‘Wij kunnen zonder Nederlandse bèta’s’
Feit is dat zich steeds minder studenten melden voor technische studies en steeds meer bedrijven gebruik maken van buitenlandse bèta’s. Op de middelbare school krijgen wiskunde, natuurkunde en scheikunde steeds minder tijd en kiezen de scholieren eerder voor het zogenoemde ‘pretpakket’. Het evenwicht tussen alpha en bèta lijkt zoek. Hoogleraar Algemene Economie aan de VU, Frank den Butter: "Meten is weten. Zijn er echt te weinig bèta’s? Volgens mij zijn het er juist meer dan een paar jaar geleden, doordat er steeds betere opleidingen komen in China en India. Daar krijgen talenten, en dat zijn er veel, nu de kans zich te ontwikkelen." De zaal neemt met die opmerking geen genoegen: "Het tekort blijkt toch uit het feit dat er zoveel onderzoekers uit het buitenland moeten komen", roept iemand. Den Butter: "Wereldwijd is er geen tekort en bedrijven in Nederland kunnen altijd aan mensen komen, alleen niet altijd aan Nederlanders." Rick Harwich, CEO bij Philips Research, zegt het nog duidelijker: "Wij kunnen zonder Nederlandse bèta’s." De zaal valt stil. Harwich: "Wij merken geen niveauverschil tussen Nederlandse en buitenlandse technici. Maar wat voor samenleving wil je hebben? Bij ons gaat iedereen de straat op om te kijken wat er speelt in Nederland. Daarom zitten we in Nederland en daarom nemen we Nederlanders aan." Mogelijkheden "Jongeren denken dat je met een technische opleiding in een zuurkas of voor de klas eindigt", merkte Teun Graafland. "Terwijl dat helemaal niet hoeft!" Graafland is binnen Shell Nederland verantwoordelijk voor Jet-Net, een samenwerkingsverband tussen onderwijs, bedrijfsleven en overheid, dat jongeren bewust wil maken van de mogelijkheden van technische studies. "Bredere studies zoals technische bedrijfskunde zijn aantrekkelijk, maar het probleem is dat algemene vakken ten koste gaan van de diepte. De ideale bèta voor Shell heeft een T-vormig profiel. De diepte is opgedaan tijdens de studie, de breedte bij voorkeur daarna." Dat er te weinig mensen gaan studeren ziet Graafland ook als een probleem. "Maar simpelweg het salaris voor techneuten verhogen helpt niet. Scholieren zijn twaalf als ze voor de bètakant kiezen." En vooral: als ze níet voor bèta kiezen. Technische vakken zijn verworden tot een sluitpost en docenten hebben vaak zelf niet eens een technische opleiding gedaan. En leerlingen worden niet gestimuleerd om voor techniek te kiezen, zoals de decaan zo duidelijk liet weten aan de Natuurkunde student. Boos Een man uit de zaal neemt het woord: "Bèta’s zijn verloren", roept hij gefrustreerd, "Alpha’s hebben de macht overgenomen en verkloten Nederland." Een ander stelt dat ‘vooral bèta’s last hebben van bezuinigingen, veel minder dan de alpha en gamma faculteiten’ en een derde man heeft gemerkt dat bèta’s van alle markten thuis zijn: "Alle bèta’s kunnen Engels, maar de meeste alpha’s weten niet eens hoe een televisie werkt." Verbroederende woorden van gespreksleider Peter Nijkamp, voorzitter van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), kunnen de bèta’s maar moeilijk kalmeren. Ze zijn boos. Boos over de afnemende studentenaantallen, boos over de bezuinigingen en boos op de alpha’s en gamma’s in de regering die dat op hun geweten lijken te hebben. Nijkamp: "Hoe kunnen we ervoor zorgen dat jongeren weer voor de techniek kiezen en een bètastudie gaan doen?" CEO Harwich: "Techniek is niet alleen natuurkunde, maar ook LAN-parties organiseren en een netwerk aanleggen. Je moet leerlingen op middelbare scholen laten zien wat techniek is. Dat je als bèta ook met mensen werkt, niet alleen met apparaatjes." Teun Klapwijk, nanofysicus van de TU Delft, vult aan: "Je hoeft niet gek te zijn om de bètakant op te gaan, dát moeten we aan jongeren uitleggen. Techniek is leuk! Het programmeren van games en mobiele telefoons is ook bèta."