‘XBRL-golf is onafwendbaar’
XBRL (eXtensible Business Reporting Language) maakt die automatische vertaling mogelijk.
De SEC is in de VS de belangrijkste stimulator van het gebruik van XBRL. De organisatie heeft het hulpmiddel op zijn site gezet om te tonen hoeveel werk het scheelt als een softwaregereedschap bedrijfscijfers op eenduidige manier presenteerbaar en vergelijkbaar maakt. Het kopiëren van complete omzet- en lastenstaten uit (niet in XBRL-vorm gegoten) financiële berichten om ze min of meer vergelijkbaar te maken met cijfers van andere bedrijven, hoeft dan niet meer.
De SEC faciliteert op verschillende wijzen het werken met XBRL, maar verplicht tot dusver nog geen enkel bedrijf tot het rapporteren in XBRL. Er is wel een plan om met de 500 grootste beursgenoteerde bedrijven te beginnen. Die verplichting zal nog dit jaar komen, meldde Gartner-analist Nigel Rayner onlangs. Dat brengt volgens hem een seismische verschuiving teweeg in het feitelijke gebruik van XBRL, ook buiten de beurswereld. XBRL is niet alleen een vehikel voor (verplichte) rapportages naar de buitenwereld, maar helpt ook de interne financiële managementrapportages te stroomlijnen, die vervolgens snel via allerlei online interfaces gepresenteerd kunnen worden.
Jan Pasmooij, voorzitter van XBRL Nederland en Manager ICT Knowledge Center van het Koninklijk NIVRA (de beroepsorganisatie voor registeraccountants), acht ook de inspanning van de SEC van groot belang voor het succes van XBRL. “Als het verplicht wordt voor alle aan de Amerikaanse beurs genoteerde ondernemingen, dan praten we over 10.000 bedrijven. Dat zijn veelal multinationals, en daarnaast is het een wereldwijd signaal welke kant de rapportering opgaat.” Transparantie, kostenbesparingen en betrouwbare informatie in digitale vorm zouden de financiële markten enorm vooruit kunnen helpen, denkt hij. “Nu besteden bedrijven veel energie en kosten om informatie op papier aan te leveren, voorzien van een accountantsverklaring. Vervolgens wordt die informatie weer overgetypt om ze in computersystemen te krijgen en te bewerken, of in een formaat dat weer wordt verhandeld. En in die slag sluipen er weer allerlei fouten in.” Tools als die van de SEC illustreren volgens Pasmooij ook hoe eenduidig en toegankelijk XBRL de financiële informatie kan maken.
Een met de SEC vergelijkbare aanpak is er in Nederland nog niet. Het is volgens Pasmooij ook ‘best lastig’ voor de overheid om die stap te zetten. “We liepen in Nederland voorop met de beslissing in 2004 de Nederlandse Taxonomie te ontwikkelen. Nu is versie 2.0 beschikbaar, en is er een infrastructuur om informatie elektronisch in XBRL uit te kunnen wisselen. We moeten dit jaar over naar het feitelijke gebruik.” Op termijn zal de overheid tot verplichte invoering besluiten, denkt hij, al is het alleen maar om geen twee rapportageketens in de lucht te hoeven houden. “Maar dat veranderingsproces kun je op dit moment nog niet afdwingen.”
In België is het na de vrijwillige invoering van XBRL-rapportering begin 2007 snel gegaan; 90 procent van de bedrijven rapporteert daar nu in XBRL. Over Nederland zijn nog geen cijfers bekend, voor zover Pasmooij weet. Mogelijk is een financiële stimulans (een korting bij het deponeren in XBRL, zoals in België wordt gebruikt) ook een idee voor Nederland, oppert hij. Verder zullen vooral de ‘intermediairs’ (accountants, belastingadviseurs et cetera) een rol moeten spelen. “Maar die zijn door de overspannen economie erg druk, dus het is psychologisch niet het moment. Maar als we die rapporteringsketen niet efficiënter inrichten, krijgen we op termijn echt problemen.”
De banken, als grootgebruikers van financiële jaarverslagen, zijn volgens Pasmooij ook te afwachtend. Gebruik van XBRL voor aanlevering van financiële informatie biedt ook hen mogelijkheden de kosten te verlagen en de kwaliteit van hun gegevens te verhogen, want ook de banken typen de ontvangen informatie over.
/f.blankena@sdu.nl
Standaardtaal: Einde aan Babylonische spraakverwarring
De eXtensible Business Reporting Language is een standaardtaal voor bedrijfsrapportages. Met zo’n taal zou iedereen die in complexe bedrijfsketens gegevens uitwisselt, dezelfde taal gaan spreken. Daartoe worden zakelijke begrippen vastgelegd in een zogenaamde taxonomie, een beschrijving van de structuur, de onderlinge relaties en de inhoud van de te rapporteren gegevens.
Het gebruik van XBRL biedt volgens XBRL Nederland veel voordelen:
▪ aanzienlijke kostenbesparingen;
▪ hogere kwaliteit van de gegevens, omdat extra handelingen, zoals het opnieuw invoeren van gegevens, niet meer nodig is;
▪ eenvoudiger uitwisselen, analyseren en zonodig bewerken van gegevens.
Het Nederlandse Taxonomie Project heeft een Nederlandse taxonomie opgeleverd die de relevante begrippen en de relaties daartussen beschrijft voor meerdere rapportages die bedrijven moeten inleveren bij de Belastingdienst, de Kamer van Koophandel en het CBS. Gebruik ervan zou de administratieve verwerking van deze verplichte rapportages sterk vereenvoudigen.