‘Mobiel bellen maakt jaren jonger’

Vermeende positieve effecten van de energievelden rond mobiele telefoons en basisstations blijven in de media-aandacht meestal onderbelicht. Sommige rapportages maken het heel bont, zoals de Indian Business Insight, die eind vorig jaar uit een onderzoek naar boven haalt dat ‘mobiele telefonie aanleiding geeft tot hersentumoren, beschadiging van de hersenen en vervroegde Alzheimer’. Verder zorgt het voor ‘een effect op de bloed-hersenen-barrière, geheugenverlies en slaapstoornissen. Ook leidt het gebruik van mobiele telefonie tot leerproblemen, extreme fluctuaties in bloeddruk, hartritmestoornissen, hartaanvallen, hersenbloedingen, epilepsie en leukemie om maar een paar aandoeningen te noemen’. Kennis Over de gezondheidseffecten van mobiele telefonie is inmiddels meer kennis verzameld dan over de meeste chemicaliën, constateert de World Health Organisation (WHO). De organisatie beschikt over een database met de onderzoeksgegevens van 1327 wetenschappelijke projecten. Bovendien zijn er nog 228 in staat van afronding. Uit het geheel van die studies en de circa 25.000 andere onderzoeken naar de biologische effecten van niet-ioniserende straling met een lage energie blijkt geen enkele aanwijzing te bestaan voor een bedreiging van de volksgezondheid. En toch zijn er elke keer weer die geïsoleerde studies die vragen oproepen. Zoals de TNO-studie in opdracht van de Gezondheidsraad. Ook die studie kwam op het Mobile Health & The Environment-congres deze week in Londen weer bij verschillende lezingen naar voren. Uit het TNO-onderzoek (dubbelblind en cross-over) bleek dat mensen die gedurende een half uur onder laboratoriumomstandigheden werden blootgesteld aan de velden (2,1 GHz) gebruikt voor de derde generatie mobiele netwerken (3G of UMTS), significant vaker klaagden over hun welbevinden. Dat effect deed zich met GSM-frequenties 0,9 en 1,8 GHz) niet voor. Deze eenmalige constatering moet echter worden herhaald voordat de waarde ervan is vast te stellen, zegt Eric van Rongen van de Gezondheidsraad. Hij is echter een jaar later nog bezig fondsen te werven voor een herhaling van het onderzoek. "In de nota ‘Nuchter omgaan met risico’s’, die staatssecretaris van Geel eind januari naar de Tweede Kamer stuurde, komt dit probleem nog expliciet aan de orde. Ook minister Brinkhorst heeft aangegeven dat het onderzoek herhaald en uitgebreid moet worden. Het kabinet maakt er echter geen geld voor vrij. Minister Hoogervorst geeft het geen prioriteit en vindt dat de industrie het dan maar moet oppakken." Volgens Van Rongen is er waarschijnlijk wel genoeg geld om aan te sluiten bij een proef in Zwitserland en die zodanig bij te sturen dat er vergelijkingen kunnen worden gemaakt. Onduidelijkheden Maar er zijn meer onduidelijkheden. Zo bestaat er discussie of de huidige manier waarop de ‘specific absorption ratio’ (SAR) gemeten wordt wel representatief is voor de mate waarin de velden doordringen in het lichaamsweefsel. Ook is de vraag hoe dit effect zich bij kinderen manifesteert. Zij hebben immers kleinere oren, houden de telefoon dus dichter tegen het hoofd, hebben een dunnere schedel en de samenstelling van de weefsels verschilt van die van volwassenen. Dit onderzoek is belangrijk want kinderen gebruiken op steeds jongere leeftijd langdurig de mobiele telefoon. Verder zijn alle studies tot nog toe onder geïsoleerde laboratoriumomstandigheden uitgevoerd. Toch blijken reflecties, muren, bomen en klimatologische omstandigheden er voor te zorgen dat de veldsterkte flink kan variëren, zo liet onderzoeksleider Georg Neubauer van het Oostenrijkse onderzoekscentrum Siebersdorf zien. En dan zijn effecten van andere bronnen, zoals televisiezendmasten en elektriciteitskabels, nog niet meegenomen. Ondanks de onzekerheden zijn de onderzoekers het er over eens dat het zeer onwaarschijnlijk is dat mobiele telefonie bij de veldsterkten die nu als norm worden gehanteerd gezondheidsproblemen opleveren. "Het gaat erom dat bij elk van de claims die er nog liggen duidelijk wordt wat het geconstateerde effect is, of de resultaten herhaald kunnen worden en of er een oorzakelijk verband kan worden gelegd in de volledige keten tussen de waarneming en de veldenergie", zegt Sakari Lang, hoofd van het Biomagnetisch onderzoekscentrum van Nokia. "Dan moet op enig moment een risicoanalyse gemaakt worden. Je kunt niet eeuwig blijven zeggen dat meer onderzoek nodig is."