol spelen.” De rol van aanjager ligt d’Agnolo misschien nog wel het beste. “Je moet initiatieven bundelen. Dat zie ik als één van onze belangrijke taken. Wij krijgen vanuit verschillende maatschappelijke geledingen signalen. Vanuit de bedrijven die ons sponsoren, vanuit de ministeries, vanuit de partijen met wie we samenwerken. Als je signaleert dat verschillende mensen met een zelfde idee lopen, is het onze taak de neuzen één kant op te krijgen en te zorgen dat zoiets van de grond komt. Wie het dan uiteindelijk uitvoert, is voor mij minder belangrijk, als er maar wat uitkomt.” Over de rol die de stichting tot nu toe gespeeld heeft is d’ Agnolo redelijk tevreden. “We wilden voorkomen dat achteraf wordt gezegd dat we verstandiger met internet hadden moeten omgaan. Ik denk dat wij een bijdrage hebben geleverd aan de bewustwording rond veiligheid. Tegelijk hebben we bijgedragen aan het minder mystiek maken van het web.” D’Agnolo is ook ingenomen met de inbedding van zijn stichting in de Internet Society Nederland (Isoc), één van de initiatiefnemers tot oprichting van de Safe Internet Foundation. “We zijn gelieerd aan de Isoc en hebben daardoor een bredere basis. Het projectbureau van de Isoc is ook voor ons het uitvoerend orgaan. Dat maakt ons flexibeler, omdat we onze aandacht minder aan de organisatie hoeven te besteden en ons meer op beleid kunnen richten. Naast die uitvoerende taken zie ik onze stichting en Isoc samen vooral als beleidsentrepeneurs die waar mogelijk gevraagd en ongevraagd voorstellen doen en trachten projecten te initiëren.” Die voorstellen zullen overigens altijd de ontwikkelingen op internet volgen. D’ Agnolo verwacht dat er de komende jaren veel aandacht voor beveiliging zal zijn. “Zeker na de aanslagen van 11 september is het bewustzijn op dit vlak veel groter geworden.” Daarnaast voorziet hij een toename van differentiatie van sites. “Je ziet dat steeds meer partijen op het web zich richten op specifieke doelgroepen. Ook komen er steeds meer sites waar je alleen tegen betaling toegang hebt. Een ontwikkeling die zeker ook doorzet, is dat steeds meer instanties een digitaal loket hebben. In het verlengde daarvan zal identificatie op afstand een hoge vlucht nemen. Voor men toegang tot een digitaal loket krijgt, zal eerst duidelijk moeten zijn dat de bezoeker inderdaad is wie hij zegt dat hij is.” Over de toekomst van de Safe Internet Foundation is d’Agnolo redelijk optimistisch. “Met het huidige aantal sponsors kunnen we ons goed staande houden, al zijn nieuwe sponsors natuurlijk altijd welkom. Maar groei is geen doel op zich. We houden gelijke tred met de branche. Daar onweert het momenteel en dan staat men niet in de rij om zich als sponsor aan te melden. Wat dat betreft gaan voor mij ambitie en realisme hand in hand.”