Precarioheffing drijft wig in verstandshuwelijk

Lege buizen De lokale overheden willen namelijk precariobelasting gaan heffen op lege mantelbuizen in de grond. Niet alle kleurige dikke ‘kabels’ die als spaghetti onder het trottoir kronkelen, zijn gevuld met glasvezels. De operators leggen ook lege mantelbuizen in de grond, als reserve of ‘op de groei’. Door een lege buis kunnen namelijk glasvezels ‘geblazen’ worden zonder dat de straat weer open moet. En dat is prettig, voor de operator die zo kosten bespaart en voor de gemeente die ‘graafrust’ wil. Tot voor kort waren beide partijen dan ook min of meer gelukkig met al die lege buizen in de grond. Totdat Opta, in een zaak die qua omvang de moeite van het vermelden niet waard is, bepaalde dat ‘lege mantelbuizen geen deel uit maken van een telecomnetwerk’. En dat er voor lege mantelbuizen dus ook geen ‘gedoogplicht’ geldt. Bij de liberalisering van de telecommarkt in 1998 bepaalde de overheid dat grondeigenaren moesten ‘gedogen’ dat alle telecomaanbieders kabels in hun grond mogen leggen. Dit om concurrentie tussen infrastructuren mogelijk te maken. Uit die gedoogplicht volgde automatisch dat gemeenten geen ‘belasting voor het gebruik van openbare grond door derden’ (precario) mochten heffen. De inkomstenderving kregen de gemeenten vergoed uit het Gemeentefonds. Met de uitspraak over lege mantelbuizen maakte Opta echter slapende honden wakker op de gemeentehuizen. Als voor die lege buizen geen gedoogplicht gold, telde ook de vrijstelling van de precarioheffing niet. Een groot deel van de gemeenten heeft dan ook aangekondigd de belastingheffing te willen invoeren. Tot een werkelijke aanslag is het nog nergens gekomen, maar bijvoorbeeld in Nieuwegein en Rijswijk lopen inmiddels procedures. Het tarief dat de ambtenaren voor ogen hebben loopt uiteen van 1 tot 2,5 euro per strekkende meter. Volgens de verontruste operators goed voor 80 tot 200 miljoen euro per jaar. Een aantal gemeenten heeft zelfs aangekondigd de heffing met terugwerkende kracht te willen innen. De Groep Graafrechten roept EZ en Opta op om een oekaze te doen uitgaan waarin expliciet wordt gesteld dat lege matelbuizen deel uit maken van het telecomnetwerk. Zover lijkt de overheid niet te willen gaan. DGTP, bij EZ verantwoordelijk voor de telecomsector, heeft een beleidsnotitie opgesteld over de problemen met de graafrechten. Deze notitie moet uiteindelijk leiden tot een herziening van de Telecomwet in 2005. In de vernieuwde Telecomwet, die pas aan de Tweede Kamer werd aangeboden, is hoofdstuk 5 over de aanleg van netwerken namelijk niet aangepast. DGTP onderkent het precarioprobleem en stelt een tussenoplossing voor. Lege buizen ‘staan niet ter dienste van het netwerk’, maar pas als de lege buizen vier jaar in de grond liggen zonder dat de operator er leven in geblazen heeft, mag de gemeente er belasting over heffen. Compromis Zoals zo vaak biedt ook deze compromis geen werkelijke oplossing. De telecomoperator moet dan alsnog zijn business case aanpassen. Een lege mantelbuis wordt een financieel risico. Na vier jaar de straat opengooien om de lege buizen te verwijderen, is nog duurder. De graafwerkzaamheden kosten algauw 60 euro per meter. In veel gevallen legt de telecomaanbieder nu dubbele buizen om bij geval van storingen snel een nieuwe kabel te kunnen aanleggen. Als redundantie te duur wordt, zal de dienstverlening teruglopen. De hebberigheid van de gemeenten heeft zo een aantal vervelende bijwerkingen. Niet voor niets wordt ook in het kabinetsstandpunt over breedbandinternet het gekissebis over graafrechten als sterk vertragende factor aangewezen.